Ngày 12/3, Mỹ bắt đầu áp thuế 25% với toàn bộ nhôm, thép vào nước này. Châu Âu và Canada ngay lập tức trả đũa. Trước đó, Tổng thống Mỹ Donald Trump cũng công bố thuế với 3 đối tác thương mại hàng đầu của nước này là Canada, Mexico và Trung Quốc.

Việc ông Trump áp thuế nhập khẩu, sau đó liên tục thay đổi quyết định, đang làm rối loạn các ngành công nghiệp. Điều này khiến doanh nghiệp và nhà đầu tư bất an. Nỗi lo chi phí tăng thổi bùng lạm phát và tiêu dùng giảm, kéo Mỹ vào suy thoái cũng khiến thị trường chứng khoán nước này lao dốc thời gian qua.

Tại một hội nghị về ngũ cốc vào tháng trước ở California, thông tin ông Trump sắp áp thuế nhôm thép khiến các lãnh đạo doanh nghiệp nông sản, chế biến ngũ cốc và thương nhân lo lắng. Trên Reuters, nhiều người cho biết việc chính sách thay đổi thường xuyên khiến họ cảm thấy “6 tuần qua dài hơn bình thường”.

“Gần như mọi người đều chật vật trong phân tích biến động chính sách của Washington và tác động của chúng lên hoạt động thường ngày”, Stephen Dover – chiến lược gia thị trường tại công ty quản lý tài sản Franklin Templeton cho biết.

Thuế nhập khẩu liên tiếp được thay đổi đang làm tê liệt nhiều ngành. Ví dụ, các hãng xe hiện không thể lên kế hoạch kinh doanh khi không biết chắc ông Trump có áp thuế với Canada, Mexico và châu Âu nữa không. Mỹ áp thuế với toàn bộ hàng hóa Canada và Mexico từ ngày 4/3, nhưng một ngày sau lại hoãn với ôtô thêm gần một tháng.

“Các lãnh đạo không thể ra quyết định đầu tư nếu thành quả có thể bị thổi bay chỉ bằng một chữ ký”, Dover nói.

Hôm 12/3, hãng xe Porsche (Đức) cho biết họ đánh giá liệu có thể chuyển chi phí phát sinh từ thuế nhập khẩu xuống người tiêu dùng hay không. Điều này đồng nghĩa hãng sẽ phải tăng giá xe. “Hiện tại, chúng tôi hy vọng có giải pháp thuế hợp lý giữa các khu vực”, Giám đốc Tài chính Porsche Jochen Breckner cho biết.

Một số hãng xe lên kế hoạch tăng sản xuất tại Mỹ để không bị áp thuế. Tuy nhiên, giới phân tích cho biết giá ôtô nhiều khả năng tăng, do các hãng cung cấp linh kiện xe hơi chưa thể nội địa hóa chuỗi cung ứng và vẫn phải nhập khẩu.

Trên Reuters, hai hãng thép lớn của Hàn Quốc cho biết cân nhắc lựa chọn mở nhà máy tại Mỹ, khi thuế nhập khẩu có hiệu lực. Hàn Quốc là nhà cung cấp nhôm và thép lớn thứ 4 cho nước này năm 2024, tính theo sản lượng.

Algoma, một hãng thép của Canada, đã dừng xuất khẩu sang Mỹ. CEO Michael Garcia nhận xét thuế nhập khẩu “rất đáng lo ngại”. Canada là nước bán nhôm và thép nhiều nhất sang quốc gia láng giềng.

Đến nay, ngành hàng không chưa chịu tác động trực tiếp đáng kể. Tuy nhiên, nhiều doanh nghiệp cung cấp linh kiện cho ngành này đặt nhà máy ở Mexico, Canada và Trung Quốc. Đây là ba nước bị Mỹ áp thuế sớm nhất và nhiều nhất. Vài giờ trước khi thuế nhôm, thép của Mỹ có hiệu lực, CEO Airbus Guillaume Faury cảnh báo trên truyền hình về “một cuộc xung đột thương mại” khi thế giới rơi vào vòng xoáy áp thuế trả đũa lẫn nhau.

