Nhiều người thường cho rằng giới trẻ ngày nay có xu hướng ít đọc sách giấy mà chỉ đam mê các phương tiện kỹ thuật số. Tuy nhiên, thành công của Hội chợ sách quốc tế Seoul 2024, nơi đã chào đón khoảng 150.000 du khách, ghi nhận lượng khách tham quan tăng 15,4 % so với năm ngoái, đã chứng minh nhận định trên chưa hẳn đã đúng. Điều này tương quan với những thay đổi gần đây về cách giới trẻ nhìn nhận việc đọc sách.

Người trẻ thích đọc sách và thư giãn tại một thư viện ngoài trời tạm thời được dựng lên ở Quảng trường Gwanghwamun, Quận Jongno, Seoul, ngày 21 tháng 4. Đọc sách gần đây đã trở thành một hoạt động văn hóa thời thượng với thế hệ trẻ. Ảnh: Yonhap

Đối với giới trẻ hiện nay, sách đóng vai trò là phương tiện để phân biệt và thể hiện bản thân. Độc giả trẻ thể hiện cá tính của mình thông qua những cuốn sách họ đọc thay vì chiếc điện thoại thông minh họ mang theo. Họ thể hiện cá tính của mình khi đọc sách. Phương tiện truyền thông xã hội đóng vai trò quan trọng trong nền văn hóa đọc mới này, thể hiện ở việc người dùng đăng ảnh và video về hoạt động đọc của họ. Những người nổi tiếng đóng góp đáng kể vào xu hướng này, bằng cách giới thiệu các lựa chọn sách của họ trên mạng xã hội.

Sách cũng được sử dụng để xây dựng các kết nối. Hai hình thức phổ biến là các buổi nói chuyện về sách và câu lạc bộ sách ngày càng nở rộ. Các buổi nói chuyện về sách là nơi các tác giả được mời đến để nói về các tác phẩm của họ.

Những người trẻ tuổi, những người đắm chìm trong kỹ thuật số, cũng là những độc giả đam mê tham gia các câu lạc bộ sách và tải lên “bookstagram”.

Vào đêm mưa ngày 22 tháng 10, một quán bar mờ tối tràn ngập âm thanh của nhạc cổ điển. Tường quán được lót bằng những kệ sách xếp chồng lên nhau, để bán hoặc để xem, với những tấm bảng đen ghi những câu trích dẫn (quote) bắt mắt, những ghi chú viết tay được ghim ở khắp mọi nơi. Dưới những vũng ánh sáng dịu nhẹ, những người đọc sách đêm khuya đang nhâm nhi đồ uống và đọc sách. Đó là khung cảnh tại Chaek Bar ở Mangwon-dong, Quận Mapo, Seoul, nơi đã trở thành điểm check in phổ biến để trải nghiệm khái niệm “Text Hip”. Thuật ngữ này kết hợp giữa “text” và “hip” để truyền tải ý tưởng rằng đọc sách là thú vị. Đây là không gian nơi bạn có thể đọc, suy ngẫm và thậm chí sáng tạo trong khi thưởng thức đồ uống. Khách hàng chính là sinh viên đại học ở gần đó và những người trong độ tuổi 20 – 30. Họ là một phần của thế hệ coi Text Hip là một xu hướng văn hóa.

Đọc sách thật ngầu

Các chuyên gia cho biết, xu hướng Text Hip bắt đầu khi các thần tượng K-pop và những người nổi tiếng khác chia sẻ kinh nghiệm đọc sách của họ. Ví dụ, Minji của NewJeans cầm cuốn tiểu thuyết kinh điển “The Age of Innocence” của Edith Wharton trong một video ca nhạc, và Jang Won-young của IVE đã đề cập trong một cuộc phỏng vấn rằng cô ấy đọc các tác phẩm của triết gia Arthur Schopenhauer trong thời gian rảnh rỗi. Điều đó đã khơi dậy sự quan tâm của giới trẻ.

Trong kỷ nguyên kỹ thuật số thống trị bởi các nền tảng video như YouTube, Instagram, Threads… báo in và các phương tiện truyền thông cũ đang mang trởlại cảm giác mới mẻ đáng ngạc nhiên.

