Hai trong số các công ty đường sắt lớn nhất nước Mỹ, Union Pacific và Norfolk Southern, mới đây đã công bố kế hoạch sáp nhập trong một thương vụ trị giá 85 tỷ USD – bước đi có thể tạo ra tuyến đường sắt chở hàng xuyên lục địa đầu tiên của nước này.
Nếu được phê duyệt, đây sẽ là thương vụ thâu tóm lớn nhất từng có trong ngành và kết hợp thế mạnh của Union Pacific ở khu vực phía Tây nước Mỹ với mạng lưới dài 31.400km của Norfolk Southern, chủ yếu bao phủ 22 bang phía Đông.
Hai công ty ước tính doanh nghiệp hợp nhất sẽ đạt giá trị khoảng 250 tỷ USD và tạo ra khoảng 2,75 tỷ USD lợi ích chung mỗi năm.
Thương vụ cũng phản ánh sự thay đổi trong cách tiếp cận chống độc quyền dưới thời Tổng thống Trump, khi các sắc lệnh hành pháp nhằm loại bỏ rào cản sáp nhập đã mở đường cho những thương vụ từng được xem là khó xảy ra.
Đường sắt chở hàng đóng vai trò then chốt trong nền kinh tế Mỹ, vận chuyển khoảng 30% tổng khối lượng hàng hóa toàn quốc, theo số liệu từ Cục Thống kê Giao thông Mỹ. Tàu hỏa đảm nhiệm việc vận chuyển ô tô, hàng tiêu dùng, thực phẩm, năng lượng, nguyên liệu thô và linh kiện phục vụ sản xuất công nghiệp.
“Đường sắt là một phần không thể thiếu trong tiến trình kiến thiết nước Mỹ kể từ Cách mạng Công nghiệp. Thương vụ này là bước tiếp theo nhằm thúc đẩy sự phát triển của ngành”, CEO Union Pacific Jim Vena tuyên bố.
Việc kết hợp này có thể tạo áp lực buộc hai ông lớn còn lại trong ngành – Burlington Northern Santa Fe (thuộc Berkshire Hathaway) và CSX – phải tính đến phương án sáp nhập để duy trì khả năng cạnh tranh, qua đó hình thành 2 siêu tập đoàn vận tải hàng hóa hoạt động theo trục Đông – Tây.
“Chúng tôi cho rằng BNSF và CSX sẽ buộc phải về chung một nhà, nếu không họ sẽ bị trói chân về mặt cạnh tranh”, Jason Seidl, Giám đốc điều hành tại TD Cowen, nhận định.
CEO Norfolk Southern, ông Mark George, khẳng định: “Chúng tôi tin tưởng rằng thế mạnh về mạng lưới của Norfolk Southern, các giải pháp đa dạng, tập khách hàng chất lượng cao cùng đội ngũ nhân sự lành nghề sẽ đóng góp quan trọng vào tuyến đường sắt xuyên lục địa đầu tiên của nước Mỹ và nâng cao năng lực phục vụ của ngành đường sắt đối với nền kinh tế hiện tại và tương lai”.
Tuy vậy, nhiều khách hàng trong ngành đường sắt – vốn đã than phiền suốt nhiều năm qua về chất lượng dịch vụ – lo ngại rằng bất kỳ thương vụ sáp nhập nào cũng có thể dẫn đến gián đoạn chuỗi cung ứng và làm xấu đi tình trạng vận hành.
“Lịch sử ngành này cho thấy các thương vụ sáp nhập không cải thiện được dịch vụ – thậm chí khiến tình hình tệ hơn – đồng thời đẩy giá cước tăng cao”, Ann Warner, cố vấn logistics cho nhiều hiệp hội và khách hàng vận tải đường sắt, nhận xét. “Phải đến khi hồ sơ sáp nhập được nộp chính thức, các nhà vận chuyển mới biết được điều đó sẽ ảnh hưởng ra sao”.
Peter Swan, giáo sư danh dự ngành logistics và quản lý vận hành tại Penn State Harrisburg, cũng cho rằng những thương vụ trước đây đều khiến dịch vụ đi xuống.
Theo giới chuyên gia, có thể phải mất nhiều tháng, thậm chí nhiều năm để thương vụ hoàn tất. Ngoài sự chấp thuận từ các cơ quan chống độc quyền, thỏa thuận còn cần được Hội đồng Giao thông Bề mặt Mỹ (STB) xem xét.
Dù vậy, Seidl tin rằng thương vụ sẽ được thông qua – và cả một thỏa thuận kế tiếp, nếu BNSF và CSX quyết định sáp nhập.
Theo Reuters, CNN
