Wilders rút lui, Chính phủ Hà Lan sụp đổ đột ngột
Hôm thứ Ba, chính trị gia cực hữu Geert Wilders đã khiến chính phủ của mình sụp đổ sau khi không thể sửa đổi thỏa thuận liên minh để bổ sung 10 chính sách mới liên quan đến tị nạn – bao gồm việc trục xuất người Syria có giấy phép cư trú tạm thời trong vòng sáu tháng, kể cả cưỡng chế nếu cần thiết.
Sau 11 tháng tồn tại trong một liên minh bốn đảng mà truyền thông Hà Lan gọi là “cuộc hôn nhân bất hạnh”, Wilders đột ngột rút lui, đồng thời yêu cầu toàn bộ các bộ trưởng từ đảng của mình từ chức ngay lập tức. Các đối tác liên minh cũ phản ứng dữ dội, khẳng định không có bất đồng nào về mục tiêu giảm số lượng người xin tị nạn và cáo buộc Wilders đang “đóng kịch chính trị” như một cầu thủ giả vờ bị phạm lỗi.
Tại các con phố ở Đông Nam Amsterdam – nơi một cuộc điều tra mới đây phát hiện nhiều trẻ em đang phải ngủ trong nhà để xe hoặc ô tô vì cha mẹ không tìm được nơi ở – bầu không khí là sự pha trộn giữa nhẹ nhõm và hoang mang.
Bên cạnh trường tiểu học De Bijlmerhorst – nơi cứ 20 học sinh thì có một em không có nơi cư trú cố định – các bậc phụ huynh đang chờ con mình tan học tại trường tiểu học Hồi giáo As-Souffah.
Với Ahmed Abubakar, 41 tuổi, đến từ Somalia và có năm con, sự sụp đổ của chính phủ khiến ông bối rối. “Tôi không biết đây có phải là tin tốt không”, ông nói. “Chúng tôi sống trong hai phòng. Tôi đã có tên trên danh sách nhà ở xã hội WoningNet suốt 11 năm”.
>> Bắt cóc, tra tấn để cướp ví lạnh: Vụ án chấn động giới đầu tư Bitcoin
Dân lo vật giá, cử tri PVV chia rẽ sâu sắc
Giống như phần lớn dân số cả nước, người dân có vẻ lo lắng nhiều hơn về các vấn đề như tăng đầu tư vào y tế, xây dựng nhà ở và kiểm soát giá cả tăng cao.
Một cuộc khảo sát trực tuyến nhanh với 16.117 cử tri do chương trình thời sự EenVandaag thực hiện cho thấy 60% người được hỏi cảm thấy hài lòng khi Wilders rút khỏi chính phủ. Những người ủng hộ các đảng cánh tả vui mừng khi liên minh cánh hữu chấm dứt, nhưng ngay cả các cử tri của Đảng cực hữu Tự do (PVV) của Wilders cũng chia rẽ, theo bà Rozemarijn Lubbe – nhà nghiên cứu thăm dò ý kiến.
“Họ cảm thấy ông ấy bị phá hoại, bị Liên minh châu Âu, các đảng đối lập và thậm chí cả các đảng trong liên minh cản trở”, bà nói. “Nhưng 29% cử tri PVV lại không hài lòng: một số cho rằng Wilders và Bộ trưởng phụ trách tị nạn của ông, bà Marjolein Faber, đáng lẽ phải làm nhiều hơn nữa”.
Các chuyên gia cho rằng Wilders đã tận dụng một bài viết trên tờ báo cánh hữu De Telegraaf hồi giữa tháng 5, trong đó cho rằng nhập cư khiến dân số quốc gia tăng thêm tương đương một thành phố mỗi năm – khoảng 130.000 người – dù bài báo không trừ đi gần 20.000 người rời khỏi Hà Lan trong cùng kỳ.
Theo số liệu của Cơ quan Thống kê Hà Lan, phần lớn dòng nhập cư là do di cư vì việc làm chứ không phải tị nạn – và giống như nhiều nước châu Âu khác, số lượng người tị nạn vào Hà Lan đã giảm một nửa từ đầu năm 2025.
