“Sáu chú rồng nhỏ”

Alibaba và Tencent đang phải nhường chỗ cho một nhóm ngôi sao công nghệ mới nổi của Trung Quốc. Thường được gọi là “sáu chú rồng nhỏ Hàng Châu”, họ là: DeepSeek, Game Science, Unitree, DeepRobotics, BrainCo và ManyCore.

Dù chưa thể so sánh quy mô của những gã khổng lồ hàng đầu, những chú rồng nhỏ này đã thổi luồng sinh khí mới vào mục tiêu theo đuổi công nghệ cao của quốc gia tỷ dân trong nhiều tháng qua.

Con rồng nổi tiếng nhất chắc chắn là DeepSeek, với mô hình AI DeepSeek-R1. Được ca ngợi vì hiệu suất và hiệu quả về chi phí, sản phẩm đã đạt được sức hút toàn cầu. Trong vòng một tuần, các nhà cung cấp đám mây lớn — bao gồm Microsoft, Nvidia, Alibaba, Huawei, Tencent và Baidu — đều tích hợp LLM của DeepSeek vào nền tảng, giảm giá để thu hút người dùng.

Đứng thứ hai là Game Science, studio đứng sau tựa game Black Myth: Wukong, với câu chuyện khởi nguồn của công ty cũng giống như giai thoại “tám kẻ phản bội” khét tiếng của Thung lũng Silicon.

Khi Tencent tái cấu trúc bộ phận trò chơi vào tháng 6/2014, bảy nhân viên, bao gồm cả CEO hiện tại của Game Science là Feng Ji, rời đi để thành lập công ty mới. Một thập kỷ sau, họ sản xuất trò chơi AAA đầu tiên của Trung Quốc, gây tiếng vang với hơn 25 triệu bản được bán cho đến nay.

Bốn con rồng còn lại ít được biết đến bên ngoài Trung Quốc. Có Unitree, được thành lập bởi Vương Hưng Hưng vào năm 2016, vừa gây bất ngờ với màn trình diễn robot nhảy múa trong Gala Tết Nguyên đán vừa qua.

Một năm sau sự ra đời của Unitree, DeepRobotics xuất hiện, nhắm đến một phân khúc thị trường khác: Thay vì robot thân thiện với người tiêu dùng, công ty này tích hợp AI và tập trung vào những khách hàng lớn như công ty điện lực Eastern Green Power của Singapore.

Tháng 12 năm ngoái, robot bốn chân của Deep Robotics đã được Singapore Power Group áp dụng để kiểm tra đường hầm điện, trở thành robot bốn chân đầu tiên của Trung Quốc được triển khai ở nước ngoài để sử dụng trong công nghiệp.

Sau đó là BrainCo, tập trung vào giao diện thần kinh. Công ty được thành lập tại Mỹ vào năm 2015 bởi Han Bicheng, người vào thời điểm đó đang theo đuổi bằng Tiến sĩ tại Trung tâm Khoa học Não bộ của Đại học Harvard.

Năm 2018, Han mở một văn phòng tại Hàng Châu và BrainCo từ đó trở thành một trong những công ty công nghệ thần kinh được tài trợ tốt nhất thế giới, sản xuất hơn 100.000 thiết bị máy tính não có độ chính xác cao.

Con rồng ít được biết đến nhất là Manycore Technology. Được thành lập vào năm 2011, công ty cung cấp các giải pháp trí tuệ không gian dựa trên công nghệ AI, tập trung vào thiết kế không gian và trực quan hóa.

Dù tham gia vào thị trường ngách so với những con rồng khác, nhưng vào ngày 14/2, Manycore đã trở thành cái tên đầu tiên trong số sáu công ty nộp đơn xin chào bán công khai lần đầu.

Các ngành kinh doanh của sáu con rồng Hàng Châu không quan trọng bằng bản chất mà họ đại diện: Mô hình công nghệ cao mà Trung Quốc đã theo đuổi trong thập kỷ qua.

Vì sao lại là Hàng Châu?

