Bộ Tài chính kiến nghị gia hạn thuế TTĐB, hỗ trợ doanh nghiệp sản xuất ô tô trong nước

Bộ Tài chính vừa trình Chính phủ dự thảo Nghị định về việc gia hạn thuế tiêu thụ đặc biệt (TTĐB) đối với ô tô sản xuất hoặc lắp ráp trong nước trong năm 2025.

Theo Bộ Tài chính, thị trường ô tô và nền kinh tế Việt Nam vẫn đang chịu nhiều tác động tiêu cực từ tình hình toàn cầu. Nếu chỉ dựa vào các giải pháp kích cầu riêng lẻ của từng doanh nghiệp, việc duy trì sản lượng, doanh số và sự tăng trưởng ổn định của thị trường sẽ gặp khó khăn. Do đó, tiếp tục hỗ trợ các doanh nghiệp sản xuất, lắp ráp ô tô trong nước phục hồi và phát triển là cần thiết.

Bộ Tài chính kiến nghị gia hạn thuế TTĐB, hỗ trợ doanh nghiệp sản xuất ô tô trong nước (Ảnh minh họa)

Việc gia hạn này không làm giảm thu ngân sách, bởi các doanh nghiệp vẫn phải nộp đầy đủ số thuế sau thời gian gia hạn. Bộ Tài chính đề xuất lùi thời hạn nộp thuế TTĐB phát sinh trong kỳ tính thuế tháng 2, 3, 4, 5 và 6/2025. Thời gian gia hạn kéo dài đến hết ngày 20/11/2025, nhằm tránh tình trạng dồn khoản nộp thuế vào cuối năm, gây áp lực tài chính cho doanh nghiệp và ảnh hưởng đến kế hoạch thu ngân sách.

Dự kiến, số thuế TTĐB trung bình phát sinh hằng tháng trong năm 2025 khoảng 2.820 tỷ đồng. Tổng số thuế TTĐB được gia hạn theo đề xuất của Bộ Tài chính lên tới 14.100 tỷ đồng. Tuy nhiên, do thời hạn nộp chậm nhất là ngày 20/11/2025, nên việc gia hạn không ảnh hưởng đến dự toán thu ngân sách năm 2025.

Bộ Tài chính khẳng định, việc gia hạn này không phải là một hình thức ưu đãi thuế hay trợ cấp, do đó ít gây quan ngại đối với các doanh nghiệp nhập khẩu ô tô. Trước đó, trong năm 2024, Chính phủ cũng đã ban hành Nghị định 65/2024/NĐ-CP để gia hạn thuế TTĐB cho ô tô sản xuất hoặc lắp ráp trong nước, giúp doanh nghiệp vượt qua giai đoạn khó khăn.

Trước đó, ngày 10/2/2025, Chính phủ đã ban hành Nghị định 21/2025/NĐ-CP sửa đổi Điều 9 Nghị định 26/2023/NĐ-CP về biểu thuế xuất nhập khẩu và các loại thuế liên quan. Theo đó, thuế suất nhập khẩu ưu đãi 0% được áp dụng đến ngày 31/12/2027 đối với nguyên liệu, vật tư, linh kiện trong nước chưa sản xuất được để phục vụ ngành công nghiệp hỗ trợ ô tô. So với quy định trước đây (đến 31/12/2024), chính sách này kéo dài thêm 3 năm.

Doanh nghiệp nhập khẩu vẫn phải kê khai, tính thuế theo mức thông thường tại thời điểm đăng ký tờ khai hải quan. Việc hưởng mức thuế suất 0% sẽ thực hiện theo quy định cụ thể trong Nghị định.

Bộ Tài chính nhấn mạnh, việc gia hạn chương trình là giải pháp cần thiết nhằm hiện thực hóa chiến lược công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước theo định hướng của Đảng và Chính phủ. Chính sách này không chỉ hỗ trợ doanh nghiệp trong nước mở rộng sản xuất, lắp ráp ô tô mà còn giảm sự phụ thuộc vào nhập khẩu ô tô nguyên chiếc từ ASEAN với thuế suất 0%.

