Giải ngân đầu tư công dự báo tăng 18% trong năm 2025

Báo cáo mới đây của Chứng khoán MB (MBS) chỉ rõ, giải ngân đầu tư công sẽ tăng mạnh trong năm 2025.

Trong giai đoạn 2020 – 2024, nợ công/GDP của Việt Nam giảm mạnh về mức 37% (từ mức 55% của năm 2020) và tính đến cuối năm 2024 vẫn thấp hơn mức trần quy định của Quốc hội khoảng 50%. Hơn nữa, so với các quốc gia đang phát triển trong khu vực Asean như Thái Lan, Indonesia hay Malaysia, nợ công của VN hiện tại đang ở mức thấp hơn đáng kể (34% so với khoảng 50% của các quốc gia trong khu vực).

Do đó, MBS đánh giá hiện tại nợ công của Việt Nam đang ở mức an toàn trong bối cảnh GDP dự kiến có thể tăng trưởng trên 8% trong năm nay. Với tỷ lệ nợ công/GDP đang ở mức dưới trần quy định của Quốc hội, Chính phủ sẽ có thêm nhiều dự địa nhằm đẩy mạnh chi cho xây dựng hạ tầng thông qua chi ngân sách cũng như phát hành trái phiếu.

Hơn nữa, theo đánh giá của MBS, vốn đầu tư công có khả năng sẽ được đẩy mạnh trong những năm cuối của của chu kì đầu tư công trung hạn. Trong chu kì 2016 – 2020, năm 2020 đạt mức tăng trưởng thực tế mạnh mẽ nhất với mức tăng 22% so với cùng kỳ và đạt 90% kế hoạch (cao hơn so với mức 80% trong 4 năm trước đó).

” Do đó, chúng tôi đánh giá năm 2025 hiện nay giống với 2020 khi đều là giai đoạn cuối của chu kì đầu tư công trung hạn và giải ngân đầu tư công có thể đạt mức tăng trưởng 18% so với cùng kỳ với tỷ lệ thực hiện đạt mức cao khoảng 90% – 95% “, báo cáo nêu rõ.

Mặt khác, MBS nhấn mạnh rằng năm 2025 trở thành năm chiến lược để hoàn thành dự án đầu tư công trong giai đoạn 2025 – 2027. Nguồn vốn giải ngân đầu tư công dự kiến tăng trưởng 18% so với cùng kỳ lên mức 743.330 tỷ VNĐ (tương đương 90% mục tiêu của Chính phủ) với 2 yếu tố hỗ trợ quan trọng đến từ (1) các dự án chiến lược có thể hoàn tất trong năm nay và (2) vướng mắc liên quan đến đền bù, GPMB và vấn đề thiếu nguyên vật liệu có thể được giải quyết.

Nhiều yếu tố tích cực giúp đẩy nhanh quá trình giải ngân, đền bù và GPMB

Theo đánh giá của nhóm phân tích, khi Luật Đầu tư công (sửa đổi) có hiệu lực từ tháng 1/2025 có thể tạo điều kiện nhằm đẩy nhanh quá trình giải ngân vốn đầu tư công.

Những thay đổi này dự kiến có thể góp phần rút ngắn thời gian triển khai các dự án đầu tư khi phân quyền cho các địa phương và Bộ ngành có thể giải quyết các bước quan trọng trong việc xây dựng dự án như Chủ trương đầu tư, thu xếp vốn…

Thêm vào đó, việc cho phép tách quá trình đền bù và giải phóng mặt bằng (GPMB) thành dự án độc lập quy định tại điều 17 (khoản 11) có thể giảm bớt áp lực về vốn cho chủ đầu tư, bên cạnh đó rút ngắn thời gian triển khai GPMB cho dự án. Hơn nữa, việc quy định cụ thể về thời gian trong quá trình kéo dài thu xếp vốn trong Điều 57 (khoản 2) dự kiến sẽ giảm bớt tình trạng kéo dài thời gian thực hiện gây chậm tiến độ dự án.

Bên cạnh Luật Đầu tư công (sửa đổi), Quốc hội thông qua Luật sửa đổi, bổ sung một số điều chỉnh của Luật Đầu tư theo phương thức đối tác thông tư (PPP) với mục tiêu chính nhằm khuyến khích nguồn vốn tư nhân tham gia đầu tư triển khai các dự án công. Theo Luật sửa đổi 1 số rào cản đã được tháo gỡ như xoá bỏ hạn chế các lĩnh vực đầu tư theo hình thức PPP nhằm mở rộng các lĩnh vực đầu tư.

MBS đánh giá, việc bổ sung cũng như quy định cụ thể hơn trong tham gia đầu tư theo hình thức PPP có thể tác động tích cực tới quá trình huy động vốn và đẩy nhanh tiến độ triển khai dự án.

Theo kế hoạch của Chính phủ, trong năm nay các mục tiêu quan trọng sẽ hoàn thành như 3.000 km cao tốc Bắc – Nam và vận hành sân bay Long Thành (GD1) và điều này tác động tích cực đến tiến độ giải ngân và xây dựng tại các dự án thành phần.

