Thời điểm hiện tại đang là mùa đại hội cổ đông của các doanh nghiệp niêm yết. Những cảnh căng thẳng về các chính sách thương mại đang diễn ra trên toàn cầu đã làm ảnh hưởng đến triển vọng kinh tế của thế giới, cũng như khiến cho mùa đại hội cổ đông năm nay nóng hơn bao giờ hết khi đó chủ đề chính được các cổ động quan tâm nhiều nhất trong năm nay.

Trao đổi về vấn đề này trong Talk show Phố Tài chính (The Finance Street) trên VTV8 , chuyên gia đánh giá, những ảnh hưởng bởi căng thẳng thương mại và thuế quan trên toàn cầu là không tránh khỏi. Tuy nhiên, Việt Nam với những ưu thế cùng những chính sách phát triển đồng bộ trong kỷ nguyên mới, sẽ giúp cho nền kinh tế tiếp tục tăng trưởng tốt, qua đó nhiều nhóm ngành vẫn sẽ tăng trưởng tích cực và tiềm năng.

Theo ông, những chính sách thương mại đang diễn ra sẽ tác động đến nền kinh tế toàn cầu như thế nào trong năm nay?

Ông Lương Duy Phước, Quyền Giám đốc Nghiên cứu Thị trường Công ty CP Chứng khoán Kafi:  Như chúng ta đang thấy, chính sách thương mại toàn cầu đang có sự chuyển dịch mạnh khi Mỹ dưới thời Tổng thống Donald Trump đã sử dụng thuế quan như một công cụ chiến lược nhằm tái định hình chuỗi cung ứng và tạo lợi thế đàm phán song phương. Việc áp thuế cơ bản 10% trên toàn cầu, cùng với thuế đối ứng lên tới 125% với Trung Quốc và nhiều quốc gia khác (46% với Việt Nam), đã làm gia tăng nguy cơ gián đoạn thương mại quốc tế.

Trung Quốc đã phản ứng mạnh mẽ với mức thuế tương đương, trong khi EU, Canada và Mexico có những phản ứng nhẹ hơn. Việt Nam đã lựa chọn hướng tiếp cận mềm dẻo hơn khi chủ động đàm phán và thể hiện thiện chí với Mỹ để giảm rủi ro và bảo vệ vị thế trong chuỗi cung ứng, đặc biệt khi FDI vẫn là động lực tăng trưởng chính.

Mỹ được dự báo sẽ tiếp tục mở rộng các gói thuế bổ sung nhắm vào các ngành chiến lược như xe điện, bán dẫn, năng lượng mặt trời và cả các ngành truyền thống như thép, đóng tàu, dược phẩm, nhằm đưa sản xuất quay trở lại trong nước và kiềm chế ảnh hưởng công nghệ từ Trung Quốc.

Chính vì vậy, triển vọng kinh tế toàn cầu đang trở nên mong manh. Goldman Sachs hạ dự báo tăng trưởng GDP Trung Quốc 2025 xuống 4% và Morgan Stanley giữ mức 4,5% nhưng cảnh báo rủi ro gia tang, điều này phản ánh tâm lý lo ngại từ giới đầu tư trước căng thẳng thương mại Mỹ – Trung.

Theo đánh giá của Kafi, thương mại thế giới có thể sẽ bước vào thời kỳ “hậu toàn cầu hóa”, với xu hướng chuyển từ đa phương sang song phương và khu vực hóa. Trong bối cảnh đó, việc Việt Nam được tạm hoãn áp thuế 90 ngày là cơ hội quý giá để củng cố vị thế, thu hút FDI và tận dụng quá trình tái cấu trúc chuỗi cung ứng toàn cầu.

Còn các doanh nghiệp sẽ bị ảnh hưởng như thế nào thưa ông?

Ông Lương Duy Phước:  Trong ngắn hạn, phần lớn doanh nghiệp xuất khẩu chưa chịu tác động trực tiếp từ chính sách thuế mới, đặc biệt là trong quý 1 và đầu quý 2. Một số còn ghi nhận tăng trưởng nhờ hoạt động nhập hàng “chạy thuế” từ phía đối tác Mỹ.

Tuy nhiên, thách thức lớn sẽ đến trong nửa cuối năm 2025 nếu thuế đối ứng 46% được duy trì, khi biên lợi nhuận các ngành dệt may, gỗ, thủy sản, linh kiện điện tử có thể giảm 5%-20%, ảnh hưởng đến đơn hàng, chi phí sản xuất và logistics.

Dòng vốn FDI vốn là động lực quan trọng cho tăng trưởng dài hạn cũng sẽ có xu hướng tạm chững lại để theo dõi kết quả đàm phán, gây áp lực lên doanh nghiệp khu công nghiệp và hạ tầng.

Trong bối cảnh này, các doanh nghiệp có thể đang tăng tốc tái cơ cấu thị trường đầu ra, chuyển hướng sang các thị trường ít rủi ro thuế quan như châu Âu, Nhật Bản, Hàn Quốc và ASEAN. Tuy nhiên, điều này đòi hỏi thời gian và năng lực thích ứng linh hoạt. Do đó, nửa cuối năm 2025 sẽ là giai đoạn “sát hạch” khả năng chống chịu của các doanh nghiệp niêm yết trước cú sốc chính sách từ bên ngoài.

Còn đối với thị trường chứng khoán, hiện nay KRX dự kiến vào vận hành trong tháng 5 này, qua đó thúc đẩy nâng hạng trong năm 2025 này. Trong bối cảnh đó thị trường có bị ảnh hưởng nhiều không, thưa ông?

