Mới đây, Thái Lan đã chính thức đề nghị Đức xem xét lại lập trường của nước này về việc từ chối cung cấp động cơ cho tàu ngầm trị giá 369 triệu USD mà Bangkok đã ký hợp đồng mua từ Trung Quốc.

Đề nghị này nhằm giải quyết bế tắc kéo dài nhiều năm qua, khiến việc bàn giao tàu bị trì hoãn, theo các nguồn tin an ninh và ngoại giao.

Theo các nguồn tin an ninh và ngoại giao được Nikkei trích dẫn, Phó Thủ tướng, Bộ trưởng Quốc phòng Thái Lan Phumtham Wechayachai đã gửi thư cho Bộ trưởng Quốc phòng Đức Boris Pistorius để tìm hiểu về các lựa chọn sẵn có liên quan đến việc lắp đặt động cơ Mtu396 của Đức trong tàu ngầm S26T lớp Yuan do Trung Quốc chế tạo.

Động thái này của ông Phumtham diễn ra sau cuộc gặp với một quan chức cấp cao của Bộ Quốc phòng Đức.

Các nguồn tin này nhận định, với việc một chính phủ mới sắp được thành lập tại Đức sau cuộc bầu cử vào tháng trước, có thể sẽ không có phản ứng đột phá nào đối với đề nghị của Bangkok, vì việc Berlin từ chối cung cấp hệ thống động cơ là do các rào cản pháp lý chứ không phải động cơ chính trị.

Các nhà ngoại giao tại Bangkok cho biết Đức không có dấu hiệu sẽ thay đổi lập trường tuân thủ quy định kiểm soát xuất khẩu vũ khí của Liên minh châu Âu (EU), vốn cấm các nước thành viên xuất khẩu vũ khí hỗ trợ quân đội Trung Quốc từ năm 1989.

Một nhà ngoại giao nhận định, “cách duy nhất để Đức phản hồi yêu cầu của Thái Lan là nhắc lại chính sách của EU và nói ‘không’”.

Một nguồn tin tình báo quân sự Thái Lan nói với Nikkei rằng chính phủ nước này đang gặp khó khăn vì Đức không muốn tham gia để “giải cứu” thỏa thuận với Trung Quốc.

“Thái Lan từng xem xét khả năng mua trực tiếp động cơ từ Đức nhưng không thành công. Chính phủ hiện tại và các chính phủ trước đây đều không muốn công khai quy trách nhiệm cho Trung Quốc về tình trạng bế tắc này”, nguồn tin cho hay.

Chính quyền quân sự Thái Lan đã ký hợp đồng trị giá 13,5 tỷ baht (hơn 1 tỷ USD) với Tập đoàn Công nghiệp Đóng tàu Trung Quốc (CSOC) để đóng 3 tàu ngầm lớp Yuan S26T. Theo hợp đồng, các tàu này sẽ được trang bị động cơ MTU396 của Đức, vốn được đánh giá cao nhờ hoạt động êm ái hơn so với động cơ do Trung Quốc sản xuất.

Tuy nhiên, cả Thái Lan và Trung Quốc đều không kiểm tra trước liệu Đức có chấp thuận cung cấp động cơ hay không.

Đến năm 2022, Bangkok mới nhận ra rằng Berlin không thể xuất khẩu động cơ này do quy định kiểm soát vũ khí của Liên minh châu Âu (EU). Điều này khiến dự án tàu ngầm bị đình trệ hoàn toàn, buộc Thái Lan phải thu hẹp hợp đồng xuống chỉ còn một tàu ngầm duy nhất.

Nhằm tìm cách giải quyết bế tắc, Bắc Kinh đề xuất thay thế động cơ Đức bằng động cơ CHD 620 do Trung Quốc sản xuất. Tuy nhiên, phía Thái Lan không đồng ý do lo ngại về chất lượng, tiếng ồn và các rủi ro pháp lý liên quan đến việc sửa đổi hợp đồng chính phủ.

Trước tình thế tiến thoái lưỡng nan, Phó Thủ tướng kiêm Bộ trưởng Quốc phòng Thái Lan, ông Phumtham Wechayachai, đã gửi thư chính thức đến Bộ trưởng Quốc phòng Đức Boris Pistorius, đề nghị xem xét lại việc cung cấp động cơ MTU396. Động thái này được đưa ra sau cuộc gặp giữa ông Phumtham với một quan chức cấp cao của Bộ Quốc phòng Đức.

Tuy nhiên, giới chức Berlin vẫn từ chối bình luận về vấn đề này. Hơn nữa, với việc một chính phủ mới sắp được thành lập tại Đức sau cuộc bầu cử vừa qua, phản hồi từ phía Berlin có thể sẽ không đến sớm và cũng khó có sự thay đổi, vì đây không phải là quyết định mang tính chính trị mà hoàn toàn dựa trên các quy định pháp lý của EU.

Các nhà ngoại giao tại Bangkok nhận định, nhiều khả năng Đức sẽ chỉ nhắc lại chính sách kiểm soát xuất khẩu của EU và tiếp tục nói “không” với yêu cầu của Thái Lan

Với việc hợp đồng tàu ngầm bị đình trệ, Thái Lan đang đứng trước nguy cơ mất trắng số tiền đã đầu tư vào dự án. Theo báo cáo, chính phủ nước này đã chi khoảng 8 tỷ baht cho việc đóng tàu, bao gồm 80% chi phí thanh toán cho tàu ngầm, xây dựng cầu tàu và đào tạo nhân sự. Nếu dự án bị hủy bỏ, Thái Lan có thể không thu hồi được khoản tiền này.

Ngoài ra, việc phải trì hoãn hoặc tìm kiếm giải pháp thay thế cũng ảnh hưởng đến kế hoạch nâng cao năng lực quốc phòng của Thái Lan. Hải quân nước này đã không có tàu ngầm hoạt động kể từ năm 1951. Việc sở hữu tàu ngầm không chỉ mang ý nghĩa chiến lược mà còn giúp Thái Lan củng cố vị thế trong khu vực.

Thỏa thuận tàu ngầm này cũng trở thành một điểm nóng trong quan hệ Thái Lan – Trung Quốc.

Bắc Kinh đã gây sức ép để Bangkok chấp nhận sử dụng động cơ Trung Quốc nhằm hoàn tất hợp đồng, thậm chí còn đề xuất xây dựng một bến tàu ngầm và cơ sở bảo trì tại căn cứ hải quân Sattahip

Thủ tướng Thái Lan, bà Paetongtarn Shinawatra, đã đề cập đến hợp đồng tàu ngầm trong cuộc gặp với Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình tại Bắc Kinh vào tháng trước, theo tuyên bố của chính phủ Thái Lan. Tuy nhiên, không có thông tin cụ thể nào được công bố về nội dung thảo luận.

Một nhà ngoại giao cấp cao châu Á nhận định, “Thái Lan sẽ không dám kiện Trung Quốc ra tòa án quốc tế để phân xử. Nhưng đúng ra, tranh chấp về hợp đồng tàu ngầm này phải được giải quyết thông qua cơ chế trọng tài quốc tế”.

Theo Nikkei, BP