Sáng kiến được thông báo trong chuyến thăm chính thức của Đại sứ Anh tại Việt Nam Iain Frew đến Viện Nuôi trồng thủy sản nổi tiếng thế giới tại Đại học Stirling. Trong chuyến thăm, Đại sứ Frew đã có các cuộc thảo luận với Ngài Phó Hiệu trưởng, Giáo sư Gerry McCormac, và các nhà khoa học đang thực hiện các dự án cải thiện hoạt động nuôi trồng thủy sản tại Việt Nam.
Dự án AquaSoS trị giá 3,5 triệu bảng Anh, do Chính phủ Anh tài trợ và do Giáo sư Simon MacKenzie, Trưởng khoa Nuôi trồng thủy sản Đại học Stirling đứng đầu, sẽ tiến hành nghiên cứu tại Đồng bằng sông Cửu Long của Việt Nam. Dựa trên việc quan sát Trái đất và chuyên môn về chất lượng nước từ Khoa Nghiên cứu Sinh học và Môi trường (BES) của Stirling, dự án liên ngành này sẽ sử dụng dữ liệu từ vệ tinh, cảm biến và phòng thí nghiệm để giải quyết các thách thức như ô nhiễm, biến đổi khí hậu và bệnh tật.
AquaSoS sẽ tạo ra một công cụ kỹ thuật số để bảo vệ hệ sinh thái và thúc đẩy nuôi trồng thủy sản bền vững. Công cụ này sẽ trang bị cho các nhà khoa học, nhà hoạch định chính sách và các nhà lãnh đạo ngành những thông tin quan trọng cần thiết để cân bằng giữa bảo vệ môi trường với sản xuất lương thực.
“Đại học Stirling đang dẫn đầu thế giới về nghiên cứu nuôi trồng thủy sản và công trình kéo dài hàng thập kỷ được thực hiện tại Việt Nam đóng góp đáng kể vào sinh kế của ngư dân và cộng đồng trên khắp khu vực sông Mê Kông. Việc giải quyết dịch bệnh bùng phát ở cá tra và những nỗ lực khắc phục tình trạng kháng thuốc (AMR) sẽ đảm bảo việc nuôi trồng thủy sản ở sông Mê Kông phát triển mạnh mẽ trong nhiều thập kỷ tới”, Đại sứ Frew cho biết.
Giáo sư Gerry McCormac, Phó Hiệu trưởng Đại học Stirling, chia sẻ: “Nuôi trồng thủy sản là một lĩnh vực quan trọng tại Việt Nam. Đây là nơi các nhà nghiên cứu của Đại học Stirling đã và đang nỗ lực hỗ trợ một ngành công nghiệp hiệu quả và bền vững hơn. Dự án AquaSoS kết hợp công trình nổi tiếng thế giới của Viện Nuôi trồng thủy sản Stirling với chuyên môn của chúng tôi về Quan sát Trái đất và chất lượng nước, là một ví dụ khác về cách chúng tôi đang áp dụng nghiên cứu và các đổi mới của mình trên toàn thế giới để hỗ trợ tính bền vững của môi trường và an ninh lương thực toàn cầu”.
Giáo sư Simon MacKenzie cho biết sông, biển và đồng bằng châu thổ đặc biệt dễ bị tổn thương do nhiệt độ nước tăng, nhiễm mặn, ô nhiễm và thay đổi dòng chảy trầm tích do biến đổi môi trường. Những thay đổi này phá vỡ hệ sinh thái, làm giảm đa dạng sinh học và đe dọa an ninh lương thực và nước, tác động không cân xứng đến các quốc gia đang phát triển như Việt Nam.
“Chúng tôi đã chọn phát triển khuôn khổ AquaSoS tại Đồng bằng sông Cửu Long ở Việt Nam vì khả năng sản xuất đa loài ở quy mô lớn, nhưng gánh nặng của các bệnh truyền nhiễm ngày càng tăng. Các bệnh truyền nhiễm trong nuôi trồng thủy sản ở Châu Á và trên thế giới là mối đe dọa lớn đối với sản xuất bền vững. AquaSoS sẽ được thiết kế để giải quyết vấn đề này”, Giáo sư MacKenzie chia sẻ.
AquaSoS là một trong bốn dự án được công bố thuộc sáng kiến trị giá 12 triệu bảng của Chính phủ Anh nhằm tăng cường nuôi trồng thủy sản bền vững ở Đông Nam Á, giải quyết vấn đề biến đổi khí hậu, an ninh lương thực và khả năng phục hồi của cộng đồng.
Các dự án được tài trợ thông qua ngân sách Hỗ trợ phát triển chính thức từ Quỹ đối tác khoa học quốc tế của Chính phủ Anh và được thực hiện bởi Hội đồng nghiên cứu khoa học sinh học và công nghệ sinh học (BBSRC) và Hội đồng nghiên cứu môi trường tự nhiên (NERC).
