Chi tiết của gói chi tiêu này chưa được công bố đầy đủ. Dự kiến, thoả thuận lịch sử của vị Thủ tướng tương lai và đảng của ông sẽ cho phép vay không giới hạn để chi tiêu quốc phòng và thành lập một quỹ 500 tỷ euro trong 10 năm để thúc dẩy đầu tư cơ sở hạ tầng.

Kế hoạch này cần nhận được đa số thành viên Quốc hội chấp thuận. Tuy nhiên, theo các nhà kinh tế, kế hoạch này có thể sẽ cung cấp thêm 1 nghìn tỷ euro trong thập kỷ tới, tương đương hơn 1/5 GDP của Đức, và giúp hồi phục nền kinh tế lớn nhất châu Âu sau nhiều năm trì trệ.

Jens Südekum, giáo sư kinh tế quốc tế tại Đại học Heinrich Heine của Düsseldorf, cho biết: “Đây là tin rất tốt đối với lĩnh vực quân sự và tăng trưởng kinh tế”.

Kế hoạch này cũng phá vỡ quan điểm bảo thủ về tài chính suốt 2 thập kỷ và thúc đẩy chi tiêu chính phủ với tốc độ chưa từng có kể từ năm 1989. Các nhà kinh tế tại Ngân hàng Thương mại Hamburg dự đoán tỷ lệ nợ trên GDP sẽ tăng từ 63% lên 84%.

Trong 5 năm sau khi thống nhất vào tháng 10/1999, tỷ lệ nợ của Đức đã tăng vọt từ 41% lên 60% GDP, trong bối cảnh nước này đầu tư mạnh vào cơ sở hạ tầng đã xuống cấp. Kể từ đó, các chính phủ kế nhiệm đã áp dụng mô hình hạn chế chi tiêu tài chính, dẫn đến cơ sở hạ tầng công thiếu đầu tư trong nhiều năm.

“Chiếc phanh nợ” mà nước này sử dụng, được ghi vào hiến pháp của Đức năm 2009 khi cuộc khủng hoảng tài chính lên đến đỉnh điểm, hạ chế khả năng của chính phủ trong việc gánh thêm các khoản nợ mới, chỉ giới hạn ở mức 0,35% GDP. Đây là một trong những luật hạn chế vay nợ nghiêm ngặt nhất từ trước đến nay. Phần lớn các khoản chi tiêu chỉ dành cho nhà nước phúc lợi và phúc lợi xã hội.

Các kế hoạch mới của Merz sẽ cho phép tỷ lệ nợ vượt 1% GDP. Goldman Sachs dự đoán kế hoạch này sẽ thúc đẩy chi tiêu quốc phòng của Đức lên đến 3,5% GDP vào năm 2027, tăng từ 2,1% vào năm 2024 và chỉ 1,5% trong những năm trước.

Dù chi phí đi vay của Đức tăng mạnh nhất trong 17 năm, song các nhà kinh tế không có dự báo bi quan đối với khả năng duy trì mức nợ cao của “anh cả” châu Âu.

Ngay cả với tỷ lệ nợ/GDP ở khoảng 84%, thì nợ công của Đức vẫn “khá thuận lợi” so với các nước lớn khác, khi Pháp là 115% và Mỹ là 124%, theo Cyrus de la Rubia, nhà kinh tế trưởng tại Hamburg Commercial Bank.

Ngoài ra, việc tăng nợ công cũng sản lượng kinh tế của Đức cao hơn. Sebastian Dullien, giám đốc nghiên cứu tại Viện Chính sách Kinh tế Vĩ mô có trụ sở tại Düsseldorf, cho biết: “Việc chi tiêu sẽ giúp loại bỏ nhiều yếu tố gần đây đã cản trở tăng trưởng kinh tế của Đức”.

Nhà kinh tế học Niklas Garnadt của Goldman Sachs cho biết tốc độ tăng trưởng 2% là mục tiêu rất khả thi ngay từ năm 2026. Con số này gấp đôi dự báo trước đó của Goldman là 1%, được đưa ra trước khi Merz công bố kế hoạch.

Sau nhiều năm lo ngại về rủi ro phi công nghiệp hoá trong bối cảnh giá năng lượng tăng cao và sự cạnh tranh gay gắt từ Trung Quốc, thì việc thúc đẩy sản xuất trong nước đã mang lại “sức sống” mới cho các doanh nghiệp lớn đang gặp khó khăn như Volkswagen.

Quỹ 500 tỷ euro sẽ giúp lấp đầy phần lớn mức thiếu hụt chi tiêu 600 tỷ euro mà Đức cần để cải thiện cơ sở hạ tầng. Theo ước tính 600 tỷ euro do các nhóm nghiên cứu IW và IMK đưa ra vào năm ngoái, 1/3 số tiền này cần được chi cho quá trình khử carbon và 177 tỷ euro cho cơ sở hạ tầng địa phương.

Dẫu vậy, một số nhà kinh tế khác cho rằng kế hoạch này không phải là “liều thuốc chữa bách bệnh”.

Nền kinh tế Đức vẫn phải đối mặt với “những thách thức lớn về mặt cấu trúc” như sự cạnh tranh gay gắt trên toàn cầu trong sản xuất, lực lượng lao động già hóa và giá năng lượng cao, Matthew Morgan, giám đốc bộ phận thu nhập cố định tại Jupiter Asset Management cho biết.

Trong bối cảnh thương chiến với Mỹ có thể xảy ra, chủ tịch DIW Marcel Fratzscher cho biết rủi ro địa chính trị vẫn có thể “lớn hơn những tác động tích cực từ chính trị trong nước trong ít nhất 1 hoặc 2 năm tới”. GDP của Đức vẫn có khả năng “suy giảm trong năm thứ 3 liên tiếp vào năm 2025”.

Tham khảo FT