Trong báo cáo cập nhật thị trường trái phiếu doanh nghiệp tháng 5 mới công bố, Công ty định mức tín nhiệm FiinRatings cho biết, lãi suất huy động tại các ngân hàng tư nhân đã tạo đáy từ tháng 4, nhưng mặt bằng lãi suất tại các ngân hàng quốc doanh (nhóm Big4 ngân hàng) vẫn đi ngang, do đó tạm thời chưa ảnh hưởng đến chi phí lãi đối với các trái phiếu có lãi coupon thả nổi (neo theo mức tham chiếu là lãi suất tiết kiệm trung bình của nhóm ngân hàng Big4). 

Tuy nhiên, thanh khoản bớt dư thừa trong hệ thống cũng sẽ dẫn tới việc các ngân hàng quốc doanh tăng lãi suất huy động trong thời gian tới, gây rủi ro đối với các trái phiếu trả lãi theo cơ chế thả nổi. Trái chủ của các trái phiếu này sẽ phải đối mặt với chi phí lãi cao hơn và cần cân đối dòng tiền để trả lãi. Xu hướng lãi suất đảo chiều cũng sẽ là yếu tố quan trọng ảnh hưởng đến kế hoạch huy động qua kênh trái phiếu của các doanh nghiệp trong năm nay

Ở chiều ngược lại, đây sẽ là yếu tố thúc đẩy việc phát hành trái phiếu dài hạn với lãi suất cố định trên nền lãi suất còn thấp như hiện nay đặc biệt là các trái phiếu được bảo lãnh bởi các tổ chức quốc tế uy tín hoặc những lô trái phiếu bởi các doanh nghiệp có xếp hạng tín nhiệm cao được chào bán cho các nhà đầu tư phi ngân hàng.

Theo FiinRatings, thị trường TPDN riêng lẻ trong tháng 5/2024 tiếp tục tăng trưởng cả về số đợt và giá trị phát hành. Ghi nhận đến ngày 06/06/2024, trong tháng 5 thị trường đón nhận 26 đợt phát hành mới với tổng giá trị đạt 23,2 nghìn tỷ đồng, tăng 20,6% so với tháng trước và tương đương 6,1 lần so với cùng kỳ năm trước.

Sự tăng trưởng này chủ yếu đến từ nhóm ngành tổ chức tín dụng với 19 đợt phát hành trị giá 16,5 nghìn tỷ đồng (+76,8% so với tháng trước), với BIDV và Techcombank sở hữu lượng phát hành lớn nhất là 5,3 nghìn tỷ đồng và 3 nghìn tỷ đồng.

FiinRatings cho rằng, tận dụng môi trường lãi suất thấp, các tổ chức tín dụng tăng cường phát hành trái phiếu để củng cố các tỷ lệ về an toàn vốn, vốn trung dài hạn và đáp ứng nhu cầu vốn chuẩn bị cho tăng trưởng tín dụng nửa cuối năm hướng tới hoàn thành mục tiêu tăng trưởng 14-15% cả năm của NHNN.

Mặt khác, nhóm ngành Bất động sản ghi nhận tổng giá trị phát hành là 6,2 nghìn tỷ đồng (giảm 30,3% so với tháng trước). Các nhóm ngành khác cũng chứng kiến xu hướng phát hành thấp hơn so với đỉnh điểm tháng 3 của năm 2024.

Trái phiếu mới phát hành chủ yếu tập trung ở các kỳ hạn 2-3 năm và 7-8 năm. Trái phiếu của các tổ chức tín dụng có kỳ hạn bình quân là 5 năm và lãi suất bình quân là 5,4%, cụ thể ngân hàng quốc doanh là BIDV phát hành trái phiếu kỳ hạn dài, trong khi đó các tổ chức tín dụng tư nhân phát hành chủ yếu phát hành kỳ hạn 3 năm. Nhóm bất động sản chủ yếu ghi nhận loạt trái phiếu thuộc Vingroup với kỳ hạn bình quân 2 năm và và lãi suất phát hành 12-12,5%, mục đích để cơ cấu nợ.

Họạt động mua lại TPDN trong tháng 5/2024 đạt 13,6 nghìn tỷ đồng (+6,2% so với tháng trước). Nhóm ngân hàng tiếp tục là đối tượng chủ yếu thực hiện mua lại, chiếm tới 86% giá trị trong tháng. Phần lớn các trái phiếu mua lại có kỳ hạn 3 năm và sẽ đáo hạn trong năm tới, cho thấy các ngân hàng thực hiện điều khoản mua lại trước hạn và phát hành mới để đáp ứng tỷ lệ liên quan đến vốn trung dài hạn.

Theo FiinRatings, giá trị trái phiếu đáo hạn trong quý 3/2024 và quý 4/2024 đạt lần lượt là 57,9 nghìn tỷ đồng và 77,4 nghìn tỷ đồng. Trong đó, áp lực thanh toán hiện hữu với nhóm ngành Bất động sản trong quý 3/2024 khi đạt giá trị là 37 nghìn tỷ đồng và chiếm 64% tổng TPDN đáo hạn.

Nhóm phân tích cho biết, một số lượng lớn các doanh nghiệp trong thời gian qua đã có động thái xin giãn hoãn thanh toán nợ gốc và sửa đổi kế hoạch mua lại, khiến áp lực thanh toán trước mắt được giải tỏa. Từ đầu năm đến nay, thị trường ghi nhận thêm khoảng 20 nghìn tỷ đồng TPDN chậm trả, bao gồm 72% giá trị trái phiếu được giãn hoãn thời gian đáo hạn từ 1-2 năm.

“Phương án trên tiếp tục giúp các doanh nghiệp có thêm thời gian để tập trung xử lý khó khăn về SXKD và cân đối dòng tiền trả nợ, đặc biệt với nhóm Bất động sản khi khả năng trả nợ còn thấp giữa bối cảnh thị trường nhà ở phục hồi chậm”, FiinRating đánh giá.