Ông Lương Duy Phước:  Thị trường chứng khoán Việt Nam đang biến động mạnh dưới ảnh hưởng trực tiếp từ chính sách thuế quan của Mỹ, với mức biến động cao và tâm lý nhà đầu tư bị dẫn dắt bởi các yếu tố bên ngoài.

Chúng tôi ghi nhận sự phân hóa rất rõ trong dòng cổ phiếu: những nhóm doanh nghiệp xuất khẩu, khu công nghiệp bị ảnh hưởng sụt giảm mạnh; trong khi đó, nhóm phòng thủ và nội địa hóa cao giữ giá tốt hơn cho thấy thị trường đang phản ứng khá nhạy với rủi ro chính sách toàn cầu.

Tuy nhiên, điểm tích cực là việc hoãn thuế 90 ngày đang tạo ra một “vùng đệm tâm lý”, giúp giới đầu tư quay lại với các yếu tố nền tảng như kết quả kinh doanh quý 1, mùa đại hội cổ đông, và đặc biệt là tiến trình vận hành hệ thống KRX trong tháng 5.

KRX là sự kiện bước ngoặt của thị trường Việt Nam. Việc triển khai hệ thống này không chỉ giúp nâng cao chất lượng giao dịch thông qua các sản phẩm mới như T+0, bán khống, giao dịch lô lẻ… mà còn là tiền đề nâng hạng lên thị trường mới nổi. Dù khó nâng hạng ngay trong 2025, KRX vẫn mang ý nghĩa chiến lược trong việc thu hút dòng vốn ngoại trung và dài hạn.

Còn nhà đầu tư nên có chiến lược đầu tư như thế nào cho phù hợp trong bối cảnh hiện nay ?

Ông Lương Duy Phước:  Trong bối cảnh thị trường đang dịch chuyển theo rủi ro chính sách và tâm lý thận trọng, điều quan trọng nhất lúc này là tập trung mạnh vào quản trị rủi ro và giữ kỷ luật đầu tư.

Nhà đầu tư nên “chậm lại để nhìn xa hơn”, đây là lúc để tái đánh giá danh mục, giảm đòn bẩy và ưu tiên các doanh nghiệp có hoạt động nội địa bền vững, ít chịu ảnh hưởng từ thương mại toàn cầu.

Tại Kafi, các giải pháp như Margin Zero, Margin S25 và B10… giúp nhà đầu tư tối ưu hóa chiến lược đầu tư thông qua đòn bẩy tài chính, đồng thời kiểm soát rủi ro hiệu quả. Những giải pháp này không chỉ hỗ trợ quản trị rủi ro, mà còn giúp giảm chi phí vay, tạo điều kiện để nhà đầu tư tham gia thị trường một cách hiệu quả và bền vững hơn.

Đồng thời, lúc này nên kiên nhẫn chờ đợi kết quả đàm phán thương mại cũng là yếu tố then chốt để đánh giá lại ảnh hưởng thực sự đến các nhóm cổ phiếu chịu tác động trực tiếp và gián tiếp.

Vậy theo ông, đâu là các nhóm ngành sẽ bị ảnh hưởng hoặc sẽ có triển vọng hơn trong bối cảnh hiện nay theo những phân tích ở trên?

Ông Lương Duy Phước:  Trong bối cảnh xung đột thương mại toàn cầu leo thang và chính sách thuế quan từ Mỹ mang tính phân loại rõ rệt, thị trường chứng khoán Việt Nam sẽ chứng kiến sự phân hóa mạnh giữa các nhóm ngành.

Các ngành xuất khẩu lớn vào Mỹ như dệt may, thủy sản, đồ gỗ sẽ chịu tác động trực tiếp nếu thuế có hiệu lực sau giai đoạn hoãn 90 ngày, với biên lợi nhuận suy giảm rõ rệt từ quý III. Khu công nghiệp cũng có thể bị ảnh hưởng gián tiếp do dòng FDI chững lại.

Một số ngành vẫn duy trì được tính phòng thủ trong bối cảnh hiện tại. Ngành ngân hàng, đặc biệt là các ngân hàng thương mại cổ phần như MBB, ACB…với trọng tâm tín dụng vào doanh nghiệp nội địa và hệ sinh thái ổn định, đang hưởng lợi từ chính sách thúc đẩy đầu tư công, tiêu dùng cá nhân và xử lý nợ xấu, qua đó tạo nền tảng chống chịu tốt.

Bên cạnh đó, các ngành như hạ tầng và vật liệu xây dựng cũng đáng chú ý, khi đầu tư công có thể trở thành động lực thay thế cho nhu cầu suy yếu từ thị trường quốc tế, đơn cử như HPG, doanh nghiệp đầu ngành tham gia nhiều dự án trọng điểm của quốc gia như dự án đường cao tốc Bắc – Nam… Kafi dự báo mức tăng trưởng lợi nhuận doanh nghiệp này tương đối khả quan trong năm 2025 với mức 15% – 20%.

Ngoài ra, những ngành ít phụ thuộc Mỹ như công nghệ, phần mềm, dịch vụ số mà nổi bật là FPT hay nhóm ngành thực phẩm, đồ uống và dược phẩm cũng sẽ duy trì triển vọng tích cực. Bên cạnh đó, doanh nghiệp có chuỗi giá trị ổn định, thị trường cân bằng và khả năng mở rộng nội địa sẽ là điểm đến an toàn cho dòng tiền đầu tư.