Luật Trật tự an toàn giao thông đường bộ 2024, có hiệu lực từ ngày 1/1/2025, quy định lái xe không vượt quá 48 giờ mỗi tuần, 10 giờ mỗi ngày và 4 giờ liên tục. Mục tiêu an toàn giao thông này được nhiều chuyên gia, doanh nghiệp cho rằng đang đối lập với thực tế hoạt động của các công ty vận tải và tài xế.

Ông Nguyễn Văn Hoàng, giám đốc một công ty vận tải tại quận 12 (TP HCM), nhận định tình trạng ùn tắc giao thông kéo dài tại những điểm nóng như cảng Cát Lái đang khiến quy định này trở nên khó khả thi. Tài xế thường phải chờ đợi nhiều giờ trong tình trạng ùn tắc, nhưng thời gian đó vẫn bị tính vào giới hạn lái xe liên tục, dẫn đến nguy cơ vi phạm ngay cả khi họ không di chuyển.

“Chúng tôi bị đẩy vào thế tiến thoái lưỡng nan: hoặc vi phạm, hoặc ngừng hoạt động,” ông Hoàng chia sẻ.

Tương tự, một giám đốc doanh nghiệp vận tải tại quận 7, TP HCM, cho biết công ty của ông sở hữu 60 xe đầu kéo, nhưng hiện chỉ còn hoạt động với 25 chiếc do khó khăn trong việc duy trì tài xế.

“Nếu không xét đúng thực tế giao thông và tình trạng ùn tắc, gần như toàn bộ tài xế công ty tôi đều có nguy cơ bị phạt vì vi phạm thời gian lái xe liên tục,” ông cho hay. Đáng lo ngại hơn, nhiều tài xế đã quyết định chuyển nghề vì cảm thấy không còn muốn gắn bó với công việc.

Tình trạng này không chỉ xảy ra tại TP HCM mà còn ở nhiều đô thị lớn khác như Hà Nội, Hải Phòng. Hầu hết doanh nghiệp vận tải đều đang ngồi trên “đống lửa” bởi quy định mới này.

Ngoài việc ùn tắc, hạ tầng giao thông chưa đồng bộ cũng là một rào cản lớn với tài xế. Theo các doanh nghiệp, nhiều tuyến đường quốc lộ và cao tốc, như tuyến Bắc – Nam, thiếu các trạm dừng nghỉ, khiến tài xế không thể tuân thủ thời gian nghỉ ngơi theo quy định. Trong khi đó, thiết bị giám sát hành trình vốn được kỳ vọng là công cụ hỗ trợ quản lý lại thường xuyên cung cấp dữ liệu không chính xác, gây thêm áp lực lên cả tài xế và doanh nghiệp.

“Việc bố trí thêm tài xế để đáp ứng quy định là điều bất khả thi đối với nhiều doanh nghiệp do thiết kế xe và chi phí vận hành hạn chế”, lãnh đạo một công ty vận tải nói.

Trước những khó khăn này, Hiệp hội Vận tải ôtô Việt Nam đã gửi văn bản kiến nghị lên Thủ tướng và các cơ quan liên quan. Hiệp hội nhấn mạnh rằng hệ thống đường bộ Việt Nam chưa đồng bộ, tình trạng ùn tắc kéo dài ở các thành phố lớn và quốc lộ chính khiến tài xế khó tuân thủ quy định.

Các đề xuất được Hiệp hội đưa ra bao gồm: nới lỏng quy định thời gian lái xe từ 48 giờ lên 60 giờ mỗi tuần, điều chỉnh thời gian lái xe liên tục để phù hợp hơn với thực tế, cải thiện hạ tầng giao thông, bổ sung các trạm dừng nghỉ, và áp dụng chuyển đổi số trong quản lý hành chính. Cụ thể, Hiệp hội đề xuất sử dụng thuật toán để tự động cập nhật và đổi giấy chứng nhận đăng ký xe, tương tự cách Cục Đăng kiểm Việt Nam đã triển khai tự động gia hạn kiểm định ôtô.

Hiệp hội cũng kiến nghị tăng cường đầu tư vào các tuyến đường cao tốc, lắp đặt thêm trạm dừng nghỉ trên các tuyến đường chính, đặc biệt là những đoạn giao thông huyết mạch như tuyến Bắc – Nam. Đây được xem là giải pháp dài hạn để giảm ùn tắc và hỗ trợ tài xế tuân thủ quy định mà không ảnh hưởng đến hoạt động kinh doanh của các doanh nghiệp vận tải.

Theo các chuyên gia, quy định mới được đưa ra với mục đích tốt, nhằm nâng cao an toàn giao thông. Tuy nhiên, trong bối cảnh thực tế của hệ thống giao thông và hoạt động vận tải tại Việt Nam, việc điều chỉnh linh hoạt là cần thiết để vừa đảm bảo an toàn, vừa duy trì được sự ổn định và phát triển của ngành vận tải. Đây không chỉ là câu chuyện về quy định, mà còn là bài toán về sự thích nghi và hỗ trợ giữa các bên liên quan. Nếu không được giải quyết kịp thời, những khó khăn này có thể đẩy nhiều doanh nghiệp vận tải vào tình trạng phá sản, gây ảnh hưởng lớn đến nền kinh tế và đời sống xã hội.

Thi Hà