Vào ngày 20/2, băng tuyết ở trung tâm sa mạc Taklimakan (hay Taklamakan), được mệnh danh là “Biển tử thần”, đã bắt đầu tan chảy nhưng cái lạnh vẫn chưa kết thúc.

Một giàn khoan cao khoảng 20 tầng đứng giữa biển cát mênh mông, những con số trên màn hình điện tử tại trung tâm chỉ huy tiền phương của mỏ dầu Tarim dừng ở số 10910.00.

Điều này có nghĩa là giếng thăm dò khoa học đầu tiên của Trung Quốc sâu hơn 10.000 m, giếng Shenditake 1, đã được khoan thành công.

Theo Tân Hoa Xã, tiếp theo sự kiện tàu “Thần Châu vào vũ trụ” và tàu “Giao Long lặn biển”, Trung Quốc đã đạt được một bước đột phá lớn khác trong lĩnh vực thăm dò đất sâu: Khoan giếng sâu thẳng đứng đầu tiên ở châu Á và thứ hai trên thế giới.

Ngoài ra, Shenditake 1 còn liên tiếp lập 5 kỷ lục kỹ thuật khác như đổ xi măng ống lót giếng sâu nhất thế giới, khoan sâu 10.000 m nhanh nhất v.v….

“Chúng tôi đã khoan đến độ sâu của Trung Quốc và dựng lên một ‘cột mốc Trung Quốc’ trong lĩnh vực thăm dò đất sâu”, chuyên gia Vương Xuân Sinh nói.

Khoan giếng sâu 10.000 m ở “Biển tử thần”

Lưu vực Tarim, nơi có sa mạc Taklimakan, là một khu vực sâu giàu dầu khí ở Trung Quốc. Sau hàng trăm triệu năm chuyển động của vỏ trái đất, cấu trúc địa chất của nó cực kỳ phức tạp, “giống như một chiếc đĩa bị vỡ rồi lại bị đá” nên việc thăm dò lòng đất cực kỳ khó khăn.

“Chúng tôi bắt đầu thăm dò vào năm 2021 và bắt đầu khoan vào ngày 30/5/2023. Chúng tôi đã giải quyết được nhiều vấn đề phức tạp trong quá trình khoan 10.000 m, như tải trọng quá tải, thành giếng không ổn định và rò rỉ. Cuối cùng chúng tôi đã khoan được giếng này”, kỹ thuật viên Văn Lượng nói với Tân Hoa Xã.

“Độ khó của việc khoan tăng theo cấp số nhân với mỗi mét khoan dưới lòng đất”, Giám đốc dự án giếng khoan Mẫn Bằng cho biết, phải mất hơn 50 ngày để khoan giếng Shenditake 1 từ bề mặt xuống độ sâu 5.500 m, hơn 220 ngày để khoan từ độ sâu 5.500 m đến 10.000 m và gần 1km cuối cùng từ 10.000 m đến 10.910 m mất hơn 300 ngày.

“Việc khoan giếng này không chỉ giúp chúng tôi hiểu rõ hơn về địa chất dưới độ sâu 10.000 m mà còn củng cố thêm sự tự tin và quyết tâm của chúng tôi trong việc tìm kiếm dầu khí ở độ sâu hơn 10.000 m”, Giám đốc dự án nghiên cứu địa chất cơ bản lưu vực thuộc Phòng nghiên cứu cơ sở mỏ dầu Tarim Dương Quả tiết lộ bước tiếp theo là tiến hành nhiều công việc theo dõi khác nhau như gia cố giếng, thăm dò dầu. 

Trung Quốc phát triển công nghệ nội địa

Theo Tân Hoa Xã, khi thực hiện khoan giếng Shenditake, công nhân Trung Quốc phải đối mặt với hàng loạt khó khăn: Độ sâu 110.000 m dưới lòng đất, nhiệt độ trên 210 độ C đủ để đun sôi dầu ăn, áp suất cực cao 145 MPa vượt xa áp suất sâu nhất trong rãnh Mariana, sử dụng công cụ khoan nặng nhất trong giếng nặng 665 tấn, tương đương với trọng lượng của hơn 100 con voi châu Phi trưởng thành được giàn khoan nâng lên…

“Bên dưới 10.000 m, một loạt ‘thách thức cực độ’ liên tục thử thách công nghệ khoan giếng sâu của [Trung Quốc] cũng như hiệu suất của các công cụ và thiết bị khoan”, Viện sĩ Viện Hàn lâm Kỹ thuật Trung Quốc Tôn Kim Thanh khẳng định, độ khó của dự án khoan này tương đương với “dự án thám hiểm mặt trăng”.

