Theo Báo Đầu tư, Văn phòng Chính phủ vừa có văn bản gửi Bộ trưởng Bộ Tài chính, Bộ Xây dựng và Chủ tịch UBND TP. Hà Nội, truyền đạt ý kiến chỉ đạo của Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà liên quan đến địa điểm, quy mô và ranh giới dự án tổ hợp công nghiệp đường sắt tại khu vực phía Nam Hà Nội.

Theo đó, Phó Thủ tướng đề nghị UBND TP. Hà Nội cùng Bộ Tài chính, Bộ Xây dựng căn cứ theo hình thức đầu tư và thẩm quyền quyết định chủ trương đầu tư được quy định tại các điều khoản liên quan trong Luật Xây dựng và Luật số 90/2025/QH15 để xác định địa điểm, quy mô, ranh giới dự án, đảm bảo đúng thẩm quyền và tuân thủ chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ.

Đối với việc cập nhật, điều chỉnh các quy hoạch liên quan, Phó Thủ tướng giao Bộ Xây dựng và Bộ Tài chính xem xét kiến nghị của UBND TP. Hà Nội, hướng dẫn thực hiện đúng quy định pháp luật, đồng thời báo cáo Thủ tướng nếu vượt quá thẩm quyền.

Được biết, Tổng Công ty Đường sắt Việt Nam (VNR) là đơn vị đề xuất xây dựng tổ hợp công nghiệp đường sắt tại phía Nam TP. Hà Nội thuộc khu vực các xã Chuyên Mỹ, Ứng Hòa, TP. Hà Nội.

Theo định hướng, tổ hợp sẽ tập trung phát triển sản xuất trong nước, tiến tới nội địa hóa các linh kiện phần cứng, phần mềm trong hệ thống thông tin, tín hiệu, cấp điện; làm chủ công tác vận hành, bảo trì và sản xuất phụ tùng thay thế cho các tuyến đường sắt, đặc biệt là tàu tốc độ cao.

Tổ hợp cũng có kế hoạch nhận chuyển giao công nghệ, đầu tư máy móc để sản xuất đầu máy, toa xe cho các tuyến đường sắt quốc gia (vận tốc dưới 200km/h) và mua thiết kế để chế tạo toa xe cho các tuyến đường sắt đô thị.

Việt Nam sắp có tổ hợp chế tạo đầu máy, toa xe (Ảnh minh họa)

Dự án dự kiến chia làm 2 giai đoạn. Trong đó, giai đoạn 2029 – 2031, tổ hợp sẽ lắp ráp đầu máy, toa xe khách dưới 160km/h, tàu điện đô thị và toa xe hàng tốc độ 120km/h. Bốn năm tiếp theo, công ty sẽ nâng tỷ lệ nội địa hóa lên 30% và mở rộng sản xuất linh kiện, phụ tùng ngành đường sắt.

Riêng với tuyến đường sắt tốc độ cao Bắc – Nam, tổ hợp sẽ tham gia lắp ráp các đoàn tàu EMU theo hợp đồng chuyển giao công nghệ. VNR đặt mục tiêu đến năm 2035 làm chủ công nghệ lắp ráp EMU, đạt tỷ lệ nội địa hóa 20% và từ 2040 – 2050 sản xuất được 80% đoàn tàu tốc độ cao, cùng vật tư, phụ tùng phục vụ khai thác và vận hành tuyến này.

Dự án có tổng mức đầu tư sơ bộ khoảng 17.509 tỷ đồng, kỳ vọng mang lại doanh thu 228.102 tỷ đồng trong giai đoạn 2030 – 2050, lợi nhuận bình quân 1.141 tỷ đồng/năm và thời gian hoàn vốn khoảng 16 năm.

Theo VNR, đây sẽ là cú hích lớn cho ngành công nghiệp đường sắt, góp phần hiện thực hóa kế hoạch nâng cấp và phát triển mạng lưới đường sắt quốc gia với tổng vốn đầu tư lên đến 275 tỷ USD vào năm 2050. Trong đó có các tuyến đường sắt tốc độ cao Bắc – Nam, Lào Cai – Hà Nội – Hải Phòng, Hải Phòng – Hạ Long – Móng Cái, cùng các tuyến đô thị tại Hà Nội và TP. HCM.

Không chỉ có VNR, nhiều doanh nghiệp trong nước cũng đang chuẩn bị đón đầu khối lượng công việc của các dự án đường sắt quy mô lớn trong thời gian tới. Tập đoàn Hòa Phát (HoSE: HPG) chuẩn bị khởi công nhà máy sản xuất ray thép đường sắt trị giá khoảng 10.000 tỷ đồng, nhằm tăng tỷ lệ nội địa hóa theo chỉ đạo của Chính phủ.

Trong lĩnh vực đầu máy, toa xe, các ông lớn ngành cơ khí như Thành Công, THACO đã nhập cuộc. Tập đoàn Đèo Cả “bắt tay” cùng FECON (HoSE: FCN) nghiên cứu tham gia lĩnh vực này, trong khi VEAM (UPCoM: VEA) bày tỏ mong muốn tham gia chuỗi cung ứng linh kiện, kết cấu cơ khí và bảo dưỡng đầu máy, toa xe cho các tuyến đường sắt.