Nhà phê bình văn hóa Ha Jae-geun cho biết, “Giống như xu hướng trở lại của các mặt hàng cổ điển như băng cassette, đầu đĩa CD, máy quay video và máy ảnh trên phương tiện truyền thông xã hội, sách và văn bản đóng vai trò là phương tiện độc đáo để khẳng định cá tính của một người.”

Minji – thành viên nhóm nhạc đình đám nữ NewJeans, được nhìn thấy đọc tiểu thuyết kinh điển “The Age of Innocence” trong video ca nhạc “Bubble Gum”. Ảnh chụp từ kênh YouTube của HYBE

Văn hóa đọc sách ngày càng nâng cao

Văn hóa Text Hip thường xuất hiện trên các nền tảng truyền thông xã hội như Instagram, nơi mọi người đăng ảnh về những cuốn sách họ đang đọc.

Một số người đưa ra giới thiệu về những cuốn sách “bạn nên đọc nếu muốn trông thật ngầu”. Do đó, trong khi một số người coi Text Hip là một xu hướng văn hóa mới, những người khác lại coi đó là cơn sốt nhất thời và coi đó là sự khoe khoang.

Tuy nhiên, nhiều chuyên gia cho rằng ngay cả khi Text Hip có yếu tố khoe khoang flex thì cũng không có gì sai.

Nhà văn tiểu thuyết nổi tiếng Hwang Sok-yong, xuất hiện trên chương trình trò chuyện “Questions” của Son Suk-hee trên đài MBC vào tháng 8, đã trả lời câu hỏi của một khán giả hỏi rằng liệu có ổn không khi đọc một cách mù quáng các tác phẩm kinh điển chỉ vì một người nổi tiếng đã đọc. Hwang nói, “Tốt thôi. Tốt hơn là một chiếc túi hàng hiệu”.

Nhà phê bình văn học Kang Dong-ho cũng nhấn mạnh rằng, không giống như tiêu dùng xa xỉ, đọc sách đem lại lợi ích nhiều hơn bạn nghĩ.

Sách giá rẻ và dễ tiếp cận so với các sản phẩm văn hóa khác. Để Text Hip phát triển qua nhiều thế hệ, cần phải có nỗ lực bền bỉ. Trên thực tế, tỉ lệ người lớn đọc sách cho thấy sự phân chia thế hệ: Trong khi 74,5 % người lớn ở độ tuổi 20 đọc sách vào năm ngoái, tỉ lệ này đã giảm xuống còn 47,9 % đối với những người ở độ tuổi 40 và 36,9 % đối với những người ở độ tuổi 50. Thanh thiếu niên ngày nay, vốn quen với mạng xã hội và các phương tiện truyền thông trực quan, cũng có thể gặp phải những thách thức trong việc phát triển thói quen đọc sách.

Han Ki-ho, giám đốc Viện nghiên cứu tiếp thị xuất bản ở Hàn Quốc, cho biết: “Trẻ em hiện đang dần rời xa những cuốn sách giấy. Chúng ta cần nhiều loại “sách hướng dẫn” để giúp trẻ dễ dàng đọc sách, yêu thích việc đọc sách. Nếu chúng ta không bồi dưỡng văn hóa đọc, thì thật không thực tế khi mong đợi trẻ em sẽ bắt đầu đọc khi chúng lớn lên.”

Shin Ji-young, giáo sư Ngôn ngữ và Văn học Hàn Quốc tại Đại học Hàn Quốc, cho biết: “Sau khi tác giả Han Kang được đề cử Giải Nobel, sách của bà đã bán được hơn một triệu bản — một thành tựu đáng kinh ngạc trong ngành xuất bản hiện tại của Hàn Quốc. Tôi hy vọng điều này sẽ thúc đẩy mọi người đọc sách nhiều hơn.”

Một người đang cầm những cuốn sách của nhà văn đoạt giải Nobel Han Kang tại Nhà sách Kyobo chi nhánh Gwanghwamun ở Jongno, Seoul. Ảnh: Yonhap

>> Sách của Han Kang cứu nguy cho ngành xuất bản Hàn Quốc