Thị trường chứng khoán Việt Nam đang băng băng vượt qua những ngưỡng cản để thiết lập đỉnh cao mới, cả về điểm số lẫn thanh khoản. Những phiên giao dịch tỷ USD dần trở nên quen thuộc hơn. Tâm lý thị trường sôi động, nhiều cổ phiếu lập đỉnh mới, gợi nhớ những giai đoạn thăng hoa nhất của VN-Index. Theo nhiều chuyên gia, khác với các “cơn sóng” ngắn hạn trong quá khứ, lần này bối cảnh đã đổi khác.

Chia sẻ tại The Investors mùa 2 – The Resilient do CafeF và VPBankS đồng tổ chức, ông Nguyên Quang Thuân, Chủ tịch FiinGroup và FiinRatings đánh giá nền kinh tế Việt Nam có tiềm năng tăng trưởng cao và đặc biệt là sự ổn định vĩ mô vẫn đang được duy trì. So sánh với các quốc gia trong khu vực, thị trường Việt Nam tương đối hấp dẫn.

Ông Thuận lấy ví dụ thị trường Thái Lan, nơi dòng vốn nước ngoài vẫn đang rút mạnh mặc dù mức định giá của thấp hơn Việt Nam, một phần do ảnh hưởng của các yếu tố vĩ mô và căng thẳng thương mại. Trong khi đó, Việt Nam nếu được nâng hạng và giữ mức tăng trưởng GDP khoảng 8–9% đi kèm với ổn định vĩ mô sẽ trở thành một tâm điểm thu hút vốn toàn cầu.

“Bản thân tôi đã ở thị trường này cũng ngót nghét 25 năm rồi… Có thể nói đến giai đoạn này, tôi cũng hay nói với khách hàng là Now or Never (bây giờ hoặc không bao giờ)”, ông Nguyễn Quang Thuân nhấn mạnh.

Theo ông Thuân, thị trường chứng khoán Việt Nam đang bước vào một vận hội đặc biệt, mang nhiều nét tương đồng với giai đoạn 2006–2007 – trước khi Việt Nam gia nhập WTO, nhưng được đặt trong một bối cảnh hoàn toàn mới. Đó là kỷ nguyên mới, tầm nhìn lãnh đạo rõ ràng, kinh tế vĩ mô ổn định và triển vọng tăng trưởng cao. Cơ hội đến từ dòng vốn mới, minh bạch thông tin, chất lượng hàng hóa, định giá hấp dẫn và khả năng tiếp cận thị trường ngày càng mở rộng.

Xây dựng “kiềng ba chân” cho thị trường vốn, hấp dẫn vốn ngoại

Dù thị trường đang đứng trước cơ hội tăng trưởng, thực tế là gần 2 năm qua khối ngoại vẫn miệt mài bán ròng với giá trị lên tới hàng chục tỷ USD. Lý do theo ông Nguyễn Quang Thuân, một phần quan trọng bắt nguồn từ yếu tố dịch chuyển về dòng vốn toàn cầu trong bối cảnh môi trường lãi suất ở Mỹ neo cao.

Tuy nhiên, Chủ tịch FiinGroup và FiinRatings cho biết tín hiệu dòng vốn nước ngoài đảo chiều đã bắt đầu xuất hiện. Ông nhận thấy không chỉ các quỹ hay các nhà đầu tư nước ngoài truyền thống, mà một thế hệ nhà đầu tư mới như các quỹ ETF, các quỹ mở quan tâm tới Việt Nam.

Theo ông Thuân, điều kiện tiên quyết để dòng vốn này quay lại mạnh mẽ và bền vững là giải quyết triệt để tình trạng mất cân đối về tài chính không chỉ ở từng ngành riêng lẻ mà cả ngành kinh tế. Ông Thuân lấy ví dụ ngành ngân hàng: nhu cầu vay vốn từ doanh nghiệp rất dài, song bộ đệm vốn của còn mỏng, gây nên áp lực cho ngành ngân hàng Việt Nam.

Không chỉ ngân hàng, các dự án hạ tầng hay năng lượng tái tạo cũng vướng cùng một nút thắt. Một dự án năng lượng tái tạo thường kéo dài từ 13 – 15 năm mới có thể thu hồi vốn trong khi hầu hết các ngân hàng đều chỉ cho vay với kỳ hạn 7 năm, tối đa 10 năm. Theo Chủ tịch FiinGroup, sự mất cân đối vốn nhiều khi do thị trường chưa đuổi kịp nhu cầu thực tế.

Để khối ngoại thực sự quay lại, ông Thuân cho rằng thị trường vốn Việt Nam phải thoát khỏi tình trạng “đi một chân” mà cần hướng tới thế kiềng ba chân cân bằng giữa ngân hàng – trái phiếu – cổ phiếu. Chỉ khi đó, những định chế tài chính dài hạn như quỹ hưu trí, bảo hiểm mới sẵn sàng rót vốn lớn và duy trì hiện diện lâu dài tại Việt Nam.