VEAM – “Đại gia tiền mặt” trên sàn UPCoM

Tổng CTCP Máy động lực và Máy nông nghiệp Việt Nam (VEAM, mã VEA – sàn UPCoM) là doanh nghiệp hàng đầu trong ngành ô tô và máy móc nông nghiệp tại Việt Nam. Dù hoạt động kinh doanh chính khá mờ nhạt, giá trị của VEAM chủ yếu nằm ở các khoản đầu tư vào các hãng xe lớn như Honda Việt Nam (30%), Toyota Việt Nam (20%) và Ford Việt Nam (25%).

Hiện tại, với giá cổ phiếu 45.600 đồng (ngày 13/11), cao gấp đôi giá trị sổ sách, vốn hóa thị trường của VEAM đạt 60.600 tỷ đồng (2,4 tỷ USD), nằm trong Top 30 doanh nghiệp vốn hóa lớn nhất thị trường chứng khoán Việt Nam.

Kinh doanh ấn tượng và dòng tiền khủng: Dù doanh thu hằng quý chỉ đạt khoảng 900-1.100 tỷ đồng, lợi nhuận sau thuế của VEAM vẫn dao động từ 1.400-1.900 tỷ đồng/quý, nhờ lợi tức từ các khoản đầu tư và lãi tiền gửi. Biên lợi nhuận ròng ấn tượng của VEAM khiến nhiều doanh nghiệp cùng quy mô mơ ước.

Kết quả kinh doanh 4 năm gần nhất của VEAM

Trong 4 năm gần nhất (2020-2023), VEAM đạt tổng lợi nhuận hơn 25.000 tỷ đồng, tương đương 6.300 tỷ đồng/năm. Riêng 9 tháng đầu năm 2024, VEAM báo lãi hợp nhất 4.924 tỷ đồng, hoàn thành 90% kế hoạch năm.

Tại thời điểm cuối quý III/2024, tổng tài sản của VEAM tăng lên 31.700 tỷ đồng, trong đó 20.000 tỷ đồng nằm ở tiền, tương đương tiền và tiền gửi. Điều này đưa VEAM vào nhóm doanh nghiệp nắm giữ lượng tiền mặt lớn nhất trên thị trường.

Chính sách cổ tức hấp dẫn: Nhờ dòng tiền dồi dào, VEAM duy trì chính sách cổ tức cao hàng năm. Ngày 20/11 tới, công ty sẽ chốt danh sách cổ đông để trả cổ tức năm 2023 với tỷ lệ 50,35% bằng tiền mặt, tương đương gần 6.700 tỷ đồng, dự kiến thanh toán ngày 20/12. Trước khi trả cổ tức, lợi nhuận chưa phân phối của VEAM đã vượt 17.000 tỷ đồng, chiếm hơn nửa nguồn vốn doanh nghiệp.

Vẫn dang dở kế hoạch niêm yết

Dù sở hữu tiềm năng lớn, VEAM vẫn là doanh nghiệp trên sàn UPCoM, với khối lượng giao dịch khiêm tốn chỉ vài trăm nghìn cổ phiếu mỗi phiên. Kế hoạch niêm yết trên sàn HoSE/HNX, lần đầu được đề cập năm 2018, đến nay vẫn chưa thực hiện.

Tại ĐHCĐ tháng 6/2024, VEAM nhắc lại ý định niêm yết song các ý kiến ngoại trừ trong báo cáo tài chính đã kiểm toán tiếp tục là rào cản. Chứng khoán Vietcap (VCI) nhận định, việc giải quyết các vấn đề này sẽ mất nhiều thời gian, khiến kế hoạch niêm yết trở nên không chắc chắn.

Một phần kết luận ngoại trừ của kiểm toán tại báo cáo soát xét bán niên 2024 của VEAM

Các vấn đề tồn đọng: Báo cáo tài chính nửa đầu năm 2024 của VEAM bị kiểm toán đưa ra nhiều ý kiến ngoại trừ, bao gồm: (1) Hàng tồn kho lỗi thời do VEAM chưa đánh giá giá trị thuần khả năng thực hiện của lô xe tải lỗi thời trị giá 72 tỷ đồng; (2) Khoản đầu tư vào Matexim chưa được đánh giá sự suy giảm, liên quan đến các chi phí lãi vay, khấu hao và phí thuê đất với tổng giá trị 453 tỷ đồng; (3) Khoản đầu tư 44 tỷ đồng vào VEAMTHD cũng chưa được đánh giá khả năng suy giảm giá trị.

Tính đến cuối quý III/2024, VEAM có 642 tỷ đồng trích lập dự phòng phải thu ngắn hạn khó đòi và 518 tỷ đồng trích lập giảm giá hàng tồn kho. Ngoài ra, việc tái cấu trúc các công ty con vẫn đang trong quá trình thực hiện để giải quyết các khoản tồn đọng tài chính.

Bảng cân đối kế toán của VEAM tại báo cáo hợp nhất quý III/2024

Dù đối mặt với nhiều vấn đề tài chính, VEAM vẫn là “đại gia tiền mặt” với nguồn lợi nhuận ổn định từ các khoản đầu tư vào những thương hiệu xe lớn. Tuy nhiên, để hiện thực hóa tiềm năng, công ty cần nhanh chóng giải quyết các ý kiến ngoại trừ từ kiểm toán và xúc tiến kế hoạch niêm yết trên HoSE/HNX.

Nếu vượt qua những rào cản hiện tại, VEAM không chỉ củng cố vị thế trong ngành công nghiệp ô tô mà còn thu hút thêm dòng vốn đầu tư từ cả trong và ngoài nước, góp phần nâng tầm giá trị doanh nghiệp trên thị trường chứng khoán Việt Nam.