Ngày 17/11/2024, talkshow “Sở hữu nhà ở xã hội từ giấc mơ đến hiện thực” tại Tp.HCM với sự tham gia của các chuyên gia, đại diện doanh nghiệp (DN), đã có những chia sẻ đáng chú ý về việc làm sao để khách hàng có thể tham gia mua được nhà ở xã hội (NOXH).

“Chưa bao giờ NOXH rẻ như bây giờ”

Ông Hà Quang Hưng – Phó cục trưởng Cục Quản lý nhà và Thị trường bất động sản, Bộ Xây dựng – nhận định chính sách NOXH cho đối tượng thu nhập thấp đã và được Nhà nước hỗ trợ gián tiếp thông qua các chủ đầu tư và trực tiếp cho người mua. Ông dẫn chứng tại Đề án “Đầu tư xây dựng ít nhất 1 triệu căn NOXH cho người thu nhập thấp, công nhân khu công nghiệp giai đoạn 2021-2030”, Chính phủ đã giao chỉ tiêu cụ thể cho mỗi địa phương. Bên cạnh việc tháo bỏ rào cản cho chủ đầu tư, các ngân hàng thương mại cũng vào cuộc với gói tín dụng ưu đãi 120.000 tỷ đồng.

Dưới vai trò là chủ đầu tư, Chủ tịch Tập đoàn Hoàng Quân – ông Trương Anh Tuấn cho biết Hoàng Quân cũng giống nhiều đơn vị phát triển NOXH khác, sử dụng nhiều nguồn vốn khác nhau, đa dạng hóa sản phẩm như làm khu công nghiệp, nhà ở cao cấp, nhà ở thương mại và nhà ở vừa túi tiền nhưng hơn 50% sẽ tập trung phát triển làm NOXH.

“ So với mức độ làm phát , so với các dự án thương mại thì chưa bao giờ giá N OXH trên thực tế lại rẻ như bây giờ”, ông Tuấn nhấn mạnh. Tuy nhiên, dù rẻ cũng không phải khách hàng muốn là tiếp cận cũng như không nhiều người mua đủ năng lực tài chính để sở hữu nhà.

Trước nghi vấn này, ông Tuấn cho biết để khách hàng có thể mua được NOXH, cần phải làm 3 việc quan trọng. Bao gồm:

Thứ nhất, về cơ chế chính sách của Nhà nước hiện đa đang rất tốt;

Thứ hai, về nguồn vốn đã có gói hỗ trợ 120 ngàn tỷ đồng và lãi suất vay ngân hàng cũng đang ở mức thấp;

Thứ ba cũng vô cùng quan trọng, về khách hàng cần phải tiết kiệm, nỗ lực làm việc nhiều hơn. Nếu làm được việc này, người thuộc đối tượng sẽ mua và sở hữu NOXH không còn quá khó khăn.

Mỗi tháng phải để dành được từ 5-7 triệu đồng

Liên quan đến gói tín dụng ưu đãi dành cho chủ đầu tư lẫn người mua nhà tại các dự án NOXH, ông Trần Hoàng Nam – Trưởng ngành Bất động sản, Trường Đại học Kinh tế – Tài chính Tp.HCM – cho biết hiện gói này đã nâng lên 145.000 tỷ đồng với sự tham gia của 9 ngân hàng. Trong đó, từ ngày 1/7 đến hết năm nay, lãi suất cho người mua NOXH của gói tín dụng trên là 6,5%/năm. Theo ông Nam, mức lãi suất này vẫn khá cao. Dù vậy, bên cạnh gói tín dụng nói trên, hiện nay, người mua NOXH còn có thể tiếp cận nguồn vốn từ chương trình cho vay của ngân hàng chính sách xã hội (CSXH).

Như vậy, theo các chuyên gia bất động sản, người dân muốn mua căn hộ giá khoảng 1 tỷ đồng thì mỗi tháng phải để dành được từ 5-7 triệu đồng.

