Trong những năm gần đây, các “ông lớn” công nghệ như Google, Amazon đã bắt đầu nộp hàng nghìn tỷ đồng tiền thuế tại Việt Nam. Theo PGS-TS Đinh Trọng Thịnh, chuyên gia kinh tế, đây là một bước tiến vượt bậc so với trước kia, khi mà mức thuế thu được từ những doanh nghiệp này rất nhỏ. Tuy nhiên, ông Thịnh nhấn mạnh rằng số tiền thuế này vẫn chưa phản ánh đủ mức doanh thu khổng lồ mà các công ty này thu được từ thị trường Việt Nam.

Trong 10-15 năm qua, thương mại điện tử Việt Nam đã phát triển với tốc độ đáng kinh ngạc, đặc biệt trong 5 năm gần đây, tốc độ tăng trưởng hàng năm duy trì từ 20-25%. Theo Bộ Công Thương, quy mô thị trường thương mại điện tử bán lẻ đã đạt 20,5 tỷ USD vào năm 2023, chiếm khoảng 8% tổng mức bán lẻ hàng hóa và dịch vụ tiêu dùng cả nước. Tỷ lệ này dự kiến sẽ tăng lên 10% vào năm 2025. Với sự phát triển mạnh mẽ này, việc đảm bảo cạnh tranh lành mạnh và tuân thủ pháp luật, bao gồm nghĩa vụ thuế, là một yêu cầu cấp thiết đối với các doanh nghiệp tham gia thị trường.

Ông Đinh Trọng Thịnh cho rằng thương mại điện tử là một hình thức kinh doanh mới, thay đổi nhanh chóng, và việc thu đúng, thu đủ thuế từ các hoạt động này là một thách thức không chỉ ở Việt Nam mà còn tại các quốc gia phát triển như Mỹ hay Liên minh châu Âu. Tuy nhiên, nhờ có các công cụ hỗ trợ như eTax Mobile và việc tăng cường công tác tuyên truyền, lượng thuế thu được từ thương mại điện tử tại Việt Nam đã tăng đáng kể. Theo thống kê, số thuế thu được trong năm 2023 đã lên tới khoảng 90.000 tỷ đồng, một con số đáng kể so với trước đây.

Thương mại điện tử Việt Nam đã phát triển với tốc độ đáng kinh ngạc

>> Triệu đơn hàng qua biên giới mỗi ngày, không thu được đồng thuế nào

Mặc dù Google, Amazon và các công ty công nghệ lớn đã bắt đầu nộp thuế hàng nghìn tỷ đồng tại Việt Nam, nhưng ông Thịnh cho rằng số tiền này vẫn chưa tương xứng với doanh thu thực tế của họ tại thị trường này. Theo ông, cần có một cơ sở dữ liệu thống kê và các biện pháp quản lý mạnh mẽ hơn để thu đúng, thu đủ từ các doanh nghiệp này. Ông Thịnh dẫn thêm thông tin từ Bộ Thông tin và Truyền thông, cho biết hàng hóa nhỏ di chuyển qua biên giới mỗi tháng có giá trị từ 1,3 đến 1,9 tỷ USD mà không bị đánh thuế, gây thất thoát lớn cho ngân sách quốc gia.

Ông Thịnh đề cập rằng nhiều quốc gia như Liên minh châu Âu, Anh và Thái Lan đã thay đổi chính sách thuế để bắt đầu đánh thuế cả hàng hóa giá trị nhỏ. Tại châu Âu, từ tháng 1/2021, quy định miễn thuế đối với hàng hóa trị giá dưới 22 euro đã bị bãi bỏ, và tại Anh, mức miễn thuế trước đây là 135 bảng Anh cũng đã bị loại bỏ. Thái Lan hiện đánh thuế đồng bộ 7% với tất cả hàng hóa ra vào quốc gia.

Ông Thịnh nhấn mạnh rằng cơ chế miễn thuế đối với hàng hóa nhỏ hiện tại ở Việt Nam, được áp dụng từ năm 2010 với Quyết định 78, đã không còn phù hợp trong bối cảnh kinh tế số phát triển mạnh mẽ. Việc xây dựng cơ sở dữ liệu lớn về thương mại điện tử và quản lý thông qua công nghệ là cần thiết và cấp bách để đảm bảo thuế thu đủ và bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng.

Bà Nguyễn Thị Lan Anh, Vụ trưởng Vụ Quản lý thuế doanh nghiệp nhỏ và vừa (Tổng cục Thuế), cho biết Việt Nam cần học hỏi kinh nghiệm từ các quốc gia tiên tiến trong việc quản lý thuế thương mại điện tử. Một số quốc gia đã yêu cầu các nền tảng thương mại điện tử và sàn giao dịch số phải chịu trách nhiệm khai thuế và nộp thuế thay cho các nhà cung cấp. Điều này không chỉ giúp giảm gánh nặng tuân thủ cho các nhà cung cấp mà còn nâng cao hiệu quả hoạt động của cơ quan quản lý thuế.

Bà Lan Anh cũng dẫn chứng về việc một số bang ở Mỹ đã yêu cầu các sàn thương mại điện tử lớn thu hộ và nộp thuế thay cho người bán, bao gồm cả người bán trong và ngoài nước. Vào tháng 7/2020, OECD đã công bố các quy tắc mẫu để thu thập và chia sẻ thông tin về các nhà cung cấp sử dụng nền tảng kỹ thuật số để bán hàng. Điều này giúp việc quản lý thuế trở nên chặt chẽ hơn và phù hợp với xu hướng toàn cầu hóa kinh tế số.

>> ‘Sàn thương mại điện tử nộp thuế thay người bán’ là quy định chưa từng có tiền lệ trên thế giới