Tại một trạm đổi pin Nio gần sông Hoàng Phố ở Thượng Hải, chỉ cần một lệnh thoại ngắn gọn để bắt đầu quy trình tự động giúp sạc đầy pin cho xe điện chỉ trong 3 phút.

Tự lái, chiếc xe dừng lại trên sàn kim loại, trước khi các cánh tay robot tháo khung gầm và thay pin cạn năng lượng. Chỉ cần vài bước kiểm tra phần cứng và phần mềm, chiếc xe đã sẵn sàng lăn bánh.

Nio, một công ty khởi nghiệp xe điện Trung Quốc được niêm yết tại Mỹ, vận hành hơn 3.000 trạm sạc như vậy tại Trung Quốc. Việc áp dụng công nghệ này đã khiến Nio trở nên khác biệt so với các đối thủ cạnh tranh, bởi hầu hết các nhà sản xuất khác đều phụ thuộc vào công nghệ sạc.

Song song, một loạt các khoản đầu tư vào cơ sở hạ tầng hoán đổi của CATL, nhà sản xuất pin lớn nhất thế giới, hiện đang mở đường cho việc áp dụng rộng rãi hơn tại thị trường xe điện lớn nhất thế giới. Theo công ty, CATL có kế hoạch xây dựng 1.000 trạm đổi pin cho xe chở khách trong năm nay tại Trung Quốc trước khi mở rộng mạng lưới lên khoảng 10.000 trạm vào năm 2028 để phục vụ 1 triệu xe mỗi ngày. Công ty cũng đang đầu tư vào các hệ thống đổi pin cho xe tải hạng nặng.

Duo Fu, một nhà phân tích ngành xe điện tại công ty tư vấn Rystad Energy có trụ sở tại Thượng Hải, cho biết năng lực kỹ thuật “phi thường” của CATL và tầm ảnh hưởng to lớn của công ty này đối với thị trường xe điện giúp con đường hoán đổi pin có vẻ “dễ dàng hơn nhiều”.

Fu cho biết thêm rằng các trạm đổi điện có thể tận dụng lợi thế của “thời kỳ đỉnh điểm và đáy” trong giá điện, trong khi công nghệ sạc nhanh – cho phép sạc đầy ô tô chỉ trong vòng năm phút từ một điểm cố định – sẽ yêu cầu nâng cấp đường truyền điện tốn kém trước khi được phổ biến rộng rãi.

“Kết luận mà chúng tôi đưa ra là hai công nghệ này… sẽ không triệt tiêu lẫn nhau”, Fu nói.

Năm nay, doanh số xe điện dự kiến sẽ lần đầu tiên vượt qua doanh số xe chạy bằng xăng tại Trung Quốc. Để hỗ trợ quá trình chuyển đổi này, chính quyền trung ương đang mở rộng và nâng cấp cả cơ sở hạ tầng đổi xe và sạc nhanh.

Vào tháng 7, Ủy ban Cải cách và Phát triển Quốc gia, cơ quan hoạch định nhà nước của Trung Quốc, công bố sẽ xây dựng 100.000 trạm sạc nhanh vào năm 2027. Kể từ tháng 3, chính quyền Thượng Hải đã cung cấp cho các công ty khoản trợ cấp để trang trải tới 40% khoản đầu tư của họ vào các trạm đổi điện.

Những người ủng hộ cho rằng công nghệ này nhanh hơn sạc pin và phù hợp hơn với các thành phố đông dân của Trung Quốc, nơi hầu hết người dân sống trong các tòa nhà chung cư không có trạm sạc riêng. Việc hoán đổi pin cũng có thể giúp giảm chi phí mua xe điện hàng ngàn đô la, vì người lái xe không sở hữu pin.

Cùng với nhà sản xuất xe điện hàng đầu BYD, CATL tiên phong trong công nghệ sạc nhanh khi tất cả cùng chạy đua để xoa dịu nỗi lo của người lái xe về thời gian sạc và quãng đường di chuyển dài. Việc dấn thân đầu tư trạm hoán đổi là dấu hiệu cho thấy hãng tin rằng cả hai công nghệ có thể bổ trợ cho nhau trong quá trình chuyển đổi xe điện nhanh chóng của Trung Quốc.

Yang Jun, người đứng đầu bộ phận hoán đổi pin của CATL, cho biết việc trang bị thiết bị hoán đổi pin được chuẩn hóa sẽ mang lại lợi ích cho các nhà sản xuất xe điện. Công ty ước tính sẽ cần 30.000 trạm hoán đổi pin trên toàn quốc, so với 100.000 trạm xăng của Trung Quốc.

Tháng này, CATL cho biết họ sẽ hợp tác với tập đoàn cho thuê CAR và công ty cho thuê CMB Financial Leasing để xây dựng đội xe gồm 100.000 xe cho thuê có pin có thể thay thế. Tuy nhiên, các nhà phê bình vẫn nghi ngờ về khả năng tương tác giữa các loại ô tô và pin khác nhau, đồng thời nêu bật mức chi phí cao dành cho xây dựng cơ sở hạ tầng hoán đổi.

He Xiaopeng, đồng sáng lập kiêm giám đốc điều hành của hãng sản xuất xe điện Xpeng, chia sẻ với tờ Financial Times rằng công ty của ông đã cân nhắc công nghệ này “trong năm hoặc sáu năm” trước khi “cuối cùng” quyết định không sử dụng vào khoảng năm 2023.

“Việc phát triển công nghệ pin quan trọng hơn việc phát triển khả năng thay thế pin. Đó là con đường chúng tôi đã chọn”, ông nói.

CATL hiện đang xây dựng 300 trạm trao đổi cho xe tải hạng nặng trong năm nay, đây là giai đoạn đầu của mạng lưới mà công ty này đang lên kế hoạch hợp tác với công ty dầu khí nhà nước Sinopec để cuối cùng có thể phủ sóng 150.000km trên các tuyến đường vận chuyển hàng hóa quan trọng.

Robin Zeng, người sáng lập và chủ tịch của CATL, dự kiến một nửa số xe tải mới được bán ở Trung Quốc sẽ là xe điện vào năm 2028. CATL có kế hoạch xây dựng mạng lưới hoán đổi ở châu Âu và các khu vực khác bên ngoài Trung Quốc.

Christopher Doleman, một nhà phân tích tại Viện Kinh tế Năng lượng và Phân tích Tài chính, một tổ chức nghiên cứu của Mỹ, cho biết hoán đổi hiện là một phần trong quá trình chuyển đổi nhanh chóng sang xe tải điện, thay thế cả xe chạy bằng dầu diesel và LNG tại Trung Quốc. Mặc dù xe tải hạng nặng chạy bằng điện có thể có giá ban đầu cao hơn so với xe tải chạy bằng dầu diesel, nhưng chúng sẽ rẻ hơn theo thời gian sử dụng do chi phí nhiên liệu thấp hơn.

Yuqian Ding, người đứng đầu bộ phận phân tích ô tô Trung Quốc của HSBC, cho biết việc CATL áp dụng công nghệ hoán đổi pin cho thấy công nghệ này sẽ trở thành một phần “quan trọng” của hệ sinh thái điện khí hóa rộng lớn hơn. Bà cho biết quy mô thực sự là chìa khóa, đồng thời nói thêm rằng cơ sở hạ tầng hoán đổi sẽ biến CATL thống trị.

Theo: Financial Times, Reuters