Một tảng băng trôi có kích thước bằng thành phố Chicago (Mỹ) vừa tách khỏi thềm băng Nam Cực, hé lộ một hệ sinh thái biển phong phú chưa từng được biết đến. Sự kiện này đã mở ra cơ hội nghiên cứu quý giá cho các nhà khoa học về tác động của biến đổi khí hậu đến khu vực này.

Hệ sinh thái dưới lớp băng

Tảng băng trôi mang tên A-84, đã tách khỏi Thềm băng George VI, một sông băng nổi khổng lồ gắn liền với dải băng Bán đảo Nam Cực, vào ngày 13/1/2025 theo thông tin từ Viện Hải dương Schmidt. Vùng đáy biển bên dưới, trước đây bị che phủ bởi 209 dặm vuông băng, chưa bao giờ được con người tiếp cận.

Một nhóm các nhà nghiên cứu trên tàu nghiên cứu hải dương học R/V Falkor của Viện Hải dương Schmidt đang làm việc ở Biển Bellingshausen, phía tây Bán đảo Nam Cực, đã ngay lập tức thay đổi kế hoạch để đến thềm băng. Giám đốc điều hành Viện Hải dương Schmidt, Jyotika Virmani, mô tả sự thay đổi này là một “khoảnh khắc tình cờ”. Patricia Esquete, đồng trưởng nhóm nghiên cứu khoa học của đoàn thám hiểm và là nhà nghiên cứu sinh học tại Trung tâm Nghiên cứu Hàng hải và Môi trường (Quần đảo Virgin thuộc Mỹ) cho biết: “Chúng tôi đã nắm bắt thời cơ, thay đổi kế hoạch thám hiểm và tiến hành để có thể quan sát những gì đang diễn ra ở độ sâu bên dưới.”

Nhóm nghiên cứu đã đến địa điểm này vào ngày 25/1 và quan sát đáy biển trong 8 ngày với sự trợ giúp của một phương tiện vận hành từ xa có tên là SuBastian. Phương tiện này đã lặn xuống gần một phần tư dặm để thu thập dữ liệu về địa chất, hải dương học vật lý và sinh học của địa hình dưới nước chưa từng được khám phá.

Một cách bất ngờ, họ đã tìm thấy một “hệ sinh thái tuyệt đẹp, đang phát triển mạnh”, Esquete nói. Sinh khối và đa dạng sinh học đáng kể của hệ sinh thái đã làm các nhà nghiên cứu ngạc nhiên, đặc biệt là vì các hệ sinh thái biển sâu thường dựa vào các chất dinh dưỡng từ bề mặt từ từ rơi xuống đáy biển – một điều khó xảy ra khi bề mặt biển được bao phủ bởi lớp băng dày 152m. Các nhà khoa học biển đưa ra giả thuyết rằng các dòng hải lưu có thể là nguyên nhân di chuyển các chất dinh dưỡng duy trì sự sống đến hệ sinh thái.

Đa dạng sinh học bất ngờ và ảnh hưởng của biến đổi khí hậu

Các loài được phát hiện trong hệ sinh thái chưa từng được biết đến bao gồm san hô và bọt biển lớn hỗ trợ rất nhiều sinh vật biển. Trong số đó có cá băng, nhện biển khổng lồ và bạch tuộc, cùng với một số loài chưa được phát hiện trước đây. Dựa trên kích thước của các loài động vật, các cộng đồng có khả năng đã sống ở đó trong nhiều thập kỷ, thậm chí hàng trăm năm, Esquete cho biết.

Theo viện nghiên cứu, rất ít thông tin được biết về đáy biển bên dưới các thềm băng nổi ở Nam Cực. Trong vài thập kỷ qua, sự nóng lên toàn cầu đã khiến dải băng Bán đảo Nam Cực bị thu hẹp và mất khối lượng, các nhà nghiên cứu cho biết. Hình ảnh vệ tinh do NASA công bố cho thấy sự tiến triển của tảng băng trôi tách khỏi Thềm băng George VI từ tháng 1 đến tháng 2 năm 2025.

Nam Cực cũng là nơi có Sông băng Thwaites, còn được gọi là “Sông băng Ngày tận thế” do khả năng góp phần làm mực nước biển toàn cầu dâng cao nghiêm trọng nếu nó tiếp tục tan chảy. Sasha Montelli (nhà nghiên cứu tại Đại học College London), đồng trưởng nhóm nghiên cứu khoa học của đoàn thám hiểm, nói: “Sự mất băng từ Dải băng Nam Cực là một yếu tố chính góp phần làm mực nước biển dâng cao trên toàn thế giới.”

Nguồn: ABC News