Việc nhóm hình thành ở Hàng Châu không phải ngẫu nhiên. Các công ty khởi nghiệp, đặc biệt là trong lĩnh vực công nghệ, có xu hướng nằm ở những khu vực phát triển nhất về kinh tế, giàu nhân tài và đông dân nhất của một quốc gia.

“Thật vinh dự khi được mệnh danh là một trong ‘Sáu chú rồng nhỏ'”, giám đốc sản phẩm của Deep Robotics, Zheng Dongxin, cho biết trong một cuộc phỏng vấn trên SCMP.

Ông cho rằng thành công của công ty là nhờ “bầu không khí đổi mới” của Hàng Châu, được thúc đẩy thông qua các chính sách thuận lợi của chính phủ như ưu đãi thuế, phát triển khu công nghiệp và hỗ trợ tài chính.

Hàng Châu nằm ở Đồng bằng sông Dương Tử, không xa Thượng Hải. Nơi đây tự hào có một trong những trường đại học hàng đầu của Trung Quốc, Đại học Chiết Giang, và được bao quanh bởi một khu vực nổi tiếng với tinh thần khởi nghiệp, với các chuẩn mực chặt chẽ về thủ tục. Đây cũng là trung tâm công nghệ của Trung Quốc, nơi có các công ty như Alibaba thu hút nhân tài từ khắp nơi.

Các trường đại học Hàng Châu đóng vai trò then chốt trong việc nuôi dưỡng tài năng công nghệ. Ba trong số “Sáu chú rồng nhỏ” được thành lập bởi cựu sinh viên Đại học Chiết Giang, bao gồm Lương Văn Phong của DeepSeek, Huang Xiaohuang và Chen Hang của Manycore, Li Chao và Zhu Qiuguo của Deep Robotics.

Theo công ty theo dõi dữ liệu khởi nghiệp Itjuzi, tính đến tháng 9/2024, Đại học Chiết Giang đã đào tạo ra 102 giám đốc điều hành trong số các công ty khởi nghiệp AI của Trung Quốc, xếp ngay sau Đại học Thanh Hoa và Đại học Bắc Kinh và Đại học Giao thông Thượng Hải.

Người sáng lập Unitree cũng lấy bằng cử nhân từ Đại học Khoa học Công nghệ Chiết Giang ở Hàng Châu.

Yếu tố quan trọng không kém khác là môi trường kinh doanh của thành phố. Hàng Châu — và tỉnh Chiết Giang xung quanh nói chung — được biết đến ở Trung Quốc vì các chính sách và quan chức thân thiện với doanh nghiệp, một cách tiếp cận được tóm tắt bằng câu cửa miệng “không can thiệp khi không cần, phản ứng nhanh khi cần”.

Hàng Châu cũng thành lập một số quỹ để thu hút và ươm tạo các công ty công nghệ mới. Ví dụ, khu phố Yichuang Town, nơi đặt trụ sở của Game Science, cung cấp trợ cấp tiền thuê nhà đầy đủ hoặc miễn trừ cho các doanh nghiệp nội dung số đầy triển vọng, bao gồm các công ty trò chơi, điều này đã giúp công ty của Feng Ji tồn tại trong vài năm đầu.

Sự trỗi dậy của sáu chú rồng nhỏ ở Hàng Châu đã làm dấy lên cuộc thảo luận trên toàn quốc về cách các thành phố có thể thu hút và hỗ trợ tốt hơn cho các cụm doanh nghiệp của riêng mình.

Tờ Xinhua Daily ở tỉnh Giang Tô kề cận và thịnh vượng về kinh tế, gần đây đã đăng bài viết đặt câu hỏi tại sao DeepSeek và các công ty tương tự lại xuất hiện ở Chiết Giang, thay vì ở tỉnh này.

Truyền thông ở Tế Nam — thủ phủ của tỉnh Sơn Đông — gần đây cũng đăng bài tựa đề “Tế Nam có thể học được gì từ ‘Sáu chú rồng nhỏ’ của Hàng Châu?”