Từng là nhà phát triển bất động sản lớn nhất Trung Quốc theo doanh số, Evergrande hiện đã bị gỡ tên khỏi bảng điện tử chỉ 18 tháng sau khi cổ phiếu bị đình chỉ giao dịch, và gần 16 năm kể từ khi lên sàn.
Theo báo cáo mới nhất của các bên thanh lý, tổng nợ của Evergrande hiện ở mức khoảng 350 tỷ HKD (tương đương 45 tỷ USD), cao hơn nhiều so với con số từng công bố. Sau hơn một năm rà soát hệ thống tài chính và hàng loạt công ty con, họ kết luận khả năng tái cấu trúc toàn diện của Evergrande là “bất khả thi”.
Từng là biểu tượng của cơn sốt nhà ở tại Trung Quốc, cú sụp đổ của Evergrande phản ánh sự mong manh của thị trường bất động sản: niềm tin người mua suy giảm, nguồn cung dư thừa, và gánh nặng nợ nần khiến các nỗ lực phục hồi gần như bế tắc.
“Đây là khoảnh khắc mang tính biểu tượng đối với bất động sản Trung Quốc”, Kenny Ng, chiến lược gia tại China Everbright Securities International, nhận định. “Sự sụp đổ này chắc chắn sẽ in đậm trong ký ức của mọi nhà đầu tư”.
Khủng hoảng chưa có lối ra
Evergrande từng đạt giá trị vốn hóa hơn 50 tỷ USD vào năm 2017 và đứng đầu bảng xếp hạng doanh số bán nhà. Nhưng chỉ sau khi vỡ nợ trái phiếu USD vào tháng 12/2021, công ty đã trở thành tâm điểm của cuộc khủng hoảng kéo dài, góp phần làm chậm tăng trưởng kinh tế Trung Quốc và đẩy hàng loạt nhà phát triển khác vào tình trạng khốn đốn.
Bất chấp các gói kích thích từ chính phủ, doanh số bán nhà vẫn ảm đạm trong năm nay, buộc nhiều tổ chức, trong đó có UBS, phải lùi dự báo phục hồi sang giữa hoặc cuối năm 2026. Theo China Real Estate Information Corp., doanh số nhà mới của 100 nhà phát triển lớn nhất Trung Quốc giảm hơn 20% trong hai tháng liên tiếp.
Tiếng gọi kêu gọi thêm hỗ trợ chính sách ngày càng mạnh, song Bộ Chính trị Trung Quốc tháng trước vẫn không đưa ra biện pháp kích thích bất động sản mới, sau khi nền kinh tế tỏ ra “chịu đựng tốt” trước các mức thuế quan của Mỹ.
Hàng loạt công ty khác cũng nối gót Evergrande. Ngày 12/8, China South City Holdings bị Tòa án Tối cao Hồng Kông ra lệnh thanh lý do không giành đủ sự ủng hộ của chủ nợ cho kế hoạch tái cơ cấu.
Tính từ khi khủng hoảng bắt đầu năm 2021, tòa án Hồng Kông đã ra ít nhất 6 lệnh giải thể đối với các nhà phát triển Trung Quốc.
Với khoảng 150 tỷ USD nợ xấu trong ngành, nhiều công ty dù đã đạt tiến triển trong tái cấu trúc vẫn phải quay lại “vạch xuất phát”. Sunac China Holdings Ltd. thậm chí trở thành nhà phát triển lớn đầu tiên phải thực hiện kế hoạch tái cơ cấu lần hai.
“Mê cung” 3.000 pháp nhân và 1.300 dự án
Evergrande có tới 3.000 pháp nhân ở nhiều quốc gia, cùng 1.300 dự án dở dang tại hơn 280 thành phố. Các bên thanh lý đã giành quyền kiểm soát hơn 100 công ty con, với tổng giá trị khoảng 27 tỷ HKD.
Ngoài ra, Evergrande Property Services, mảng quản lý bất động sản niêm yết tại Hồng Kông, đang nắm giữ khoảng 3.000 dự án. Đây được coi là nguồn giá trị tiềm năng lớn và đang được ưu tiên xử lý.
Tuy nhiên, đến nay, việc hiện thực hóa tài sản mới đạt khoảng 255 triệu USD, trong đó 167 triệu USD được “chuyển ngược” về Evergrande. Các bên liên quan được cảnh báo rằng không thể kỳ vọng toàn bộ số tiền này sẽ khả dụng do cấu trúc sở hữu phức tạp.
Theo ước tính trước đó của Deloitte, tỷ lệ thu hồi cho các chủ nợ không có bảo đảm ở nước ngoài của Evergrande chỉ vào khoảng 3,53%.
“Thông báo hủy niêm yết Evergrande có thể tạo thêm áp lực cho cổ phiếu của các nhà phát triển Trung Quốc khác”, Kenny Ng cảnh báo. “Đây là lời nhắc nhở nhà đầu tư rằng khi lợi nhuận tăng quá nhanh, cần dành thời gian hiểu rõ mô hình kinh doanh và theo dõi chặt các thay đổi chính sách”.
