Ngày 18/9 vừa qua, Bộ Tài chính đã ban hành Thông tư 68/2024/TT-BTC (có hiệu lực từ 2/11/2024), tạo hành lang pháp lý cho sản phẩm “giao dịch thiếu tiền” dành cho các nhà đầu tư tổ chức nước ngoài.

Việc xóa bỏ yêu cầu ký quỹ 100% trước khi giao dịch đối với nhà đầu tư nước ngoài là điều kiện then chốt để Việt Nam được FTSE nâng hạng lên Thị trường mới nổi thứ cấp.

Tuy nhiên, Chứng khoán ACB (ACBS) cho rằng, còn quá sớm để Việt Nam được nâng hạng trong kỳ công bố kết quả của FTSE Russell vào ngày 8/10 tới. Các công ty chứng khoán (CTCK) cần thời gian để xây dựng quy trình và triển khai sản phẩm này, trước khi FTSE khảo sát và lấy ý kiến của các bên tham gia thị trường để quyết định việc có nâng hạng thị trường chứng khoán Việt Nam hay không.

ACBS cho rằng còn quá sớm để Việt Nam được nâng hạng trong kỳ công bố kết quả của FTSE Russell tới

ACBS kỳ vọng rằng FTSE sẽ đưa Việt Nam vào danh sách Thị trường mới nổi thứ cấp sớm nhất vào kỳ đánh giá tháng 3/2025.

CTCK ước tính sau khoảng 1 năm kể từ khi Việt Nam được vào danh sách nâng hạng của FTSE, việc nâng hạng sẽ chính thức có hiệu lực và các quỹ chỉ số ETF sẽ bắt đầu mua vào cổ phiếu Việt Nam. Dự kiến tỷ trọng cổ phiếu Việt Nam sẽ chiếm khoảng 0,7 – 0,9% danh mục và Việt Nam có thể thu hút dòng vốn từ 500 – 600 triệu USD từ các quỹ ETF mô phỏng chỉ số, chưa kể dòng vốn từ các quỹ đầu tư chủ động – vốn có NAV lớn hơn và tần suất giao dịch thường xuyên hơn.

Có 8 cổ phiếu Việt Nam gần như chắc chắn sẽ được thêm vào danh mục Thị trường mới nổi thứ cấp của FTSE, bao gồm: VCB, GAS, VHM, VIC, HPG, VNM, MSN, SSI, với tỷ trọng dự kiến lớn nhất. Ngoài ra, nhiều cổ phiếu tiềm năng khác cũng có khả năng lọt vào danh mục nếu thỏa mãn các điều kiện về vốn hóa, tỷ lệ sở hữu nước ngoài còn lại và thanh khoản giao dịch tại thời điểm cơ cấu danh mục.

Bên cạnh đó, ACBS ước tính dòng tiền mới từ các quỹ ETF khi Việt Nam được nâng hạng sẽ mang lại tổng cộng 27 tỷ đồng phí môi giới mỗi năm, tương đương lần lượt 0,2%, 0,8% và 1,2% lợi nhuận trước thuế năm 2023 của SSI, HCM và VCI. Nhìn chung, giá trị phí giao dịch thu được từ các quỹ ETF không lớn so với quy mô lợi nhuận hiện tại của các công ty này. Nhóm phân tích kỳ vọng các quỹ chủ động có NAV lớn hơn và tần suất giao dịch thường xuyên hơn sẽ đóng góp đáng kể hơn vào lợi nhuận của các CTCK.

Về mặt rủi ro trong việc triển khai giao dịch thiếu tiền, các CTCK hiện nay đã đủ năng lực về vốn để áp dụng. Tuy nhiên, việc triển khai sản phẩm giao dịch thiếu tiền thực tế cũng sẽ tạo áp lực cho các CTCK trong việc xây dựng hệ thống quản trị rủi ro chuyên nghiệp hơn, đồng thời cần tăng cường nguồn vốn chủ sở hữu lớn hơn để đáp ứng nhu cầu giao dịch thiếu tiền của các khách hàng tổ chức nước ngoài trong tương lai.

Các tiêu chí khác mà Việt Nam cần phải giải quyết (nguồn: ACBS)

Trong dài hạn, nếu Việt Nam được nâng hạng lên Thị trường mới nổi tiên tiến của FTSE và Thị trường mới nổi của MSCI, thì có thể thu hút thêm nhiều dòng vốn lớn hơn nữa. Theo ước tính của Ngân hàng Thế giới, nếu được nâng hạng, thị trường chứng khoán Việt Nam có thể thu hút khoảng 25 tỷ USD vốn đầu tư gián tiếp vào năm 2030.

“Thời điểm sớm nhất theo chúng tôi để Việt Nam có thể đáp ứng các tiêu chí để nâng hạng lên thị trường mới nổi tiên tiến của FTSE cũng như thị trường mới nổi của MSCI sẽ từ 2 – 3 năm nữa”, ACBS nhận định.