Trợ lý AI DeepSeek, thuộc công ty khởi nghiệp cùng tên tại Trung Quốc, đã nhanh chóng chiếm lĩnh vị trí dẫn đầu trong bảng xếp hạng tải xuống trên iPhone của Apple tại Mỹ. Thành công này đã làm dấy lên nghi vấn tại Thung lũng Silicon về khả năng duy trì vị thế dẫn đầu của Mỹ trong lĩnh vực AI.

Ứng dụng này tích hợp mô hình trí tuệ nhân tạo được đánh giá là ngang tầm với các sản phẩm mới nhất từ OpenAI và Meta Platforms. Đáng chú ý, DeepSeek tuyên bố chi phí phát triển của mình thấp hơn đáng kể, kích hoạt làn sóng biến động trên chuỗi cung ứng tại châu Á.

Cổ phiếu của các công ty công nghệ Trung Quốc liên kết với DeepSeek, như Iflytek Co., đã tăng mạnh vào đầu tuần, trong khi giá cổ phiếu của các nhà sản xuất công cụ chip hàng đầu, từ ASML Holding NV của Hà Lan đến Advantest Corp. của Nhật Bản, đều đang sụt giảm. Điều này xuất phát từ lo ngại rằng sự tiến bộ của DeepSeek có thể làm giảm nhu cầu đối với các bộ tăng tốc AI từ Nvidia.

Marc Andreessen, nhà đầu tư mạo hiểm nổi tiếng, đã ca ngợi DeepSeek là “một trong những đột phá ấn tượng nhất”. Ứng dụng này gây chú ý nhờ khả năng lý luận vượt trội và tính minh bạch trong việc xử lý các truy vấn hoặc yêu cầu từ người dùng, nhận được nhiều đánh giá tích cực trên Apple App Store và Google Play. Hiện tại, DeepSeek dẫn đầu bảng xếp hạng tải xuống miễn phí trên iPhone tại Mỹ và trở thành một trong những ứng dụng năng suất được tải xuống nhiều nhất trên Google Play.

“DeepSeek rõ ràng không sở hữu siêu máy tính tối tân như ở Mỹ, nhưng họ vẫn phát triển được một mô hình AI cạnh tranh vượt trội,” nhà phân tích Srini Pajjuri từ Raymond James nhận định trong báo cáo mới đây. “Câu hỏi đặt ra là sự xuất hiện của DeepSeek sẽ tác động ra sao đến tốc độ tăng trưởng của nhu cầu tính toán cũng như nhu cầu về phần cứng và chất bán dẫn trong tương lai?

Các công ty như OpenAI và Anthropic đang chạy đua cùng Google, Meta và nhiều tên tuổi khác để phát triển các mô hình ngôn ngữ lớn (LLM), đa phương thức và tối ưu hóa về kích thước. Tuy nhiên, với việc DeepSeek chỉ cần chi 5,6 triệu USD trong hai tháng để phát triển mô hình AI mới nhất của mình, câu chuyện về chi phí và hiệu quả đang được viết lại.

Nhà kinh tế học Ed Yardeni cảnh báo rằng thành công của DeepSeek có thể ảnh hưởng nghiêm trọng đến báo cáo tài chính của các công ty công nghệ Mỹ. Trong khi các tập đoàn như Google, Meta và Microsoft đang chi tiêu vốn khổng lồ để giữ vị trí dẫn đầu trong cuộc đua AI, DeepSeek đã chứng minh rằng các mô hình hiệu quả hơn có thể được phát triển với chi phí thấp hơn đáng kể.

Microsoft, nhà đầu tư lớn nhất của OpenAI, đặc biệt đứng trước áp lực, khi chi phí phát triển các mô hình AI của họ tiếp tục leo thang. Thành công của DeepSeek có thể thúc đẩy các công ty Mỹ phải đánh giá lại chiến lược đầu tư và tối ưu hóa chi phí để không bị bỏ lại phía sau trong cuộc đua AI.

Sự trỗi dậy của DeepSeek không chỉ là lời cảnh báo đối với các “ông lớn” công nghệ, mà còn đặt ra những thách thức lớn hơn về chiến lược phát triển và sử dụng tài nguyên trong ngành công nghiệp AI. Khi các công ty khởi nghiệp như DeepSeek chứng minh rằng hiệu quả chi phí có thể thay thế sức mạnh siêu máy tính, toàn bộ ngành công nghệ đang phải đối mặt với bài toán cạnh tranh mới: làm thế nào để duy trì tốc độ đổi mới mà không tiêu tốn hàng tỷ USD.

“Đây có thể là tin xấu đối với nhóm ‘Magnificent 7‘, những công ty đang đặt tham vọng thống trị thị trường AI bằng các dịch vụ đắt đỏ của họ,” nhà phân tích Ed Yardeni nhận định. Ông đặt câu hỏi liệu tốc độ tăng trưởng doanh thu có theo kịp chi tiêu vốn cho AI của các công ty này hay không, bởi điều này có thể làm giảm biên lợi nhuận tổng thể. Yardeni cũng cho rằng nhà sản xuất chip Nvidia có thể chịu tác động tiêu cực.