Cùng quan điểm, Tiến sĩ Cấn Văn Lực – Chuyên gia Kinh tế Thành viên Hội đồng Tư vấn Chính sách Tài chính – tiền tệ Quốc gia cho rằng để thực hiện hoá NOXH cần chung tay từ 4 nhà, gồm:

+ Nhà nước bao gồm trung ương và địa phương sẽ phải lo 5 thứ gồm: quy hoạch – kế hoạch, quỹ đất; hạ tầng xã hội (trường, trạm, bệnh viện, đường xá giao thông, …); xác định nhu cầu địa phương chính xác, xác nhận thủ tục liên quan đến chỗ ở và thu nhập; và cuối cùng là vốn.

+ Ngân hàng, Chính phủ hiện đang cung ứng vốn để cho vay NOXH qua ngân hàng; tuy nhiên, cần phải bổ sung thêm các nguồn vốn khác từ quỹ tại địa phương.

+ Nhà đầu tư cần bố trí vốn, quan tâm đến hệ sinh thái NOXH, chất lượng công trình và phối hợp với địa phương để đánh giá xác định nhu cầu để xác định ngay từ đầu NOXH nên cho thuê hay để bán.

+ Nhà dân phải tự lo các quy trình, thủ tục liên quan đến xác nhận đối tượng thuê, mua NOXH, phải tiết kiệm, dùng đòn bẩy tài chính phù hợp.

6 vướng mắc đã lần lượt được tháo gỡ

Tiến sĩ Cấn Văn Lực cũng nêu ra 6 khó khăn, vướng mắc chính đối với NOXH trong thời gian qua. Trong đó, khó khăn thứ nhất là về cơ chế, chính sách, quy trình – thủ tục và thực thi; thứ hai là về nguồn vốn; thứ ba liên quan đến công tác quy hoạch, quỹ đất; thứ tư là về giới hạn lợi nhuận của các dự án NOXH (lợi nhuận tối đa chỉ 10%); thứ năm liên quan đến quan điểm các trình tự thủ tục mua, thuê NOXH; và thứ sáu là một số vấn đề khác như hoạt động thanh tra, kiểm tra phức tạp hay thông tin, dữ liệu còn hạn chế.

Dẫu vậy, ông Lực chỉ ra 3 văn bản quan trọng đã hỗ trợ thúc đẩy tháo gỡ những khó khăn về triển khai NOXH là quyết định 2161/QĐ-TTg ngày 22/12/2021; Nghị quyết 33/2023/NQ-CP ngày 11/03/2023 và chỉ thị 34/CT-TW ngày 24/05/2024.

Về pháp luật, ông Lực lưu ý có những điểm mới quan trọng đến NOXH như việc mở rộng đối tượng được đầu tư; theo đó, ngoài các doanh nghiệp thông thường, thì giờ cho phép Tổng Liên đoàn lao động Việt Nam cũng được làm chủ đầu tư với 2 điều kiện là chỉ được phép xây dựng NƠXH trong khu công nghiệp và chỉ được cho thuê.

Liên quan đến quỹ đất, ông Lực đáng giá cao việc không cần dành ra 20% quỹ đất trong dự án nhà ở thương mại để làm NOXH nữa mà có thể nộp tiền. Về việc lợi nhuận tối đa 10%, giờ các doanh nghiệp phát triển NOXH được kèm nhiều ưu đãi như không phải nộp tiền thuê đất, tiền sử dụng đất….

1 triệu căn NOXH cũng chỉ mới đáp ứng 42% nhu cầu

So với mục tiêu hoàn thành 1 triệu căn NOXH đến năm 2030, giai đoạn từ năm 2021 đến hết quý 3/2024, số lượng dự án NOXH đã hoàn thành là 79 dự án với 42, 414 căn tương đương chỉ 4% kế hoạch; số lượng dự án đã khởi công xây dựng là 131 dự án với 111,687 căn; và số lượng dự án đã được chấp thuận chủ trương đầu tư là 412 dự án, với 411,076 căn.

Đối với tình hình triển khai gói 120.000 tỷ đồng cho vay NOXH, tính đến hết quý 3/2024 số tiền giải ngân rất khiêm tốn chỉ hơn 1.783 tỷ đồng, chiếm 1,5%.

Tiến sĩ Cấn Văn Lực cho rằng kể cả có 1 triệu căn NOXH vào năm 2030 thì mới chỉ đáp ứng được 42% nhu cầu, điều này cho thấy còn rất nhiều dư địa để phát triển NOXH.