Mới đây, Chứng khoán SSI đã có những chia sẻ về các thay đổi trong quy định giao dịch khi hệ thống công nghệ thông tin mới KRX đi vào vận hành.

Bà Lê Thị Thanh Tâm, Giám đốc Phát triển Sản phẩm số CTCP Chứng khoán SSI nhận định hệ thống KRX mang lại nhiều điểm cải tiến nổi bật cho thị trường chứng khoán Việt Nam.

Trước hết, hệ thống nâng cao đáng kể tốc độ xử lý và khả năng tiếp nhận khối lượng lớn lệnh giao dịch, đảm bảo hoạt động thông suốt, mượt mà. Đồng thời, KRX cung cấp cho Sở Giao dịch Chứng khoán và Trung tâm Lưu ký Chứng khoán (VSDC) các công cụ giám sát giao dịch theo thời gian thực, góp phần tăng cường tính minh bạch và đảm bảo thị trường vận hành an toàn.

Ngoài ra, KRX còn là nền tảng quan trọng để triển khai các sản phẩm, dịch vụ tài chính mới theo thông lệ quốc tế về sau này.

Ông Phạm Lưu Hưng, Kinh tế trưởng kiêm Trưởng Ban Đào tạo & Phát triển CTCP Chứng khoán SSI cho rằng khi triển khai hệ thống KRX, bên cạnh các giải pháp mang tính chất ngắn hạn như non-prefunding, việc đưa vào triển khai hệ thống CCP trong thời gian tới có thể là năm 2026 sẽ giúp cho quá trình nâng hạng của Việt Nam mạnh mẽ hơn.

” Không chỉ giúp cho việc được FTSE nâng hạng vào tháng 9 mà khi áp dụng CCP trong thời gian tới, câu chuyện nâng hạng bởi MSCI được tăng dần lên “, kinh tế trưởng SSI cho hay.

Khi hệ thống mới chính thức vận hành, thị trường có thể đáp ứng tốt hơn với sự tham gia ngày càng lớn của nhà đầu tư nước ngoài, đồng thời nâng cao tính ổn định và an toàn của thị trường trong bối cảnh quy mô giao dịch mở rộng.

Đặc biệt, hệ thống CCP là một cấu phần không thể thiếu trong các thị trường chứng khoán hiện đại, nhưng lại khó có thể triển khai trên nền tảng công nghệ cũ. 

Dưới đây là 9 điểm thay đổi mà nhà đầu tư cần lưu ý để tránh bỡ ngỡ khi giao dịch:

1. Thay đổi trong phiên ATO/ATC

Một điểm thay đổi quan trọng trong hệ thống KRX liên quan đến phiên ATO (khớp lệnh mở cửa) và ATC (khớp lệnh đóng cửa) là thứ tự ưu tiên lệnh . Trước đây, lệnh ATO/ATC luôn được ưu tiên khớp trước tất cả các loại lệnh khác, kể cả lệnh mua giá trần hay bán giá sàn. Tuy nhiên, với hệ thống KRX, ưu tiên này không còn được duy trì – lệnh ATO/ATC sẽ được xử lý như một phần của toàn bộ cơ chế khớp lệnh định kỳ, không vượt trội về thứ tự so với lệnh giới hạn (LO) nhập trước đó.

Bên cạnh đó, cách hiển thị lệnh ATO/ATC trên bảng giá cũng thay đổi. Trước đây, bảng giá thể hiện rõ 3 mức giá ATO hoặc ATC ngay tại dòng giá khớp dự kiến. Với hệ thống KRX, mức giá này không còn được hiển thị dưới dạng ký hiệu ATO/ATC. Thay vào đó, sẽ bảng giá hiển thị thông tin 3 giá chào mua, chào bán tốt nhất dự kiến còn lại sau khi khớp lệnh.

2. Thay đổi nguyên tắc sửa/hủy lệnh

Đối với hệ thống hiện tại, nhà đầu tư có thể sửa đồng thời cả khối lượng và giá trong một lần. Đối với hệ thống mới, không đồng thời sửa cả giá và khối lượng trong một lần, do đó sẽ dẫn đến sự thay đổi trong thứ tự ưu tiên về mặt khớp lệnh. Khi sửa giá hoặc sửa tăng khối lượng làm thay đổi ưu tiên thời gian của lệnh còn sửa giảm khối lượng không thay đổi ưu tiên thời gian của lệnh.

Trong phiên ATO/ATC, nguyên tắc như cũ không được hủy/sửa lệnh.

3. Thay thế lệnh MP bằng MTL trên sàn HOSE

Lệnh thị trường MP (Market Price) sẽ được thay thế bằng lệnh MTL (Market To Limit), giúp nhà đầu tư kiểm soát tốt hơn mức giá khớp lệnh.

