PBOC cho biết, đã đạt được thỏa thuận với một số tổ chức để vay hàng trăm tỷ nhân dân tệ trái phiếu dài hạn mà họ có thể bán ra thị trường nhằm cố gắng đáp ứng nhu cầu thị trường. PBOC cũng cho biết, sẽ tiếp tục vay và bán trái phiếu trên cơ sở mở và không có bảo đảm.

Các động thái này là tín hiệu mạnh mẽ nhất cho thấy quyết tâm của Ngân hàng Trung ương Trung Quốc trong việc làm chậm dòng tiền chảy vào trái phiếu chính phủ, vốn đã khiến lợi suất xuống mức thấp kỷ lục. PBOC lo ngại rằng những người mua háo hức như các ngân hàng khu vực có thể gặp rắc rối nếu lợi suất tăng đột ngột và giá trị nắm giữ giảm, tạo ra khả năng xảy ra một cuộc khủng hoảng tương tự như sự sụp đổ của Silicon Valley Bank (SVB) vào năm ngoái.

Các tín hiệu đã có một số tác dụng. Lợi suất trái phiếu kỳ hạn 10 năm sau khi chạm mức thấp nhất kỷ lục là 2,18% vào tuần trước, đã tăng lên trên 2,3% vào thứ Hai (8/7) sau khi PBOC công bố công cụ can thiệp thị trường nhằm cố gắng làm giảm sự biến động của lãi suất liên ngân hàng.

Nhưng một số nhà phân tích hoài nghi rằng ngân hàng trung ương có thể đẩy lùi nhu cầu trái phiếu chính phủ mãi mãi, vì nhu cầu đó được thúc đẩy bởi nền kinh tế đang gặp khó khăn, sa lầy trong suy thoái bất động sản, trong đó giá cả hầu như không tăng và các nhà đầu tư thấy có rất ít kênh đầu tư hấp dẫn trong bối cảnh thị trường chứng khoán đang suy yếu.

Julian Evans-Pritchard, người đứng đầu bộ phận kinh tế Trung Quốc tại Capital Economics cho biết: “Các yếu tố đẩy lợi suất dài hạn đi xuống chủ yếu là do cơ cấu và chúng tôi nghi ngờ rằng chúng sẽ sớm đảo ngược”.

PBOC đã nhiều lần cảnh báo kể từ tháng 4 về làn sóng mua trái phiếu chính phủ. Vào giữa tháng 6, Thống đốc PBOC Pan Gongsheng cho biết, lợi suất trái phiếu đang quá thấp và các quan chức ngân hàng trung ương khác cho biết, mức lý tưởng cho lãi suất trái phiếu chính phủ kỳ hạn 10 năm là từ 2,5 – 3%.

Lợi suất trái phiếu chính phủ kỳ hạn 10 năm và 30 năm của Trung Quốc

Đối với một số nhà phân tích, việc Trung Quốc khôi phục hoạt động can thiệp vào thị trường trái phiếu chính phủ – lần mua bán ảnh hưởng gần đây nhất của nước này là vào năm 2007 – là hợp lý vào thời điểm các công cụ khác nhằm tác động đến hệ thống tài chính đang tỏ ra kém hiệu quả hơn. Trong khi nền kinh tế Trung Quốc đang phát triển nhanh chóng, PBOC có thể gây ảnh hưởng lên các ngân hàng bằng cách tập trung vào việc kiểm soát nguồn cung cho vay. Nhưng họ đã phải suy nghĩ lại cách tiếp cận của mình khi nhu cầu tín dụng chậm lại và thanh khoản ngân hàng chuyển sang các tài sản khác như trái phiếu.

