Nghề rèn ở khu phố cổ Bao Vinh (phường Hương Vinh, TP Huế, tỉnh Thừa Thiên – Huế) có từ bao giờ đến nay không ai còn nhớ. Những người thợ còn làm nghề trong xóm chỉ biết rằng, nghề có nguồn gốc từ làng Hiền Lương (xã Phong Hiền, huyện Phong Điền, tỉnh Thừa Thiên – Huế) vốn nổi tiếng với nghề rèn sắt có từ lâu đời.
Khoảng trăm năm trước, nhiều người ở làng Hiền Lương di cư vào phố cổ Bao Vinh làm nghề và xóm lò rèn dần hình thành. Thời ấy, họ chủ yếu sản xuất các dụng cụ quen thuộc như dao, cuốc, xẻng và lưỡi cày phục vụ đời sống người dân quanh khu vực.
Sau này, các sản phẩm do những người thợ ở xóm lò rèn Bao Vinh ngày càng trở nên đa dạng hơn, kể cả những đồ vật như cổng, cửa, hàng rào…
Trải qua hơn trăm năm lịch sử, nghề rèn truyền thống phải cạnh tranh với những sản phẩm công nghiệp sản xuất hàng loạt khiến khách hàng giảm mạnh. Hiện cả xóm rèn ở Bao Vinh chỉ còn có 28 hộ làm rèn với 42 nhân khẩu giữ nghề.
Trước đây, sản phẩm do những người thợ ở xóm lò rèn Bao Vinh làm ra được khách hàng ưa chuộng và được đưa đi đến nhiều tỉnh thành miền Trung như Đà Nẵng, Quảng Trị, thậm chí còn được bán cả sang nước bạn Lào. Tuy nhiên, nhiều năm trở lại đây thị trường ngày cảng giảm.
Anh Trương Tiến Nhật (35 tuổi, trú phường Hương Vinh, TP Huế) chia sẻ, muốn làm được thợ rèn không đơn giản, phải trải qua quá trình học nghề khoảng 10 năm. Để tạo ra sản phẩm, người thợ không những biết mỗi rèn, mà phải biết kết hợp với hàn nối, sáng tạo. Đây là nghề vất vả và cũng không đơn giản, đó cũng là lý do khiến thợ lành nghề ngày một giảm.
“Nghề rèn tuy vất vả, nhưng tôi mong muốn làm sao đó để công việc này được ổn định, bà con địa phương có thể giữ nghề, chứ sau này không ai làm rèn nữa thì rất tiếc”, anh Nhật trải lòng.
Hiện nay, những người thợ ở xóm lò rèn Bao Vinh vẫn đang nỗ lực thay đổi trong cách sản xuất và tư duy để làm ra những sản phẩm chất lượng, phù hợp với nhu cầu của người dùng để mở rộng thị trường và vực dậy nghề vốn đang dần mai một.
Xóm lò rèn Bao Vinh hiện cũng là nơi sản xuất và cung ứng các dụng cụ làm bánh ép Thuận An – thứ đặc sản ngon nổi tiếng ở Thừa Thiên – Huế.
Ngoài những nổ lực từ người dân trong việc giữ nghề thì chính quyền địa phương cũng đang triển khai các giải pháp, chính sách nhằm tạo điều kiện để hỗ trợ các gia đình mở rộng làng nghề, nâng cao hoạt động sản xuất kinh doanh.
Lãnh đạo UBND phường Hương Vinh chia sẻ, việc quảng bá các sản phẩm rèn truyền thống là điều không thể thiếu. Chính quyền địa phương sẽ phối hợp với các cơ quan chức năng, cũng như chủ động sáng tạo tổ chức các sự kiện để giới thiệu các sản phẩm rèn đến với người tiêu dùng.
Mới đây, UBND tỉnh Thừa Thiên – Huế công nhận nghề rèn Bao Vinh (phường Hương Vinh, TP Huế) là nghề truyền thống của tỉnh. Hiện nay, theo chính quyền địa phương, họ đang vận động các hộ dân làm nghề tiếp tục phát triển nghề rèn truyền thống vốn có tại địa phương. Đầu tư máy móc, thiết bị tiên tiến nâng cao năng lực, quy mô sản xuất. Đồng thời, duy trì cách thức làm truyền thống để duy trì nét truyền thống, tinh xảo từ bàn tay điêu luyện của người thợ.
