Ngày 15/8, Tổng thống Nga Vladimir Putin đã ký sắc lệnh mới cho phép các nhà đầu tư nước ngoài, trong đó có tập đoàn dầu khí Mỹ Exxon Mobil, có cơ hội lấy lại phần vốn trong dự án dầu khí Sakhalin-1.
Sắc lệnh mới được xem là bước tiếp nối quyết định hồi tháng 10/2022 của Điện Kremlin, khi Moscow ra lệnh quốc hữu hóa Sakhalin-1 và giao cho công ty con của Rosneft là Sakhalinmorneftegaz-shelf làm đơn vị vận hành. Trước đó, Exxon nắm 30% cổ phần điều hành và là nhà đầu tư nước ngoài duy nhất rút khỏi Nga sau khi xung đột Ukraine bùng nổ. Quyết định rút lui khiến tập đoàn này phải ghi nhận khoản lỗ tới 4,6 tỷ USD.
Sakhalin-1 là một trong những dự án năng lượng lớn nhất của Nga, với sản lượng thiết kế khoảng 250.000 thùng dầu mỗi ngày. Liên doanh ban đầu gồm Rosneft (Nga), Exxon Mobil (Mỹ), ONGC Videsh (Ấn Độ) và SODECO (Nhật Bản). Sau khi dự án bị quốc hữu hóa, chỉ có Exxon rút lui, trong khi Ấn Độ và Nhật Bản vẫn duy trì phần vốn góp.
Tuy nhiên, con đường để vốn phương Tây quay lại Nga vẫn chưa rõ ràng, bởi Mỹ và Liên minh châu Âu (EU) cần dỡ bỏ hàng loạt lệnh trừng phạt để tạo điều kiện cho việc đầu tư. Ngay cả khi được phép, các công ty từng tốn hàng tỷ USD để rút khỏi Nga ba năm trước cũng phải đối mặt với rào cản lớn từ chính phủ Nga.
Con đường gập ghềnh cho phương Tây
Theo nội dung sắc lệnh, các cổ đông nước ngoài muốn quay lại phải đáp ứng một loạt điều kiện khắt khe: cam kết thúc đẩy việc gỡ bỏ lệnh trừng phạt phương Tây, ký hợp đồng cung cấp thiết bị nước ngoài cho dự án và chuyển vốn vào tài khoản Sakhalin-1.
Tuy nhiên, giới quan sát nhận định khả năng dòng vốn phương Tây quay lại Nga vẫn rất xa vời. Mỹ và EU chưa có dấu hiệu nới lỏng lệnh trừng phạt sâu rộng. Hơn nữa, nhiều tập đoàn quốc tế đã chi hàng tỷ USD để rời bỏ Nga từ 3 năm trước, nên việc quay lại thị trường không chỉ tốn kém mà còn đầy rủi ro. Exxon hiện chưa đưa ra bình luận nào trước đề nghị này.
Sau sắc lệnh năm 2022, Rosneft thông qua công ty con Sakhalinmorneftegaz-shelf trở thành nhà điều hành mới, đồng thời Chính phủ Nga toàn quyền quyết định việc phân bổ cổ phần cho nhà đầu tư nước ngoài. Trong số các đối tác cũ, chỉ có Exxon rút lui, trong khi ONGC Videsh và SODECO vẫn được giữ nguyên tỷ lệ sở hữu.
Tháng 12/2024, ông Putin từng ký sắc lệnh gia hạn thời hạn bán lại phần cổ phần chưa có chủ của Exxon đến năm 2026.
Theo Reuters