Nhóm ngành/cổ phiếu nào dự kiến được hưởng lợi lớn nhất?

Trong năm 2025, với kì vọng giải ngân đầu tư công dự kiến tăng trưởng mạnh với mục tiêu trở thành trụ cột thúc đẩy GDP, các doanh nghiệp xây dựng các dự án đầu tư có thể được hưởng lợi đặc biệt với những doanh nghiệp trúng thầu tại các dự án trọng điểm về đích trong năm 2025 như Cao tốc Bắc – Nam hay sân bay Long Thành.

Với nhóm ngành xây dựng , MBS nhận định việc thúc đẩy tiến độ tại các dự án trọng điểm có thể tác động tích cực tới các doanh nghiệp xây lắp khi các công ty có thể đẩy nhanh tiến độ hoàn thành dự án và ghi nhận doanh thu.

Bên cạnh đó, chiến lược triển khai thêm 1 số cao tốc kết nối các khu vực phát triển kinh tế trong giaia đoạn 2025 – 2028 như Hữu Nghị – Chi Lăng hay mở rộng các tuyến cao tốc như TP. HCM – Trung Lương – Mỹ Thuận có thể tạo điều kiện thuận lợi tăng trưởng backlog đối với các doanh nghiệp.

Đối với các doanh nghiệp xây dựng niêm yết, nhóm phân tích đánh giá cao các doanh nghiệp có kinh nghiệm triển khai và backlog xây dựng lớn nhằm hưởng lợi tại các dự án trọng điểm, bên cạnh đó, kinh nghiệm triển khai có thể tác động tích cực trong quá trình đấu thầu để tăng trưởng backlog.

Đối với nhóm DN vận hành BOT như CII hay HHV, việc đẩy nhanh các dự án giao thông sẽ kết nổi các tuyến cao tốc nhằm gia tăng lưu lượng xe tại các tuyến BOT đang khai thác. Điển hình như BOT Trung Lương – Mỹ Thuận, lưu lượng xe đã tăng 12% svck khi kết nối cùng tuyến Mỹ Thuận – Cần Thơ. Do đó, Luật PPP mở ra cơ hội trong vấn đề đấu thầu và dự án cũng như tác động tích cực tới cả BOT hiện hữu của DN.

Đối với nhóm ngành nguyên vật liệu , theo thống kê của Bộ Xây dựng, tỷ trọng các nguyên vật liệu chiếm khoảng 70% trên tổng chi phí triển khai dự án đối với các dự án ĐTC như cầu, đường,…Trong đó, các vật liệu chiếm tỷ trọng cao bao gồm cát, đá xây dựng (20%), thép xây dựng (25%) hay nhựa đường (15%).

Đối với nhu cầu cát, đá xây dựng , MBS dự báo tăng trưởng khoảng 7% trong năm 2025, các DN có mỏ đá còn nhiều trữ lượng và vị trí nằm gần các dự án trọng điểm sẽ có lợi thế cạnh tranh do chi phí thấp. Với việc đẩy nhanh tiến độ tại các dự án trọng điểm phía Nam như Đường Vành đai 3 (HCM), sân bay Long Thành hay cao tốc Biên Hoà – Vũng Tàu,.. các mỏ đá có vị trí thuận lợi như cụm mỏ Tân Cang (DHA), Tân Mỹ (KSB) và Thạnh Phú – Thiện Tân (VLB) có thể được hưởng lợi nhờ xu hướng này. Do đó,MBS đánh giá cao các DN có công suất sản xuất cao như KSB (5 triệu m3), DHA (2,4 triệu m3) và VLB (5,1 triệu m3).

Đối với thép xây dựng, trong bối cảnh tiêu thụ thép xây dựng dự kiến tăng trưởng mạnh mẽ trong năm nay nhờ 2 động lực tăng trưởng chính đến từ nguồn cung BĐS (+25% svck) và giải ngân đầu tư công (+14%). Hơn nữa, MBS dự báo giá thép có thể cái thiện khoảng 7% trong năm 2025 nhờ áp lực đến từ thép TQ hạ nhiệt. Do đó, với thị phần thép xây dựng lớn nhất, HPG sẽ là DN được hưởng lợi nhờ xu hướng này.

Theo dự báo của Bộ Xây dựng, nhu cầu nhựa đường trong giai đoạn 2025 –2030 có thể tăng trưởng với mức CAGR khoảng 8% mỗi năm nhờ chiến lược hoàn thành 5.000 km cao tốc của Chính phủ. Đặc biệt tại khu vực phía Nam với các dự án đang được đẩy nhanh tiến độ như Trung Lương – Mỹ Thuận hay TP.HCM – Cần Thơ. Do đó, MBS đánh giá PLC có thể hưởng lợi nhờ xu hướng này.

Đối với nhóm ngành xi măng , MBS cho rằng nhu cầu sẽ cải thiện mạnh mẽ trong bối cảnh các dự án giao thông được đẩy nhanh tiến độ. HT1 với lợi thế là DN đầu ngành (công suất 800.000 tấn/năm) và mạng lưới phân phối rộng tại khu vực phía Nam sẽ được hưởng lợi.