Câu hỏi liệu PBOC có thể quản lý thị trường trái phiếu hay không sẽ càng trở nên quan trọng hơn khi Trung Quốc có kế hoạch phát hành thêm hàng nghìn tỷ nhân dân tệ dưới dạng trái phiếu dài hạn trong những năm tới để tăng đòn bẩy và chi tiêu của chính phủ trung ương. Cho đến nay PBOC chỉ nắm giữ 1.520 tỷ nhân dân tệ trái phiếu chính phủ, hầu hết có kỳ hạn ngắn hơn.

Chen Long, đồng sáng lập công ty tư vấn Plenum có trụ sở tại Bắc Kinh cho biết, cách tiếp cận của PBOC có một số điểm tương đồng với biện pháp kiểm soát đường cong lợi suất được Ngân hàng trung ương Nhật Bản (BoJ) áp dụng trong thập kỷ qua. Nhưng trong khi BoJ đang cố gắng thiết lập mức trần cho lợi suất thì PBoC đang cố gắng tạo ra một mức sàn.

Tuy nhiên, cho đến nay, các chi tiết quan trọng của bất kỳ hoạt động nào, bao gồm thời gian, quy mô, chi phí và tần suất giao dịch trái phiếu của PBOC vẫn chưa được tiết lộ.

Richard Xu, Giám đốc phân tích tài chính Trung Quốc của Morgan Stanley cho biết: “Thật khó để nói cần bao nhiêu hỏa lực vì PBOC cần xem xét thị trường từng bước một… Thị trường được định hướng theo kỳ vọng và đôi khi một cảnh báo bằng lời nói đơn giản có thể thay đổi hướng đi, nhưng trong những tình huống khác, thị trường cần phải có những hành động cứng rắn hơn”.

Gary Ng, nhà kinh tế cấp cao tại Natixis cho biết: “Ngân hàng trung ương khó có thể dốc toàn lực… Đó giống một tín hiệu chính sách hơn trừ khi có sự can thiệp lớn, vì mục tiêu là làm dịu đi sự biến động thay vì thay đổi xu hướng thị trường”.

Nhà kinh tế Gary Ng ước tính rằng PBOC có thể sẽ cần mua ít nhất 5% trái phiếu chính phủ đang lưu hành – biện pháp này vẫn ít mạnh mẽ hơn so với các biện pháp can thiệp của BoJ – để tạo ra sự khác biệt đáng kể. Thị trường trái phiếu chính phủ Trung Quốc có quy mô 30 nghìn tỷ nhân dân tệ.

Trong khi đó, yếu tố chính trong việc kiểm soát lợi suất của Nhật Bản là cam kết của BoJ về việc mua số lượng trái phiếu không giới hạn.

Các chuyên gia cảnh báo rằng, việc làm tăng lợi suất sẽ gặp khó khăn trong môi trường giảm phát hiện nay ở Trung Quốc, trong khi tăng trưởng cho vay mới đã chậm lại hơn dự kiến ​​trong năm nay.

Một điều phức tạp hơn nữa là cuộc chiến giằng co giữa PBOC và Bộ tài chính, theo đó lợi suất thấp hơn đồng nghĩa với việc PBOC có thể phát hành trái phiếu với chi phí thấp hơn. Và nếu Bộ tài chính đẩy nhanh phát hành trái phiếu trong nửa đầu năm 2024 để giảm bớt áp lực cầu thì ngân hàng trung ương đã không cần phải gửi nhiều cảnh báo bằng lời nói như vậy.

Evans-Pritchard, nhà kinh tế của Capital Economics cho biết, ngay cả khi PBOC thành công trong việc tác động đến lợi suất dài hạn, tác động trực tiếp đến nền kinh tế sẽ không đáng kể do lãi suất dài hạn có tác động hạn chế đến khoản vay của doanh nghiệp và hộ gia đình.

“Hiện tại, PBOC vẫn giữ thái độ ôn hòa trong các tuyên bố chính sách của mình. Những gì xảy ra với lãi suất chính sách và lợi suất ở phần cuối của đường cong lợi suất sẽ vẫn quan trọng hơn đối với triển vọng kinh tế”, ông cho biết.