Vào ngày 21/2, Bộ Công Thương ban hành quyết định áp thuế chống bán phá giá tạm thời đối với thép cuộn cán nóng (HRC) nhập khẩu từ Trung Quốc, với mức thuế 19% – 28%. Quyết định này được đưa ra trong bối cảnh nhu cầu thép tại Trung Quốc đang ở mức thấp nhất trong 5 năm qua, khiến các doanh nghiệp nước này đẩy mạnh xuất khẩu nhằm duy trì sản lượng, trong đó có thị trường Việt Nam.

Theo MBS Research, năm 2024, sản lượng thép HRC nhập khẩu tăng 35%, lên 10,1 triệu tấn, chiếm 67% tổng sản lượng tiêu thụ trong nước, trong đó 75% có nguồn gốc từ Trung Quốc. Đáng chú ý, Tập đoàn Hòa Phát và Formosa Hà Tĩnh là 2 doanh nghiệp nội địa có năng lực sản xuất HRC lên tới 8,6 triệu tấn, nhưng chỉ tiêu thụ được 4,8 triệu tấn tại thị trường Việt Nam, giảm 3% so với cùng kỳ.

Thị phần nội địa của Hòa Phát và Formosa Hà Tĩnh ngày càng sụt giảm

Ưu điểm của thép HRC Trung Quốc là giá rẻ hơn đáng kể so với sản phẩm của doanh nghiệp Việt Nam, khiến các công ty sản xuất tôn mạ ưu tiên sử dụng nguồn hàng này. Mức chênh lệch trong năm 2024 đã tăng lên 110 USD/tấn (+30% so với cùng kỳ).

Doanh nghiệp Việt Nam sẽ giành lại gần 30% thị phần thép HRC nội địa

MBS Research đánh giá, việc áp thuế chống bán phá giá là yếu tố quan trọng trong việc giành lại thị phần của các doanh nghiệp trong nước, trong bối cảnh cạnh tranh ngày càng gay gắt.

Mức thuế 28% áp dụng với đa số doanh nghiệp Trung Quốc sẽ kéo chênh lệch giá giữa thép HRC Việt Nam và Trung Quốc xuống còn 45 – 50 USD/tấn (chưa bao gồm chi phí vận tải, lưu kho).

Với mức chênh lệch mới, các doanh nghiệp tôn mạ có thể chuyển sang sử dụng thép HRC nội địa thay vì nhập khẩu, nhờ lợi thế về chi phí vận chuyển và thời gian giao hàng. Nhờ đó, Hòa Phát và Formosa Hà Tĩnh có thể nâng thị phần lên 60% trong giai đoạn 2025 – 2026, so với mức 32% của năm 2024.

28% thị phần thép HRC Trung Quốc bị bỏ lại, Hòa Phát được đánh giá là doanh nghiệp hưởng lợi lớn nhất. Nguyên nhân là dự án Dung Quất 2 sẽ bắt đầu hoạt động từ quý I/2025, bổ sung thêm 5,6 triệu tấn thép HRC khi đạt công suất tối đa, nâng tổng năng lực sản xuất của Hòa Phát lên 8,5 triệu tấn/năm.

Đối với các doanh nghiệp tôn mạ như Hoa Sen hay Nam Kim, MBS Research nhận định có thể hưởng lợi trong ngắn hạn nhờ tích trữ hàng tồn kho giá rẻ từ trước khoảng 1 – 2 quý. Tuy nhiên, về dài hạn, nhóm này sẽ chịu tác động nhất định do giá nguyên liệu đầu vào (HRC) không còn rẻ, buộc phải điều chỉnh tăng giá bán.