Kinh tế trì trệ, chính trị bất định: Hà Lan đối mặt thách thức kép
Hà Lan sở hữu nền kinh tế hỗn hợp định hướng thị trường, nổi bật với độ mở rất cao và phụ thuộc lớn vào xuất khẩu. Năm 2023, GDP danh nghĩa của nước này đạt khoảng 1.080 tỷ USD, đứng thứ 5 trong Liên minh châu Âu, với GDP bình quân đầu người khoảng 66.000 USD – thuộc nhóm cao nhất thế giới.
Là cửa ngõ thương mại của châu Âu, Hà Lan sở hữu cảng Rotterdam – lớn nhất lục địa – và sân bay quốc tế Schiphol ở Amsterdam, thu hút hàng loạt tập đoàn đa quốc gia như Shell, Unilever, Philips hay Heineken đặt trụ sở điều hành tại đây. Dù có diện tích nhỏ, Hà Lan vẫn là quốc gia xuất khẩu nông sản lớn thứ hai toàn cầu (chỉ sau Mỹ), nhờ ứng dụng rộng rãi mô hình nông nghiệp công nghệ cao, nhà kính tự động và quản lý môi trường tiên tiến.
Đồng thời, Amsterdam cũng nổi lên là trung tâm tài chính hấp dẫn sau Brexit, còn hệ thống thuế thuận lợi khiến nước này trở thành điểm đến hàng đầu của dòng vốn FDI toàn cầu.
Tuy nhiên, Chính phủ Hà Lan sụp đổ trong bối cảnh nền kinh tế đang tăng trưởng chậm lại rõ rệt sau nhiều năm hồi phục mạnh mẽ hậu đại dịch. Theo dữ liệu từ Cục Thống kê Hà Lan (CBS), GDP trong quý I/2025 chỉ tăng 0,2% so với cùng kỳ năm trước, thấp hơn kỳ vọng của Ngân hàng Trung ương Hà Lan (DNB). Trong khi tỷ lệ thất nghiệp vẫn được duy trì ở mức thấp, người tiêu dùng và doanh nghiệp đang chịu áp lực lớn từ lạm phát kéo dài, đặc biệt là trong các lĩnh vực năng lượng, thực phẩm và nhà ở.
Thị trường bất động sản rơi vào tình trạng cung không đủ cầu nghiêm trọng, với danh sách chờ mua nhà xã hội lên tới hàng trăm nghìn người – như trường hợp của ông Ahmed Abubakar chờ nhà 11 năm là điển hình.
Về chính trị, Hà Lan đang chứng kiến sự phân mảnh chưa từng có trong lịch sử cận đại, với hơn 15 đảng có ghế trong Hạ viện sau cuộc bầu cử 2023. Sự trỗi dậy của PVV với 37 ghế đã phá vỡ thế cân bằng truyền thống giữa các đảng trung dung, khiến việc thành lập và duy trì một liên minh ổn định trở nên cực kỳ khó khăn. Cuộc khủng hoảng hiện tại càng làm dấy lên lo ngại rằng Hà Lan đang trở thành ví dụ điển hình về sự bất ổn chính trị lan rộng tại châu Âu, nơi các chính phủ liên minh ngắn hạn, thiếu đồng thuận nội bộ, ngày càng phổ biến.
Nhà báo chính trị Arjan Noorlander cho rằng Wilders – người đã sống dưới sự bảo vệ an ninh 24/7 suốt hai thập kỷ, là thành viên duy nhất của đảng PVV và không công khai nguồn tài trợ – thực chất cũng không sẵn sàng để điều hành chính phủ sau chiến thắng bất ngờ với 37 trong tổng số 150 ghế tại cuộc bầu cử tháng 11 năm 2023.
Các lãnh đạo doanh nghiệp nói với tờ Financieele Dagblad rằng đất nước nên chấm dứt sớm một chính phủ “toàn những người vụng về trong điều hành kinh tế”, dù thời điểm sụp đổ – ngay trước hội nghị thượng đỉnh NATO ở The Hague – là khá bất lợi.
Theo The Guardian