Nội địa hóa công nghiệp ngành ô tô: Doanh nghiệp Việt tự cường, tự chủ

Trong Dự thảo Đề cương Chiến lược phát triển các ngành ô tô đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045 của Bộ Công Thương, mục tiêu đặt ra với thị trường xe Việt đến năm 2035, tổng sản lượng xe đạt khoảng 1.531.400 chiếc, trong đó xe đến 9 chỗ khoảng 852.600 chiếc, từ 10 chỗ trở lên khoảng 84.400 chiếc, xe tải khoảng 587.900 chiếc, xe chuyên dụng khoảng 6.500 chiếc.

Theo dự thảo, tỷ lệ số xe sản xuất, lắp ráp trong nước được đặt mục tiêu sẽ chiếm khoảng 78% so với nhu cầu nội địa. Về phát triển công nghiệp hỗ trợ, giai đoạn đến năm 2020, cơ bản hình thành ngành công nghiệp hỗ trợ cho sản xuất ô tô; phấn đấu đáp ứng khoảng 35% (tính theo giá trị) nhu cầu về linh kiện, phụ tùng cho sản xuất, lắp ráp ô tô trong nước. Giai đoạn 2026 – 2035, đáp ứng trên 65% nhu cầu về linh kiện, phụ tùng cho sản xuất, lắp ráp ô tô trong nước.

Các công ty hiện nay cũng rất quan tâm đến đầu tư sản xuất linh kiện phụ tùng. Điển hình có thể kể đến như Công ty Trường Hải (Thaco), VinFast đã đầu tư công đoạn dập tấm để dập các chi tiết vỏ xe, thân xe, thay vì nhập khẩu.

Tại Thaco Trường Hải, tỷ lệ nội địa hoá của doanh nghiệp đã lên tới 70% với một số dòng xe. Các doanh nghiệp và đơn vị vệ tinh cho Trường Hải bao gồm: Trung tâm R&D, Trung tâm Cơ khí chế tạo và 17 nhà máy sản xuất linh kiện phụ tùng. Thaco đã chủ động sản xuất nhiều loại linh kiện, phụ tùng ô tô như: Ghế ô tô, linh kiện nội thất, kính, dây điện, nhíp; sản xuất khuôn, máy lạnh xe du lịch, máy lạnh xe tải, bus; linh kiện nhựa; thân vỏ ô tô, sơ mi rơ moóc, cản xe, dây, áo ghế, khung xương ghế, linh kiện cơ khí, linh kiện nhựa – composite và nhóm các thiết bị công nghiệp khác.

Bên cạnh đó, Trường Hải còn cung ứng linh kiện OEM cho nhiều hãng ô tô, xe máy tại Việt Nam như: Hyundai, Toyota, Isuzu, Piaggio và các doanh nghiệp FDI như: General Electric, Doosan Vina, Makitech, Amann. Ngoài ra, linh kiện do Thaco sản xuất còn được xuất khẩu đi các thị trường trọng điểm như Mỹ, Australia, Anh, Italy, Nga, Canada, Thụy Điển, Phần Lan, Hàn Quốc, Nhật Bản…

Tỷ lệ nội địa hóa trên xe điện VinFast đã đạt hơn 60% (Ảnh: VinFast)

Đối với VinFast, tỷ lệ nội địa hóa trên xe điện đã đạt hơn 60%, bao gồm các chi tiết quan trọng như thân vỏ, động cơ, trần xe và giảm xóc. Đặc biệt, hãng xe điện Việt đã chủ động sản xuất các cấu phần quan trọng như thân vỏ, động cơ… nhờ các xưởng sản xuất có mức độ tự động hóa trên 90%, đảm bảo chất lượng và quy mô sản xuất đáp ứng tiêu chuẩn quốc tế. Trong nhà máy VinFast Hải Phòng hiện có các xưởng: Dập, hàn, lắp ráp, động cơ… đều được lắp đặt trên dây chuyền hiện đại, tiên tiến bậc nhất thế giới của Đức, Áo, Hàn Quốc…

Hãng xe của tỷ phú Phạm Nhật Vượng dự kiến nâng tỷ lệ nội địa hóa từ 60% hiện tại lên 84% vào năm 2026 bằng việc sản xuất trong nước các chi tiết như ghế xe, dây điện, đèn xe, vành xe, hệ thống phanh – lái, linh kiện nội thất và ngoại thất, kính gương… Khi sản xuất được pin điện – linh kiện có giá trị cao nhất trong xe điện, VinFast sẽ nâng tỷ lệ nội địa hóa lên đến 84%.