Ông Lê Phước Vũ – Chủ tịch HĐQT Tập đoàn Hoa Sen

Giá thép “bẻ lái”, Hoa Sen mất gần nửa lợi nhuận

Mỗi kỳ đại hội cổ đông thường niên, Tập đoàn Hoa Sen (Mã HSG) – với danh xưng “vua tôn” – không chỉ mang đến không chỉ các con số tài chính, mà còn ghi dấu bởi những phát ngôn đáng chú ý từ Chủ tịch HĐQT Lê Phước Vũ. Năm nay, câu chuyện không nằm ở tăng trưởng, mà ở bài học từ biến động giá thép và tương lai sống còn trước làn sóng phòng vệ thương mại.

Tại ĐHCĐ niên độ 2024-2025, ông Vũ thẳng thắn: “Nếu năm ngoái (niên độ 2023-2024) giá thép không rớt từ 600 USD xuống 500 USD thì lợi nhuận có thể đạt 800-1.000 tỷ đồng. Nhưng tình thế đã ngược lại”. Con số lợi nhuận thực tế là 514,7 tỷ đồng – dù đã gấp 17 lần so với cùng kỳ năm trước – vẫn bị xem là “thiếu” từ 285-485 tỷ đồng vì cú trượt giá thép toàn cầu 16,7%. Nói cách khác, giá thép thế giới giảm khoảng 17% thì trong niên độ đã qua, lợi nhuận Tập đoàn Hoa Sen đã hao hụt từ 36-48%.

Điều này không chỉ là một thống kê tài chính. Nó phơi bày mức độ nhạy cảm của ngành thép – đặc biệt là Hoa Sen – trước biến động hàng hóa. Dù doanh thu đạt gần 39.300 tỷ đồng và biên lợi nhuận gộp cải thiện lên 10,9% (so với 9,7% trước đó), nhưng chỉ cần một cú giảm giá đầu vào đã làm lợi nhuận hụt gần một nửa.

Giá thép toàn cầu: Rủi ro vẫn còn kéo dài

Quan sát, giá thép thế giới đã liên tục giảm từ quý I/2022 đến quý IV/2023, từ mức 780 USD/tấn về mức đáy 500 USD/tấn – một mức giảm sâu gần 36%. Quý I/2024 ghi nhận mức hồi nhẹ, nhưng chưa rõ xu hướng phục hồi có bền vững hay không.

Biến động này không chỉ ảnh hưởng đến lợi nhuận, mà còn ảnh hưởng đến kế hoạch sản xuất, tồn kho và chiến lược giá bán của Hoa Sen. Trong môi trường giá thép bất ổn, biên lợi nhuận của doanh nghiệp rất dễ bị “ăn mòn” chỉ sau vài tháng.

Ngoài yếu tố thị trường, một thách thức mới đang nổi lên chính là các biện pháp phòng vệ thương mại từ nước ngoài nhắm vào thép Việt. Trong vài năm trở lại đây, Hoa Kỳ, EU, Thái Lan và thậm chí cả Ấn Độ liên tục điều tra và áp thuế đối với các sản phẩm thép mạ, tôn mạ màu… vốn là thế mạnh xuất khẩu của Hoa Sen.

Hoa Sen là doanh nghiệp có tỷ trọng xuất khẩu lớn nên các vụ kiện phòng vệ không chỉ ảnh hưởng đến sản lượng xuất khẩu, mà còn làm tăng chi phí pháp lý, logistics và rủi ro bị hạn chế thị trường.

Một khi thuế phòng vệ được áp dụng, biên lợi nhuận từ xuất khẩu sẽ bị siết lại. Trong khi đó, thị trường nội địa đã bão hòa và cạnh tranh khốc liệt, khiến khả năng tăng trưởng phụ thuộc hoàn toàn vào “mở cửa” quốc tế. Điều này đẩy Hoa Sen vào thế khó: Muốn mở rộng phải chịu rủi ro pháp lý và thuế quan.

Hoa Sen cần làm gì?

Theo ông Vũ, năm 2025 tiếp tục là giai đoạn khó khăn khi các rào cản thương mại ngày càng siết chặt, cùng với đó là bất ổn địa chính trị. Đặc biệt sau khi ông Donald Trump tái đắc cử Tổng thống Mỹ, các chính sách bảo hộ như “America First” (Nước Mỹ trên hết) có thể tiếp tục được đẩy mạnh, gây áp lực lên thương mại toàn cầu.

“Trong xu thế này, xuất khẩu là vấn đề khó với hầu hết doanh nghiệp trong trung hạn. Đây là vấn đề khá nghiêm trọng và với điều kiện khách quan như thế, chúng ta phải điều chỉnh chiến lược, chiến thuật để thích nghi. Tôi nói rõ luôn ngành tôn thép giỏi lắm chỉ đi ngang, xu thế chung là phải đi xuống”, Chủ tịch HSG nhấn mạnh.

Vị doanh nhân khẳng định công ty sẽ tiếp tục tái cơ cấu, tinh gọn hệ thống và giữ kỷ luật tài chính chặt chẽ. Tuy nhiên, ba vấn đề cốt lõi mà Hoa Sen cần giải là:

– Đa dạng hóa thị trường xuất khẩu – Giảm phụ thuộc vào các thị trường lớn đang siết chặt thuế.

– Linh hoạt quản lý hàng tồn kho – Tránh găm hàng khi giá thép có xu hướng giảm.

– Chuyển dần sang sản phẩm giá trị cao – Thay vì chạy đua về sản lượng.

Ảnh minh họa

Ngoài ra, việc đầu tư vào sản xuất xanh, giảm phát thải carbon là xu hướng bắt buộc nếu muốn duy trì năng lực xuất khẩu trong tương lai – khi các hàng rào “thuế carbon” ở châu Âu sẽ bắt đầu được áp dụng từ 2026.

Trong suốt một thập kỷ, Tập đoàn Hoa Sen đã ghi dấu ấn trên thị trường nhờ xuất khẩu, với tỷ trọng lên đến 60% doanh thu. Tuy nhiên, với “xu hướng bảo hộ thương mại toàn cầu sẽ tạo ra những thách thức lớn cho hoạt động kinh doanh”, dự báo xuất khẩu tôn thép sẽ gặp nhiều khó khăn trong trung hạn, Hoa Sen buộc phải định hình lại chiến lược. Thay vì tiếp tục tập trung vào thị trường nước ngoài, ông Vũ tin rằng tương lai của tập đoàn nằm ở thị trường nội địa, với quân bài chủ chốt mang tên Hoa Sen Home.