“Một số nhà cung cấp của chúng tôi có thể chịu ảnh hưởng. Chúng tôi đã bắt đầu nhận thấy sự gián đoạn. Chúng ta đang ở trong một cuộc chiến thương mại”, ông bình luận.

Bruce Kasman, nhà kinh tế học tại JPMorgan cho biết ông nhận thấy xác suất kinh tế Mỹ suy thoái năm nay là 40%. Con số này có thể lên 50% nếu ông Trump áp thuế nhập khẩu đối ứng ngày 2/4 như kế hoạch. Ông cũng cảnh báo thuế sẽ gây tổn hại lâu dài cho Mỹ, khi doanh nghiệp ngần ngại đầu tư vì chính sách không ổn định.

Dù vậy, khi được hỏi về suy thoái do các chính sách thương mại, ông Trump ngày 11/3 khẳng định: “Tôi không nhận thấy khả năng đó”. Vài ngày trước đó, ông từ chối dự báo về điều này.

Gần đây, báo cáo tài chính của hãng đồ thể thao Puma (Đức) và hãng bán lẻ thời trang Inditex (Tây Ban Nha) – công ty mẹ Zara càng cho thấy sự bất ổn về thương mại đang kiềm chế chi tiêu của người Mỹ. Puma đầu tuần này hạ dự báo lợi nhuận trước thuế năm nay, về 520-600 triệu euro. Hãng cho biết thách thức thời gian tới là căng thẳng thương mại, đồng thời cảnh báo nhu cầu tại Mỹ giảm sút. Cổ phiếu hãng đồ thể thao này đã giảm 20% trong phiên 12/3.

Inditex ghi nhận doanh thu giai đoạn 1/2 – 10/3 chỉ tăng 4%, thấp hơn nhiều so với mức 11% cùng kỳ năm ngoái. Giới phân tích cho rằng một phần nguyên nhân do nhu cầu tại Mỹ – thị trường lớn thứ hai của công ty này – chậm lại. CEO Inditex Oscar Garcia Maceiras cho biết tình hình chính trị liên tục biến động khiến họ khó đưa ra dự báo dài hạn.

Pháp, Tây Ban Nha và Italy đều đề nghị Ủy ban châu Âu (EC) loại trừ rượu của Mỹ ra khỏi danh sách bị áp thuế. Nhiều hiệp hội thương mại cho biết việc EU áp thuế rượu của Mỹ sẽ “hủy hoại” ngành này.

Cổ phiếu nhiều hãng mỹ phẩm Mỹ cũng lao dốc, sau khi một hiệp hội tại Pháp cảnh báo có rủi ro “rất lớn” rằng Washington sẽ trả đũa khi EU tuyên bố áp thuế mỹ phẩm nước này.

Báo cáo của hãng dữ liệu tài chính LSEG cho biết hơn 900 trong số 1.500 công ty lớn nhất Mỹ đề cập đến thuế nhập khẩu trong báo cáo tài chính hoặc các sự kiện có nhà đầu tư trong năm nay.

Thuế nhập khẩu cũng đang đẩy chi phí tại nhiều doanh nghiệp sử dụng nhôm lên cao kỷ lục. Tại một hội thảo của UBS ở New York, hãng bia Anheuser-Busch InBev nói rằng chi phí đầu vào cao có thể khiến họ phải tăng giá bia lon.

Christian Kohlpaintner – CEO hãng phân phối hóa chất Brenntag (Đức) thì phàn nàn tình hình kinh tế, chính trị “khó lường, mơ hồ” khiến họ khó điều hành doanh nghiệp. “Rủi ro lớn hiện tại là các công ty dừng đầu tư và người dùng hạn chế mua sắm”, Justin Onuekwusi – Giám đốc Đầu tư tại St. James’s Place kết luận.

Hà Thu (theo Reuters, CNBC)