Trong khi đó, Raymond James Pajjuri đưa ra một góc nhìn khác, nhấn mạnh rằng sự trỗi dậy của DeepSeek có thể thúc đẩy các công ty công nghệ lớn của Mỹ tận dụng lợi thế cạnh tranh từ khả năng tiếp cận GPU tiên tiến của Nvidia để gia tăng khoảng cách với các đối thủ giá rẻ.

Nvidia, một trong những gã khổng lồ dẫn đầu thị trường AI, dự kiến công bố báo cáo tài chính vào ngày 26/2. Đây sẽ là tâm điểm chú ý trong bối cảnh Nvidia đang tăng cường sản xuất chip AI Blackwell (H200) thế hệ mới, dự kiến ra mắt vào năm 2025. Tuy nhiên, Nvidia cũng đối mặt với thách thức từ các biện pháp kiểm soát xuất khẩu chip của Mỹ, được thiết kế nhằm hạn chế khả năng tiếp cận các chip AI tiên tiến của Trung Quốc và một số quốc gia khác.

Hệ thống kiểm soát này, được chính quyền Biden triển khai, ưu tiên 20 quốc gia thân thiện với Mỹ và đặt giới hạn về sức mạnh xử lý chip dành cho các quốc gia không nằm trong danh sách này. Điều này đã làm gia tăng sự căng thẳng trong ngành công nghệ toàn cầu, và câu hỏi đặt ra là liệu các chính sách kiểm soát này có được tiếp tục củng cố dưới chính quyền Trump nếu ông trở lại hay không.

Xu hướng AI hiện nay tập trung vào các mô hình ngôn ngữ lớn (LLM), vốn yêu cầu khối lượng dữ liệu khổng lồ để đào tạo. Những mô hình này cho phép người dùng tương tác với AI mà không cần phải viết các thuật toán phức tạp. Các mô hình AI nguồn mở, miễn phí cho các nhà phát triển, đang phát triển với tốc độ nhanh chóng. Meta hiện đang nổi lên như một trong những người dẫn đầu trong lĩnh vực này.

Trong khi đó, cổ phiếu của Google, một đối thủ lớn trong lĩnh vực AI, đã tăng khoảng 6% vào năm 2025. Cổ phiếu Google hiện được xếp hạng A- về chỉ số tích lũy/phân phối, một thước đo phân tích biến động giá và khối lượng trong 13 tuần giao dịch gần nhất. Xếp hạng A+ cho thấy sự mua vào mạnh mẽ từ các tổ chức, trong khi E biểu thị áp lực bán ra.

Tuy nhiên, DeepSeek không tránh khỏi những hạn chế nội tại. Giống như nhiều mô hình AI sản xuất tại Trung Quốc, DeepSeek tự kiểm duyệt các chủ đề chính trị nhạy cảm, điều này có thể gây khó chịu cho người dùng quốc tế – đặc biệt là những người chưa từng trải nghiệm chatbot Trung Quốc trước đó.

Thành công bước đầu của DeepSeek đã lật đổ giả định rằng các mô hình AI tiên tiến nhất luôn yêu cầu nguồn năng lượng và sức mạnh tính toán khổng lồ – yếu tố từng đẩy giá cổ phiếu Nvidia và các nhà cung cấp của hãng lên mức cao kỷ lục. Với chi phí phát triển thấp hơn và hiệu quả vượt trội, DeepSeek đang dần khẳng định rằng AI Trung Quốc có thể thay đổi cuộc chơi toàn cầu trong lĩnh vực công nghệ.

Mặc dù chi phí phát triển và mức tiêu thụ năng lượng chính xác của DeepSeek chưa được công bố chi tiết, startup này đã công bố những con số cho thấy chi phí phát triển của họ chỉ bằng một phần nhỏ so với các mô hình AI tiên tiến nhất của OpenAI. Sự ra đời của một mô hình AI nhỏ gọn, hiệu quả từ Trung Quốc – quốc gia đang chịu lệnh trừng phạt thương mại khắt khe từ Mỹ đối với các chip Nvidia tiên tiến – đã đặt ra câu hỏi về tính hiệu quả thực sự của các biện pháp này.

“Mỹ rất giỏi về nghiên cứu và đổi mới, đặc biệt là trong những bước đột phá công nghệ, nhưng Trung Quốc lại giỏi hơn trong việc tối ưu hóa kỹ thuật,” nhà khoa học máy tính Kai-Fu Lee nhận định tại Diễn đàn Tài chính Châu Á ở Hồng Kông. “Khi bạn bị giới hạn bởi sức mạnh tính toán và ngân sách, bạn sẽ học cách làm mọi thứ hiệu quả hơn.”

Theo CoinTelegraph, Investor’s Business Daily