Trung Quốc vừa hoàn thành một dải vành đai kiểm soát cát kéo dài xuyên qua ba sa mạc ở khu tự trị Nội Mông. Cột mốc này đánh dấu thành tựu mới trong quá trình xây dựng “Vạn Lý Trường Thành xanh” tại vùng khô hạn phía bắc Trung Quốc. 

Theo Tân Hoa xã, mảng rơm hình bàn cờ đã được đặt tại rìa phía nam sa mạc Badain Jaran vào cuối tuần qua. Những ô rơm này là một kỹ thuật phổ biến tại Trung Quốc để ổn định cát sa mạc. Như vậy, vành đai xanh dài tổng cộng 1.856 km, chạy qua ba sa mạc lớn: Badain Jaran, Tengger và Ulan Buh. 

Ba sa mạc này nằm trong địa khu Alxa, vùng cực tây của Nội Mông. Tổng diện tích khu vực này là 94.700 km vuông, tương đương diện tích của cả Hungary. Riêng sa mạc Badain Jaran là sa mạc lớn thứ ba của Trung Quốc.  

Kỹ sư trưởng Zhang Youyong của Cục Lâm nghiệp, Thảo nguyên và Kiểm soát sa mạc Alxa cho biết: “Chúng tôi dùng kỹ thuật ô rơm để khoá chặt lớp cát chảy, sau đó trồng các loại cây chịu hạn như saxaul. Cách làm này giúp xây dựng hệ thống phòng chống và kiểm soát cát hiệu quả, đồng thời tăng cường lá chắn sinh thái”. 

Ba sa mạc trên chiếm khoảng 1/3 diện tích toàn bộ địa khu Alxa và hơn 83% diện tích đất hoang mạc của toàn Nội Mông. Lượng mưa trung bình mỗi năm ở khu vực này dưới 200 mm, trong khi lượng bốc hơi lên tới hơn 3.000 mm, tức gấp 15 lần lượng mưa. 

Dự án hoàn thành nhằm kết nối các vành đai kiểm soát cát đã khởi động từ tháng 2 và sẽ tiếp tục mở rộng với các nỗ lực phục hồi thảo nguyên. Đây là một phần của Chương trình Rừng Vành đai Tam Bắc. Sáng kiến này là nỗ lực kéo dài hàng thập kỷ của Trung Quốc nhằm hạn chế sa mạc hoá ở các vùng đông bắc, bắc và tây bắc Trung Quốc. 

Bắt đầu từ những năm 1970, chương trình đã hình thành mạng lưới hàng nghìn km rừng và cây bụi nhằm ổn định sa mạc Gobi. Từ đó, số lượng bão cát tràn xuống các khu vực dân cư như Bắc Kinh đã được giảm thiểu. 

Vào tháng 11/2024, Trung Quốc cũng hoàn tất vành đai xanh dài 3.050 km bao quanh sa mạc Taklamakan. Đây là sa mạc lớn nhất Trung Quốc và là sa mạc cát dịch chuyển lớn thứ hai thế giới. Với địa hình chủ yếu là cồn cát di động và thường xuyên có bão cát, Taklamakan còn được gọi là “biển chết” do độ khắc nghiệt của nó. 

Vành đai xanh quanh Taklamakan bao gồm nhiều loại cây và cây bụi chịu hạn, cùng các biện pháp chặn cát, giúp ngăn sa mạc lan rộng và bảo vệ tuyến đường sắt, đường bộ khỏi sự ảnh hưởng của cát bay. 

Không chỉ tập trung trong nước, Trung Quốc còn hỗ trợ các quốc gia khác xây dựng bức tường xanh chống sa mạc hoá. Điển hình là sáng kiến tường xanh tại châu Phi phát động từ năm 2007, nhằm phục hồi 100 triệu ha đất hoang mạc đến năm 2030 bằng một vành đai xanh dài 8.000 km. 

Trung Quốc đóng vai trò quan trọng trong việc chia sẻ công nghệ, kinh nghiệm và hỗ trợ tài chính cho dự án. Chuyên gia kiểm soát sa mạc Lei Jiaqiang từ Viện Sinh thái và Địa lý Tân Cương (thuộc Viện Khoa học Trung Quốc) cho biết Trung Quốc đã giới thiệu kỹ thuật ô rơm và cây bụi chịu hạn để giúp ổn định cát tại vùng ven thủ đô Nouakchott của Mauritania. 

Việc hoàn thiện các vành đai xanh tại Trung Quốc và việc mở rộng hỗ trợ ra quốc tế cho thấy Bắc Kinh không chỉ đang củng cố an ninh sinh thái trong nước mà còn đóng vai trò dẫn dắt trong cuộc chiến toàn cầu chống sa mạc hoá. 

Theo SCMP