Tập đoàn Dầu khí Ấn Độ (IndianOil), nhà máy lọc dầu lớn nhất quốc gia Nam Á, đã mua khoảng 7 triệu thùng dầu thô từ Mỹ, Trung Đông và Canada trong một phiên đấu thầu giao ngay diễn ra vào tuần trước. Động thái này được xem là nhằm thay thế nguồn cung dầu thô từ Nga – hiện đang bị tạm giữ tại các nhà máy lọc dầu quốc doanh do lo ngại về các lệnh trừng phạt tiềm tàng từ Mỹ.
Cụ thể, IndianOil đã mua 4,5 triệu thùng dầu thô West Texas Intermediate (WTI) Midland của Mỹ, 2 triệu thùng dầu Das của Abu Dhabi và 500.000 thùng dầu Western Canadian Select (WCS) từ Canada. Các nguồn tin thương mại ẩn danh tiết lộ với Reuters rằng đây là một phần trong chiến lược đa dạng hóa nguồn cung giữa bối cảnh địa chính trị phức tạp.
Trong tuần qua, các nhà máy lọc dầu do nhà nước Ấn Độ kiểm soát, bao gồm Bharat Petroleum Corporation Ltd (BPCL), Hindustan Petroleum Corporation Ltd (HPCL) và Mangalore Refinery and Petrochemicals Ltd (MRPL), đã đồng loạt tạm dừng nhập khẩu dầu thô từ Nga. Đây là nhóm chiếm hơn 60% công suất lọc dầu của Ấn Độ.
Nguyên nhân được cho là xuất phát từ tuyên bố của Tổng thống Mỹ – ông Donald Trump, người đã đe dọa áp dụng thuế quan thứ cấp đối với các quốc gia hoặc công ty tiếp tục mua dầu từ Nga. Lời đe dọa này làm dấy lên lo ngại về những hình phạt kinh tế có thể nhắm vào New Delhi trong trường hợp vẫn duy trì nhập khẩu dầu thô của Moscow.
Ngoài yếu tố chính trị, diễn biến thị trường cũng ảnh hưởng lớn đến quyết định của các nhà máy lọc dầu Ấn Độ. Giá dầu thô Trung Đông xuất khẩu sang châu Á đã tăng mạnh trong những tuần gần đây, do lo ngại nguồn cung giá rẻ từ Nga (vốn được Trung Quốc và Ấn Độ ưa chuộng) có thể bị gián đoạn. Điều này tạo ra cơ hội chênh lệch giá hấp dẫn, khiến dầu thô WTI của Mỹ trở nên cạnh tranh hơn tại thị trường châu Á.
Trong khi đó, dữ liệu theo dõi tàu biển do Oilprice tổng hợp cho thấy, ít nhất bốn tàu chở dầu thô Nga đã neo đậu ngoài khơi bờ biển phía tây Ấn Độ vào ngày 1/8 mà chưa được dỡ hàng. Điều này cho thấy sự chậm trễ trong việc tiếp nhận hàng hóa do các nhà nhập khẩu đang chờ đợi chỉ đạo rõ ràng hơn từ chính phủ về việc có nên tiếp tục giao dịch với Nga hay không.
Trước đó, theo các quan chức giấu tên của chính phủ Ấn Độ, các hợp đồng dầu mỏ hiện nay là hợp đồng dài hạn và “không thể ngừng ngay lập tức chỉ sau một đêm”. Một nguồn tin nhấn mạnh việc tiếp tục nhập khẩu dầu từ Nga là cần thiết để đảm bảo nguồn cung ổn định và giúp kiềm chế giá dầu toàn cầu.
Hiện tại, Chính phủ Ấn Độ chưa đưa ra tuyên bố chính thức về việc có thay đổi chính sách nhập khẩu dầu từ Nga hay không. Tuy nhiên, các nhà phân tích cho rằng diễn biến địa chính trị toàn cầu, đặc biệt là mối quan hệ giữa Mỹ và Nga, sẽ tiếp tục ảnh hưởng đáng kể đến lựa chọn nguồn cung dầu của các nhà máy lọc dầu Ấn Độ trong thời gian tới.
Với nhu cầu tiêu thụ dầu thô lớn và đang tăng trưởng, Ấn Độ buộc phải duy trì sự linh hoạt trong chiến lược nhập khẩu, vừa đảm bảo an ninh năng lượng, vừa tránh các rủi ro từ các lệnh trừng phạt quốc tế.
