Sở Giao dịch Chứng khoán TP. Hồ Chí Minh (HOSE) đã ban hành Quy tắc xây dựng và quản lý Bộ chỉ số HOSE-Index phiên bản 4.0 kèm theo Quyết định số 747/QĐ-SGDHCM của Chủ tịch công ty HOSE. Quyết định số 747/QĐ-SGDHCM có hiệu lực sau 60 ngày kể từ ngày ký và thay thế Quyết định số 788/QĐ-SGDHCM ngày 25/10/2022 về việc ban hành Quy tắc xây dựng và quản lý Bộ chỉ số HOSE-Index phiên bản 3.1.

Như vậy, Bộ chỉ số HOSE-Index phiên bản 4.0 sẽ chính thức có hiệu lực từ tháng 03/2025.

Một số nội dung thay đổi có thể sẽ tác động đến việc sàng lọc các chỉ số trong Bộ chỉ số HOSE-Index, trong đó có Chỉ số VN30.

Cụ thể, thay đổi thứ nhất liên quan tới việc nâng cao các tiêu chí sàng lọc về thanh khoản

Tại mục 4.3.1.a và 4.3.1.b, các cổ phiếu thành phần của chỉ số VNAllshare sẽ được xem xét lựa chọn theo khối lượng giao dịch khớp lệnh (KLGD KL). Cổ phiếu có KLGD KL nhỏ hơn 300.000 cổ phiếu và các cổ phiếu có giá trị giao dịch khớp lệnh (GTGD KL) nhỏ hơn 30 tỷ VND sẽ bị loại bỏ khỏi danh sách xem xét. Trước đó, theo phiên bản HOSE-Index 3.1, KLGD KL tối thiểu là 100.000 cổ phiếu và GTGD KL tối thiểu là 10 tỷ VND.

Việc nâng mức khối lượng giao dịch và giá trị giao dịch khớp lệnh khi chọn lọc cổ phiếu giúp tăng tính thanh khoản của các cổ phiếu được chọn vào rổ.

Thay đổi thứ hai bổ sung các quy định liên quan đến l ợi nhuận sau thuế (LNST)

LNST tại phiên bản HOSE-Index 4.0 được định nghĩa là lợi nhuận sau thuế được thu thập từ báo cáo tài chính (BCTC) bán niên được soát xét gần nhất hoặc BCTC năm được kiểm toán gần nhất của tổ chức niêm yết. Sử dụng LNST của cổ đông công ty mẹ trên BCTC hợp nhất đối với trường hợp tổ chức niêm yết là công ty mẹ. Sử dụng BCTC tổng hợp đối với trường hợp tổ chức niêm yết là đơn vị kế toàn cấp trên có đơn vị kế toán trực thuộc.

LNST là tiêu chí được xem xét trong việc sàng lọc cổ phiếu tham gia vào rổ Chỉ số VN30, cụ thể: các cổ phiếu có LNST âm sẽ bị loại khỏi danh sách xem xét, đồng thời chỉ xét các BCTC có ý kiến kiểm toán là chấp nhận toàn phần. Điều này giúp nâng cao chất lượng của các cổ phiếu được sàng lọc vào rổ chỉ số VN30, khẳng định các doanh nghiệp trong rổ chỉ số này đều là các doanh nghiệp có nền tảng phát triển tốt.

Trường hợp cổ phiếu có LNST dương và BCTC có ý kiến kiểm toán là chấp nhận toàn phần nhưng có nội dung vấn đề lưu ý, vấn đề cần nhấn mạnh hoặc vấn đề khác của đơn vị kiểm toán, HOSE lấy ý kiến của Hội đồng chỉ số về việc loại bỏ hay không loại bỏ các cổ phiếu này trong việc xác định rổ VN30.

Thứ ba, HOSE b ổ sung giới hạn tỷ trọng vốn hoá của nhóm cổ phiếu cùng ngành trong rổ chỉ số VN30

Tại mục 7.4 HOSE-Index phiên bản 4.0, đ ối với chỉ số VN30 bổ sung thêm ngưỡng giới hạn tỷ trọng vốn hóa áp dụng 40% đối với nhóm cổ phiếu cùng ngành (phiên bản 3.1 chưa có quy định này).

Ngoài ra, HOSE-Index phiên bản 4.0 cũng điều chỉnh mốc thời gian công bố thông tin thay đổi danh mục cổ phiếu thành phần của các chỉ số vào thứ 4 (tại phiên bản 3.1 là thứ 2) lần thứ 3 của các tháng 1, tháng 7 hàng năm, và công bố thông tin cập nhật thông tin khối lượng lưu hành, free-float của cổ phiếu thành phần vào thứ 4 (phiên bản 3.1 là thứ 2) lần thứ 3 của tháng 1, 4, 7 và 10 hằng năm.

Theo HoSE, quy tắc Bộ chỉ số HOSE-Index phiên bản 4.0 được điều chỉnh để phù hợp với tình hình thực tế, đồng thời đảm bảo tính ổn định, chất lượng của chỉ số cũng như tăng tính thanh khoản của các cổ phiếu trong rổ chỉ số. Tỷ trọng vốn hoá của các mã cổ phiếu cùng ngành trong rổ chỉ số VN30 được giới hạn ở mức 40% góp phần ổn định cơ cấu ngành và hạn chế việc một ngành chiếm tỉ trọng quá nhiều trong rổ chỉ số.

Thực tế, thị trường chứng khoán Việt Nam có cơ cấu nhóm tài chính chiếm tỷ trọng tương đối lớn. Rổ chỉ số VN Diamond được HoSE ban hành đã có quy định về giới hạn tỷ trọng vốn hóa gồm 15% đối với cổ phiếu riêng lẻ và 40% cho cổ phiếu cùng ngành. Tuy nhiên rổ chỉ số VN30 hiện hành chưa có ngưỡng giới hạn tỷ trọng vốn hóa. Điều này dẫn đến có những nhóm ngành chiếm tỷ trọng tương đối lớn, như 13/30 cổ phiếu rổ VN30 là ngân hàng, tỷ trọng vốn hóa đạt trên 50% . Theo Bộ chỉ số 4.0, các quỹ ETF tham chiếu theo rổ chỉ số VN30 sẽ cần phải cơ cấu, giảm tỷ trọng cổ phiếu ngân hàng trong danh mục nhằm đảm bảo ngưỡng quy định.