Trong báo cáo của Chứng khoán dầu khí (PSI), CTCK này kỳ vọng dự thảo Luật thuế VAT sửa đổi sẽ được thông qua và áp dụng kể từ năm 2025 sẽ giúp các doanh nghiệp phân bón hưởng lợi. Trong số này phải kể đến Đạm Cà Mau – công ty phân bón lớn nhất trên sàn chứng khoán.

Luật thuế VAT sửa đổi đã được Quốc hội xem xét và cho ý kiến tại kỳ họp thứ 7 (tháng 6- tháng 6/2024). Dự luật kỳ vọng thông qua tại kỳ họp thứ 8 diễn ra vào tháng 10/2024), dự kiến sẽ có hiệu lực từ năm 2025. Trong đó có đề xuất đưa mặt hàng phân bón vào diện chịu thuế GTGT 5% thay vì không chịu thuế GTGT như hiện nay.

Trước đây khi áp dụng Luật Thuế giá trị gia tăng năm 2008, phân bón là đối tượng chịu thuế VAT 5%. Tuy nhiên, Luật số 71 ban hành
ngày 26/11/2014 quy định phân bón, máy móc, thiết bị chuyên dùng phục vụ sản xuất nông nghiệp thuộc đối tượng không chịu thuế VAT kể từ ngày 1/1/2015.

Do đó doanh nghiệp sản xuất phân bón trong nước không được khấu trừ thuế giá trị gia tăng đầu vào cho nguyên vật liệu, máy móc và dịch vụ, dẫn đến chi phí sản xuất tăng cao. Khi doanh nghiệp bán sản phẩm, giá bán phải bao gồm toàn bộ chi phí này.

Nếu Luật thuế VAT sửa đổi được thông qua đưa mặt hàng phân bón vào diện chịu thuế GTGT 5%, doanh nghiệp sản xuất phân bón sẽ
được khấu trừ thuế VAT đầu vào. Do số thuế VAT đầu ra tính theo mức thuế suất 5% trong khi máy móc, thiết bị, nguyên vật liệu, điện… phục vụ sản xuất phân bón chịu thuế VAT với mức thuế suất 10% nên những doanh nghiệp này cơ bản được hoàn thuế VAT.

Chi phí kinh doanh sản xuất đầu vào của Đạm Cà Mau ước tính trung bình rơi vào khoảng 8.500 – 10.000 tỷ đồng. Nếu Luật thuế mới được áp dụng kể từ năm 2025, doanh nghiệp có thể được khấu trừ khoảng 425 – 500 tỷ đồng thuế VAT đầu vào kể từ năm 2025, tương ứng chiếm khoảng 38,7% lợi nhuận sau thuế năm 2023.

Bên cạnh đó nếu Luật thuế VAT sửa đổi được thông qua, giá thành sản xuất phân bón trong nước có thể giảm, đồng thời giá bán phân
bón nhập khẩu sẽ tăng thêm 5% do thuế VAT. Điều này giúp gia tăng tính cạnh tranh của các doanh nghiệp sản xuất phân bón nội địa.

Hiện các đại biểu Quốc hội có 2 luồng ý kiến thảo luận về mức thuế suất VAT áp dụng đối với phân bón là 0% hay 5%. Các đại biểu Quốc hội yêu cầu Bộ Tài chính cần có báo cáo đánh giá chi tiết hơn về tác động của việc áp thuế VAT 5% đối với phân bón đến người nông dân, đến giá phân bón trong nước.

Bộ Tài chính hiện đang tiến hành nghiên cứu và sẽ trình chính thức dự thảo vào kỳ họp Quốc hội thứ 8 dự kiến diễn ra trong tháng 10/2024.