CTCP Tập đoàn Điện Quang (DQC) vừa công bố BCTC hợp nhất quý 4/2024, ghi nhận doanh thu 829 tỷ, giảm nhẹ so với năm trước. Khấu trừ chi phí, Công ty lỗ sau thuế gần 102 tỷ đồng, cao nhất từ trước đến nay. Nguyên nhân thua lỗ theo DQC do trích lập dự phòng các khoản thu khó đòi, hàng tồn kho, đầu tư tài chính.

Quý 4/2024 lỗ kỷ lục hơn 100 tỷ, sự chuyển hướng kinh doanh chưa đem lại hiệu quả

Công ty bắt đầu thua lỗ từ quý 3/2023. Cả năm 2023, DQC lỗ trước thuế 31 tỷ đồng, nguyên nhân theo ban bãnh đạo do sụt giảm doanh số, tăng chi phí khuyến mãi, trích lập dự phòng…

DQC có tiền thân là Xí nghiệp Bóng đèn Điện Quang, được thành lập năm 1979 trên cơ sở sáp nhập các xí nghiệp nhỏ tại Biên Hòa và Tp.HCM. Năm 2008, Công ty niêm yết trên HoSE.

DQC là doanh nghiệp được dẫn dắt bởi bà Hồ Thị Kim Thoa – cựu Thứ trưởng tại Bộ Công Thương. Đến năm 2010, tức 2 năm sau khi lên sàn, ông Hồ Quỳnh Hưng (em trai bà Thoa) chính thức đảm nhận vị trí Chủ tịch HĐQT kiêm Tổng Giám đốc thay chị.

Bên cạnh đó, hai con gái của bà Thoa cũng đảm nhiệm những chức vụ quan trọng tại DQC. Trong đó, bà Nguyễn Thái Nga (con gái lớn bà Thoa) là Thành viên HĐQT, và em gái Nguyễn Thái Quỳnh Lê đảm nhận chức Giám đốc dự án.

Bà Thoa bị khởi tố, truy nã từ tháng 7/2020 để điều tra về tội “Vi phạm quy định về quản lý, sử dụng tài sản Nhà nước gây thất thoát, lãng phí”.

Mặc dù không còn đảm nhiệm chức vụ lãnh đạo tại DQC, nhưng giai đoạn 2010-2018, bà Thoa vẫn là cổ đông tại doanh nghiệp này và nhận cổ tức hàng tỷ đồng.

Đến tháng 10/2018, bà Thoa đăng ký bán ra gần như toàn bộ sở hữu với 1,7 cổ phiếu DQC và thu về khoảng 38 tỷ đồng. Theo báo cáo quản trị năm 2024, gia đình bà Thoa gồm ông Hồ Quỳnh Hưng vẫn sở hữu 7,33% vốn Công ty (hơn 2,5 triệu cổ phiếu), bà Thái Nga sở hữu hơn 4 triệu cổ phiếu – tương đương 12,01% vốn và bà Quỳnh Lê nắm 6,5% vốn DQC.

Về kinh doanh, DQC từng là đơn vị dẫn đầu thị trường bóng đèn truyền thống với khoảng 60% thị phần trong nước. Châm ngôn “ở đâu có điện, ở đó có Điện Quang” cũng một thời ghi dấu trong lòng người tiêu dùng Việt.

Công ty sau đó gặp thách thức khi các sản phẩm truyền thống như huỳnh quang, compact, đèn tròn… mất chỗ đứng nghiêm trọng, và việc chuyển đổi sang đèn LED chưa đủ bù đắp. Công ty tiếp tục chịu áp lực sản xuất từ sau đại dịch COVID-19 và ảnh hưởng bởi các khách hàng bất động sản. Thị trường địa ốc năm 2023 rơi vào trạng thái đóng băng làm sức tiêu thụ của công ty chậm lại, tồn kho tăng cao và công nợ bị kéo dài.

Từ năm 2022, DQC chuyển hướng sang giải pháp chiếu sáng, giải pháp thông minh cho căn hộ và có nhiều dự án, song chỉ số kinh doanh vẫn không hiệu quả.

Trên thị trường, DQC cũng liên tục giảm theo chiều sa sút của kinh doanh. Hiện, cổ phiếu DQC giao dịch ở mức 11.200 đồng/cp.

Khủng hoảng liên tiếp tại Rạng Đông : 5 thành viên HĐQT cùng từ nhiệm, bị kiện phá sản, ngập trong nợ vay….

Cùng thời điểm, CTCP Rạng Đông Holding (mã chứng khoán RDP) cũng đang dậy song khi 5 Thành viên HĐQT đồng loạt nộp đơn từ nhiệm, bao gồm cả Chủ tịch là ông Hồ Đức Lam. Cần nhấn mạnh, ông Hồ Đức Lam cũng là người em ruột của bà Thoa và là anh trai ông Quỳnh Hưng. Tại DQC, ông Lam từng là cổ đông lớn.

