Mỹ bắt đầu áp thuế mới với toàn bộ nhôm, thép nhập khẩu vào nước này. Theo sắc lệnh Tổng thống Mỹ Donald Trump ký ngày 10/2, các sản phẩm này sẽ chịu thuế 25%, không có ngoại lệ hay miễn trừ. Ông cam kết nỗ lực này giúp thúc đẩy sản xuất và mang nhiều việc làm về Mỹ.

Đây không phải là lần đầu Tổng thống Mỹ áp thuế với nhôm, thép nhập khẩu. Trong nhiệm kỳ đầu tiên, ông áp thuế 25% lên thép và 10% với nhôm từ năm 2018. Nhưng sau đó, Tổng thống Mỹ miễn thuế với một số đối tác thương mại, gồm Canada, Mexico và Brazil. Đến thời cựu Tổng thống Joe Biden, diện miễn thuế tiếp tục mở rộng sang Anh, Nhật Bản và Liên minh châu Âu (EU).

Theo Hiệp hội Sắt Thép Mỹ, nước này nhập khẩu thép nhiều nhất từ Canada, Brazil, Mexico, Hàn Quốc và Việt Nam. Với nhôm, Canada đóng góp tới 79% nhập khẩu trong 11 tháng đầu năm ngoái. Mexico cũng là nước cung cấp nhôm lớn cho Mỹ.

Ngày 11/3, Bộ trưởng Năng lượng Canada Jonathan Wilkinson cho biết trên CNN rằng nước này sẽ nhanh chóng đáp trả bất kỳ thuế nhập khẩu nào Mỹ áp lên Canada. Tuy nhiên, ông cũng khẳng định Canada không muốn căng thẳng thương mại leo thang hay trở thành đối thủ của Mỹ.

Cố vấn Thương mại Nhà Trắng Peter Navarro khẳng định đây không phải là động thái “thuần thương mại”. Ông giải thích “nỗ lực này sẽ đảm bảo Mỹ không còn phải dựa vào các nước khác trong các ngành quan trọng như nhôm và thép”, chấm dứt việc nước ngoài xả hàng giá rẻ vào nước này, thúc đẩy sản xuất trong nước và bảo vệ các ngành công nghiệp trụ cột với an ninh quốc gia.

Các hãng sản xuất nhôm, thép Mỹ sẽ hưởng lợi, khi thuế nhập khẩu khiến hàng nước ngoài vào nước này đắt đỏ hơn. Điều này đồng nghĩa các công ty trong nước cung cấp nhôm, thép có cơ hội vượt lên đối thủ ngoại, do giá thép từ Canada, Brazil hay Mexico tăng đáng kể.

Dù vậy, giới phân tích cảnh báo thuế này có thể khiến người tiêu dùng và các hãng sản xuất tại Mỹ chịu thiệt. Nhôm thép được sử dụng phổ biến trong nhiều sản phẩm. Điều này đồng nghĩa thuế nhập khẩu tăng sẽ kéo giá sản phẩm lên cao. Ví dụ, thuế 25% áp lên loại thép sử dụng trong xe hơi giá 40.000 USD sẽ làm giá ôtô tăng 1-2%.

Bên cạnh đó, doanh nghiệp Mỹ bán sản phẩm ra nước ngoài cũng có thể chịu tác động từ thuế nhập khẩu của ông Trump, nếu các nước khác trả đũa.

Với Việt Nam, từ năm 2018, nhôm và thép đã phải chịu mức thuế lần lượt là 10% và 25%. Điều này đồng nghĩa hiện tại, mức thuế doanh nghiệp thép phải chịu giữ nguyên, trong khi nhôm tăng thêm 15 điểm phần trăm.

Ông Nghiêm Xuân Đa, Chủ tịch Hiệp hội thép (VSA) cho rằng ảnh hưởng trực tiếp tới doanh nghiệp thép “sẽ không đáng kể”, bởi cú sốc về thuế đã xảy ra từ 2018. Trong khi đó, Hội nhôm thanh định hình Việt Nam (VAA) dự đoán nhóm doanh nghiệp nhôm chịu tác động trực tiếp từ chính sách này là các nhà sản xuất có vốn đầu tư nước ngoài (FDI) – cũng là nhóm xuất khẩu chính.

Dù vậy, giới phân tích cũng cho rằng đây có thể là cơ hội cho doanh nghiệp Việt tăng xuất khẩu vào Mỹ. Tuyên bố không loại trừ bất cứ quốc gia nào của ông Trump sẽ tạo môi trường cạnh tranh công bằng cho tất cả nhà xuất khẩu.

Căng thẳng thương mại toàn cầu vài tháng qua gia tăng, khi Mỹ liên tiếp áp thuế nhập khẩu lên các đối tác. Đến nay, ông Trump đã áp thuế với hàng hóa Mexico, Canada, Trung Quốc, tăng thuế nhôm thép và chuẩn bị công bố thuế đối ứng với tất cả quốc gia khác từ đầu tháng tới. Trung Quốc và Canada đã áp thuế trả đũa Mỹ.

Hà Thu (theo Reuters)