Mới đây, ông Donald Trump tuyên bố đánh thuế vào các quốc gia mà Mỹ thâm hụt thương mại nhiều nhất, bao gồm Mexico, Canada, Trung Quốc. Việt Nam cũng nằm trong top 5 các quốc gia Mỹ thâm hụt thương mại nhiều nhất.

Để tránh câu chuyện Việt Nam nằm trong mục tiêu đánh thuế của Mỹ, Bộ Công Thương Việt Nam đã ký kết hợp tác với Mỹ, với tổng trị giá lên tới 90 tỷ USD. Việt Nam có thể phải nhập khẩu từ Mỹ nhiều hơn để giảm bớt thâm hụt thương mại.

Trong chương trình “Việt Nam và các chỉ số: Tài chính Thịnh vượng”, ông Trần Hoàng Sơn, Giám đốc Chiến lược thị trường, Công ty cổ phần Chứng khoán VPBank (VPBankS) cho biết các hợp đồng, thỏa thuận đã ký kết và dự kiến có thể triển khai khoảng 50,15 tỷ USD kể từ năm 2025, tập trung vào một số hàng hóa như máy bay, dịch vụ hàng không và khai thác dầu khí và các sản phẩm liên quan tới lọc hóa dầu.

Trong đó, thỏa thuận lớn nhất có thể liên quan tới dầu khí, đặc biệt là khí tự nhiên hóa lỏng (LNG). Đây là sản phẩm chiến lược mà Việt Nam có thể nhập khẩu để giảm thâm hụt thương mại với Mỹ. Công ty có thể ký kết là GAS với ConocoPhillips hay Excelerate.

Tiếp theo, chuyên gia VPBankS đánh giá các sản phẩm hàng không và công nghệ cao như động cơ máy bay, phụ tùng và dịch vụ bảo trì sẽ được các doanh nghiệp Việt Nam (như VJC) ký kết với các tập đoàn Mỹ (như GE Aviation).

Với nhiên liệu hàng không bền vững, dự kiến BSR có thể hợp tác với Kellogg Brown & Root (KBR) để đưa ra sản phẩm nguyên liệu hàng không bền vững, đáp ứng tiêu chuẩn khí thải. Ngoài ra, máy móc thiết bị có thể được tăng cường nhập khẩu từ Mỹ để hiện đại hóa Việt Nam.

Trong 4 lĩnh vực này, nhập khẩu LNG và sản phẩm ngành hàng không có thể được triển khai với quy mô lớn nhất. Những doanh nghiệp đang hợp tác với Mỹ như GAS hay VJC có thể nhận được những điểm lợi nhất định. Tuy nhiên, bối cảnh Việt Nam đang muốn thu hẹp khoảng cách thâm hụt thương mại với Mỹ, lợi ích lớn nhất sẽ là Việt Nam không nằm trong tầm ngắm thuế quan của Washington.

” Trong khi các quốc gia như Mexico, Canada hay Trung Quốc bị áp thuế, hàng hóa Việt Nam nhìn tổng thể sẽ trở nên cạnh tranh hơn, có nhiều cơ hội xuất khẩu hàng hóa thế mạnh sang Mỹ hơn. Đây là chính sách mang tính tổng thể, dựa trên tầm nhìn quốc gia. Còn để đánh giá những ngành nghề hưởng lợi cụ thể, thực sự chưa có yếu tố rõ ràng” , vị chuyên gia cho hay.

Câu chuyện khối ngoại bán ròng vẫn đang tiếp diễn nhưng áp lực sẽ không quá lớn

Theo vị chuyên gia, Việt Nam vẫn chưa trở thành mục tiêu đánh thuế và còn chủ động tham gia đàm phán thương mại với Mỹ để giảm thiểu thâm hụt thương mại. Tuy nhiên, Việt Nam cũng không thể tránh khỏi ảnh hưởng từ cuộc chiến thuế quan.

Yếu tố ảnh hưởng thứ nhất tới Việt Nam là tỷ giá. Trong giai đoạn Trump 1.0 (2016 – 2019), vào đầu năm 2018, khi ông Trump tuyên bố các chính sách thuế quan áp vào Trung Quốc, tỷ giá của nhiều quốc gia, trong đó có Việt Nam bị ảnh hưởng. Tính từ tháng 9/2016 cho đến mức cao nhất trong năm 2018, tỷ giá biến động khoảng 5%, liên tục chịu ảnh hưởng mỗi khi chính sách thuế của Mỹ với Trung Quốc có thay đổi.