Được biết, Trung Quốc đã tự lực về các công nghệ kỹ thuật cốt lõi của dự án khoan giếng sâu như máy khoan tự động hóa khoan giếng siêu sâu 12.000m, dung dịch khoan chịu nhiệt độ cực cao 220°C, đinh vít chịu nhiệt độ cao, mũi khoan kim cương sản xuất trong nước cho nhiều dạng địa hình ngầm khác nhau…

“Những thiết bị do chúng tôi tự phát triển này là cơ sở để chúng tôi tiếp tục tiến vào những khu vực sâu hơn và khó khăn hơn”, kỹ sư Lý Á Huy nói.

Viện sĩ Viện Hàn lâm Khoa học Trung Quốc kiêm Hiệu trưởng Đại học Dầu khí Trung Quốc  Hách Phương nói rằng, là giếng khoan sâu thẳng đứng đầu tiên ở châu Á và thứ hai trên thế giới, việc hoàn thành thành công giếng khoan Shenditake 1 không chỉ thúc đẩy sự phát triển vượt bậc của công nghệ khoan và hoàn thiện siêu sâu của Trung Quốc mà còn khẳng định vị thế dẫn đầu quốc tế của nước này trong lĩnh vực công nghệ kỹ thuật dầu khí ngầm sâu 10.000 m. 

“Đây là cột mốc quan trọng trong lịch sử kỹ thuật khoan của [Trung Quốc]”, ông nhấn mạnh.

Trung Quốc mở rộng “kho báu”

“Chúng tôi đã phát hiện ra dấu hiệu dầu khí hoạt động, ở độ sâu hàng chục nghìn mét, cũng như loại đá sinh dầu lâu năm chất lượng cao nằm ở độ sâu từ 10.851 m đến 10.910 m hình thành từ kỷ Cambri”, Giám đốc điều hành mỏ dầu Tarim Vương Thanh Hoa nói việc khoan giếng Shenditake 1 đã lấp đầy khoảng trống trong hiểu biết lý thuyết về lớp địa chất sâu 10.000 m, cung cấp cơ sở để khám phá các phát hiện chiến lược về dầu khí sâu trong lòng đất.

Lưu vực Tarim, nơi đã trải qua nhiều thăng trầm thay đổi, là khu vực giàu dầu khí sâu trong lòng đất lớn nhất ở Trung Quốc. Dầu khí hình thành từ hàng trăm triệu năm trước được chôn sâu dưới lòng đất và lắng đọng để tạo thành một “kho báu”.

“Các lớp địa tầng siêu sâu đã trở thành chiến trường chính để tăng trữ lượng và sản lượng tài nguyên dầu khí của [Trung Quốc]. Tiến vào lòng đất sâu là nhiệm vụ chiến lược quan trọng để đảm bảo an ninh năng lượng và là lựa chọn chiến lược quan trọng để bảo vệ ‘bát cơm’ năng lượng của Trung Quốc”, ông Tôn Kim Thanh cho biết.

Các nguồn tài nguyên ở địa tầng sâu và siêu sâu đã trở thành lựa chọn quan trọng để tăng trữ lượng và sản lượng dầu khí của Trung Quốc. Tài nguyên dầu khí ở địa tầng sâu và siêu sâu của nước này hiện lên tới 67,1 tỷ tấn, chiếm hơn 1/3 tổng trữ lượng dầu khí cả nước, có tiềm năng rất lớn để thăm dò và phát triển.

Trong những năm gần đây, mỏ dầu Tarim liên tục có những đột phá trong thăm dò và phát triển dầu khí sâu dưới lòng đất.

Tại đây, Trung Quốc đã khoan được 191 giếng có độ sâu hơn 8.000 m, chiếm hơn 50% trữ lượng dầu khí ở địa tầng siêu sâu toàn quốc. Trữ lượng dầu khí ở địa tầng siêu sâu được tìm thấy chiếm 3/4 tổng trữ lượng dầu khí Trung Quốc. 

Sản lượng dầu khí ở địa tầng siêu sâu hàng năm đạt 20,47 triệu tấn đã biến mỏ dầu Tarim trở thành cơ sở sản xuất dầu khí ở địa tầng siêu sâu lớn nhất Trung Quốc.

An An