Trên cơ sở sơ bộ, Ủy ban châu Âu (EC) đã kết luận rằng chuỗi giá trị xe chạy bằng pin ở Trung Quốc “được hưởng lợi từ việc trợ cấp không công bằng” và tuyên bố rằng việc áp “thuế đối kháng tạm thời” đối với xe điện chạy hoàn toàn bằng pin (BEV) nhập khẩu từ Trung Quốc là vì lợi ích của EU.

Mức thuế bổ sung là kết quả của cuộc điều tra của EU bắt đầu vào tháng 10. Uỷ ban cho biết các mức thuế này hiện chỉ là tạm thời nhưng sẽ được áp dụng từ ngày 4/7 trong trường hợp các cuộc đàm phán không có kết quả với chính quyền Trung Quốc để đạt được giải pháp. Các biện pháp dứt khoát sẽ được đưa ra trong vòng 4 tháng kể từ khi áp dụng thuế tạm thời.

“Dòng hàng nhập khẩu được trợ cấp của Trung Quốc với mức giá thấp giả tạo đã gây ra mối đe dọa về thiệt hại rõ ràng có thể thấy trước và sắp xảy ra đối với ngành công nghiệp của EU”, uỷ ban cho biết.

Valdis Dombrovskis, ủy viên thương mại châu Âu cho biết cuộc điều tra dựa trên “sự thật và bằng chứng” và nói thêm rằng việc hợp tác với chính quyền Trung Quốc và các bên liên quan về các giải pháp tiềm năng đang diễn ra.

Tổng thư ký Hiệp hội xe khách Trung Quốc (CPCA) Cui Dongshu cho biết: “Mức thuế tạm thời của EU về cơ bản nằm trong dự đoán của chúng tôi, trung bình khoảng 20%, điều này sẽ không ảnh hưởng nhiều đến phần lớn các công ty Trung Quốc…Những công ty xuất khẩu xe điện do Trung Quốc sản xuất bao gồm Tesla, Geely và BYD vẫn có tiềm năng phát triển rất lớn ở châu Âu trong tương lai”.

Trong khi đó, người phát ngôn của Bộ Thương mại Trung Quốc cho biết, quyết định của EU thiếu cơ sở thực tế và pháp lý, đây là một “hành động bảo hộ”.

Bộ Thương mại Trung Quốc cho biết: “Những phát hiện được tiết lộ trong phán quyết của EU thiếu cơ sở thực tế và pháp lý… EU đã phớt lờ rằng lợi thế của Trung Quốc trong lĩnh vực xe điện là dựa trên sự cạnh tranh cởi mở và coi thường các quy tắc do Tổ chức Thương mại Thế giới đặt ra”.

Áp thuế

Trước đó, EU đang áp mức thuế tiêu chuẩn 10% đối với xe điện nhập khẩu, nhưng theo quy định mới, EU sẽ áp dụng mức thuế 38,1% đối với các nhà sản xuất xe điện chạy pin (BEV) không hợp tác trong cuộc điều tra và mức thuế thấp hơn 21% đối với các nhà sản xuất ô tô ở Trung Quốc đã tuân thủ nhưng chưa được “lấy mẫu”.

Nhà sản xuất BEV chính của Trung Quốc BYD bị áp mức thuế 17,4%, trong khi Geely bị áp mức thuế 20%. EU cũng đã áp mức thuế 38,1% đối với hãng ô tô SAIC. Cả ba nhà sản xuất đều được lấy mẫu trong cuộc điều tra đang diễn ra của EU.

Đáp lại thông báo của EU, hãng xe điện Nio cho biết họ đang cam kết liên tục “không lay chuyển” đối với thị trường xe điện. “Chúng tôi phản đối mạnh mẽ việc sử dụng mức thuế tăng như một chiến lược để cản trở hoạt động thương mại bình thường trên toàn cầu của xe điện. Cách tiếp cận này cản trở hơn là thúc đẩy bảo vệ môi trường toàn cầu, giảm phát thải và phát triển bền vững”, tuyên bố của Nio cho biết.

Pháp là một trong những quốc gia ủng hộ mức thuế cao hơn và cho rằng châu Âu cần tự bảo vệ mình trước các hoạt động sản xuất và trợ cấp mạnh mẽ của Trung Quốc. Trong khi đó, Đức đã chỉ trích động thái này nhiều hơn vì cho rằng động thái này có thể gây ra một cuộc chiến thương mại rộng hơn.

Các giám đốc điều hành ô tô Đức cũng cho biết có những rủi ro đối với các nhà sản xuất ô tô châu Âu, đặc biệt nếu Trung Quốc thực hiện các biện pháp trả đũa.

Căng thẳng thương mại giữa EU và Trung Quốc đã gia tăng trong nhiều tháng qua, đặc biệt là về xe điện. Điều này bao gồm cuộc điều tra của EU về các khoản trợ cấp của chính phủ Trung Quốc dành cho các nhà sản xuất xe điện và cáo buộc rằng nước này đang bán phá giá số lượng ô tô dư thừa ra thị trường toàn cầu.

EU cho biết những hoạt động này có thể đe dọa ngành công nghiệp xe điện của châu Âu và lấn át các nhà sản xuất ô tô địa phương có trụ sở tại đó. Trong khi Trung Quốc đã phủ nhận mọi cáo buộc đó.

Mỹ đã liên kết chặt chẽ với EU về vấn đề này và đã tăng thuế đối với các sản phẩm bao gồm cả xe điện nhập khẩu từ Trung Quốc vào tháng 5. Thuế của Mỹ đối với xe điện nhập khẩu đặc biệt sẽ tăng gấp 4 lần từ 25% lên 100% và bắt đầu từ năm nay.

Thị trường xe điện của Trung Quốc đã tăng trưởng mạnh mẽ với các nhà sản xuất ô tô hàng đầu bao gồm BYD đang cạnh tranh với các đối thủ nặng ký về xe điện như Tesla trong cuộc đua giành thị phần. Các công ty Trung Quốc cũng đang mở rộng sang phương Tây với định vị là lựa chọn thay thế rẻ hơn cho các nhà sản xuất ô tô trong khu vực.

Một số nhà kinh tế cho biết tác động tức thời của các mức thuế bổ sung sẽ rất nhỏ về mặt kinh tế vì EU đã nhập khẩu khoảng 440.000 xe điện từ Trung Quốc trong 12 tháng tính đến tháng 4, trị giá 9 tỷ euro (9,7 tỷ USD) hoặc khoảng 4% chi tiêu hộ gia đình cho phương tiện đi lại.

Andrew Kenningham, nhà kinh tế trưởng khu vực Châu Âu tại Capital Economics cho biết: “Tuy nhiên, thuế chống trợ cấp nhằm mục đích hạn chế sự tăng trưởng trong nhập khẩu xe điện trong tương lai thay vì ngăn chặn hoạt động thương mại hiện tại”.

“Quyết định này đánh dấu một sự thay đổi lớn trong chính sách thương mại của EU bởi vì mặc dù EU đã thường xuyên sử dụng các biện pháp phòng vệ thương mại trong những năm gần đây, bao gồm cả chống lại Trung Quốc, nhưng trước đây họ chưa từng làm như vậy đối với một ngành quan trọng như vậy. Và châu Âu đã miễn cưỡng tham gia vào dạng chủ nghĩa bảo hộ mà Mỹ đã triển khai kể từ nhiệm kỳ của cựu tổng thống của Donald Trump”, ông cho biết.