Ông Lam được biết đã làm việc tại RDP từ những năm đầu tiên của 2000 và kênh qua nhiều vị trí như Trưởng phòng Kỹ thuật CTCP Nhựa Rạng Đông, Tổng Giám đốc Nhựa Rạng Đông. Hiện tại, ông Lam đang làm Chủ tịch HĐQT tại các công ty con như CTCP Nhựa Rạng Đông Long An, CTCP Rạng Đông Films, CTCP Rạng Đông Healthcare….

Trước khi từ nhiệm, theo báo cáo quản trị công ty 6 tháng đầu năm 2024, ông Hồ Đức Lam đang là cổ đông lớn nhất RDP với tỷ lệ sở hữu 15,87% vốn. Các thành viên HĐQT khác chỉ nắm giữ lượng cổ phần rất nhỏ hoặc không nắm giữ cổ phần nào.

Thực tế, đây không phải là lần đầu Công ty biến động nhân sự. Ghi nhận tại giải trình Ủy ban Chứng khoán Nhà nước do chậm nộp BCTC quý 3/2024, lãnh đạo RDP cho biết do hiện tại công ty gặp khó khăn về nhân sự, đặc biệt là “nhân sự kế toán nghỉ việc nhiều”. Do đó, Công ty không thể thực hiện nộp báo cáo đúng thời hạn. Đến thời điểm này, RDP cũng chưa nộp BCTC quý 4/2024.

RDP thành lập từ những năm đầu của thập niên 60 thế kỷ 20, cổ phần hoá năm 2005 với tên gọi Nhựa Rạng Đông, từng là một trong những biểu tượng của ngành nhựa. Khác với DQC, RDP vẫn hoạt động hiệu quả những năm gần đây.

Cụ thể, giai đoạn trước năm 2023, ngoại trừ năm 2017, doanh nghiệp liên tục duy trì trạng thái làm ăn có lãi. Năm 2019, thời điểm chuyển sang mô hình holding và đầu tư thêm bất động sản, khu công nghiệp, RDP thậm chí còn lập đỉnh lợi nhuận.

Cho đến năm 2023, Công ty bị xử thua trong vụ kiện cáo với Tập đoàn Sojitz (Nhật Bản) khiến hoạt động kinh doanh bắt đầu lao dốc.

Theo BCTC gần nhất, 6 tháng đầu năm 2024, RDP ghi nhận 753 tỷ đồng doanh thu, giảm 45% so với cùng kỳ. Trừ đi các chi phí, Công ty lỗ sau thuế gần 65 tỷ đồng, nâng tổng mức lỗ luỹ kế tính đến hết tháng 6/2024 là 266 tỷ.

RDP còn ngập trong nợ vay. Tại thời điểm cuối quý 2/2024, khoản nợ phải trả Công ty hơn 1.700 tỷ đồng, gấp 6 lần so với 279 tỷ đồng vốn chủ sở hữu . Trong đó các khoản vay ngắn hạn chiếm hơn 1.000 tỷ đồng.

Hiện, cổ phiếu RDP đang bị đình chỉ giao dịch (từ ngày 28/11/2024) sau khi bị hạn chế giao dịch từ 24/10/2024. Nếu tiếp tục chậm nộp các BCTC theo yêu cầu, HoSE sẽ xử lý vi phạm ở mức độ cao hơn theo quy định hiện hành.

Công ty đã giải trình việc chậm công bố BCTC soát xét bán niên 2024 là do chưa thống nhất với kiểm toán, kèm khó khăn nhân sự kế toán.

Đầu tháng 1/2025, RDP còn bị công ty con là CTCP Rạng Đông Films nộp đơn yêu cầu phá sản.

Chi tiết thương vụ với đối tác ngoại, năm 2016, RDP ký kết hợp tác thương mại toàn diện với Sojitz. Tập đoàn Nhật Bản cam kết cung cấp nguyên liệu, chuyển giao công nghệ, hệ thống quản lý và phát triển sản phẩm mới theo tiêu chuẩn Nhật Bản. 1 năm sau, hai bên tiếp tục ký kết thỏa thuận cổ đông chiến lược, cho phép Sojitz mua 5 triệu cổ phần RDP với giá hơn 174 tỷ đồng.

Sojitz cho rằng RDP đã vi phạm một số nghĩa vụ liên quan đến điều kiện sau chuyển nhượng cổ phần. Do đó, Sojitz thực hiện quyền chấm dứt hợp đồng và yêu cầu hoàn trả 90% giá trị giao dịch, tương đương gần 157 tỷ đồng.

Cuối năm 2023, RDP bị tuyên thua kiện, buộc phải hoàn trả Sojitz gần 157 tỷ đồng, kèm theo lãi suất 10%/năm và các chi phí pháp lý liên quan. Phán quyết này đã tác động tiêu cực đến tình hình tài chính của Công ty.