Khi lệnh MTL (Market-to-Limit) khớp một phần nhưng không khớp hết khối lượng, phần còn lại sẽ tự động được chuyển thành lệnh giới hạn LO (Limit Order) với mức giá chênh lệch ±1 tick size so với giá của lệnh ban đầu.

4. Giao dịch thỏa thuận và giao dịch lô lẻ

Về giao dịch thỏa thuận, như hiện tại chỉ được bên bán nhập lệnh và bên mua xác nhận. KRX mới cho phép cả bên bán và bên mua đều có thể nhập lệnh và bên còn lại sẽ là bên xác nhận lệnh. Và khi lệnh thỏa thuận đã được thực hiện không được hủy/sửa.

Đối với lệnh lô lẻ, hiện tại chỉ được đặt trong phiên khớp lệnh liên tục và giao dịch thỏa thuận. Còn đối với hệ thống mới, nhà đầu tư được đặt lệnh lô lẻ xuyên suốt từ 9h sáng cho tới 14h45 chiều, chỉ được đặt lệnh LO.

5. Giao dịch mã hạn chế giao dịch trên sàn HOSE

Đối với mã hạn chế giao dịch của sàn HOSE, chỉ được giao dịch phiên buổi chiều thứ 6, khi go live KRX có thể giao dịch cả buổi sáng lẫn chiều, và giao dịch thành các phiên khớp lệnh định kỳ.

Từ phiên khớp lệnh định kỳ mở cửa ATO,  sau đó 15 phút 1 lần, sẽ có phiên PCA và đến phiên khớp lệnh định kỳ ATC.

Lưu ý, Phiên PCA là phiên giao dịch mới, bản chất như một phiên khớp lệnh định kỳ, trong 5 phút cuối cùng của phiên PCA sẽ không được hủy/sửa. Và Lệnh đặt trong phiên PCA chỉ được đặt lệnh với giá LO (giá giới hạn).

6. Giao dịch chứng khoán của nhà đầu tư nước ngoài

Hiện tại, room khối ngoại chỉ bị giảm sau khi lệnh của nhà đầu tư nước ngoài được khớp.

Còn với hệ thống KRX, bất cứ khi nào lệnh của NĐTNN được đẩy vào sàn giao dịch sẽ giảm trừ ngay room, room khối ngoại được cập nhật ngay khi có lệnh vào sàn. Nếu lệnh đó được hủy, room ngoại sẽ tăng ngay lập tức.

7. Thay đổi tên mã hợp đồng phái sinh

Hệ thống mới được thay đổi theo tiêu chuẩn quốc tế, ví dụ 4 1 I1 F 3 000, từng cấu phần bao gồm: Loại chứng khoán (Phái sinh) + Nhóm chứng khoán (HĐTL) + Mã tài sản cơ sở (VN30) + Năm đáo hạn (2025=F) + Tháng đáo hạn + Mã HĐ tương lai

8. Phí bù trừ thay thế phí quản lý vị thế phái sinh

VSDC trước thu phí quản lý vị thế qua đêm là 2.550 đồng/HĐ/đêm. Ở hệ thống mới, VSDC bỏ loại phí này đi và thay thế bằng phí bù trừ, sẽ thu ngay khi hợp đồng được khớp trên sàn, một HĐ là 2.550 đồng/HĐ được khớp.

9. Thay đổi mốc thời gian kiểm soát giá trị ký quỹ phái sinh

Hiện tại, nhà đầu tư giao dịch phái sinh nộp tiền tại TKPS ở CTCK, sau đó chuyển tiền lên VSDC và khi có tiền ký quỹ trên VSDC nhà đầu tư mới có thể đặt lệnh mở vị thế phái sinh.

Khi chuyển sang hệ thống KRX, việc nộp ký quỹ lên VSDC không phải nộp trước khi giao dịch. KH chỉ cần mở TKPS ở CTCK sau đó nộp tiền vào tài khoản PS là đủ điều kiện để đặt lệnh mở vị thế phái sinh, trong ngày đóng mở vị thế tùy theo chiến lược.

Cuối ngày, VSDC căn cứ trên vị thế còn lại để tính toán giá trị ký quỹ theo quy định, sau đó CTCK chuyển tiền ký quỹ lên VSDC cho khách hàng.

Điểm thứ 2, hiện nay với hệ thống cũ, nhà đầu tư tất toán vị thế phái sinh có thể rút tiền ký quỹ về luôn trong ngày. Tuy nhiên sang hệ thống KRX, chỉ rút được tiền ký quỹ sau ngày đóng vị thế (T+1).