Đến giai đoạn hiện tại, tỷ giá VND/USD tính từ tháng 9/2024 đến nay đã tăng khoảng 3% và đang dao động khoảng 25.500 VND/USD. Trong năm 2025, nếu chính sách thuế tiếp tục trở nên gay gắt hơn, gây áp lực lên các quốc gia là bạn hàng thương mại của Mỹ cũng như Việt Nam, tỷ giá sẽ tiếp tục chịu áp lực.

Một điểm đáng mừng là trong giai đoạn gần đây, USD đã hạ nhiệt, chỉ số USD Index (DXY) từ 108 về khoảng 103, giảm bớt áp lực tỷ giá cho VND. Ngoài ra, trong suốt từ đầu 2025 đến nay, NHNN đã chủ động đưa tỷ giá trung tâm lên mức cao mới, qua đó giúp biên giao dịch tỷ giá trong nước mở rộng lên biên rộng hơn. Khi có sự chủ động như vậy, tỷ giá trong nước đã không tăng quá nóng và chỉ xoay quanh khoảng 25.500 đồng. Trong bối cảnh như vậy, sự điều tiết của NHNN đóng vai trò rất quan trọng trong việc đảm bảo tỷ giá được duy trì trong một mức an toàn so với thế giới.

Ngoài tỷ giá, yếu tố thứ hai gây ảnh hưởng là chính sách thương mại còn tạo ra áp lực bán ròng của NĐT nước ngoài tại Việt Nam . Năm 2024, NĐT nước ngoài bán ròng mạnh mẽ, không chỉ tại Việt Nam mà còn nhiều thị trường trên thế giới. Tổng giá trị bán ròng khoảng hơn 3 tỷ USD và đã gây áp lực rất lớn cho thị trường, bất chấp việc VN-Index ghi nhận kết quả tích cực.

Sang năm 2025, ông Hoàng Sơn nhận định câu chuyện bán ròng vẫn đang tiếp diễn nhưng có thể không quá lớn như năm 2024 do xu hướng rút vốn đã diễn ra trong suốt hai năm 2023 – 2024.

Một trong những yếu tố thúc đẩy NĐT nước ngoài rút vốn là chênh lệch lãi suất. Trong năm 2023 – 2024, chênh lệch lãi suất VND-USD ở mức rất cao khi Fed vẫn duy trì chính sách thắt chặt. Tuy nhiên sang năm 2025, ngoài 3 lần hạ lãi suất trong năm 2024, các nhà phân tích dự kiến Fed sẽ giảm thêm ít nhất hai lần nữa.

Trong trường hợp lãi suất giảm thêm hai lần, chênh lệch lãi suất VND – USD sẽ thu hẹp xuống và áp lực rút ròng giảm đi. Thậm chí, đến nửa cuối năm, khi có câu chuyện nâng hạng khả năng thu hút vốn ngoại mua ròng trở lại sẽ trở nên tích cực hơn.

Dù vẫn còn nhiều ảnh hưởng, song vị chuyên gia cho rằng Việt Nam sở hữu nhiều yếu tố vững vàng để đối mặt với sóng gió.

Đầu tiên, quỹ đạo tăng trưởng của Việt Nam trong giai đoạn gần đây đang rất vững vàng . Mục tiêu tăng trưởng năm 2025 đang ở mức rất cao, khoảng 8%. Kết quả này vừa thách thức nhưng cũng là cơ hội. Khi đặt ra mốc 8%, Chính phủ đã quyết tâm đẩy mạnh rất nhiều biện pháp như Nghị định 25, hỗ trợ vốn vay cho doanh nghiệp xuất khẩu với lãi suất hợp lý hay đẩy mạnh giải ngân đầu tư công, triển khai dự án lớn như đường cao tốc, đường sắt tốc độ cao…

Về xu hướng xuất nhập khẩu, tăng trưởng Việt Nam vẫn rất cao. Trong năm 2024, Việt Nam đã xuất siêu khoảng 24,77 tỷ USD. Sang năm 2025, xu hướng tăng trưởng xuất khẩu vẫn đang duy trì trong hai tháng đầu năm, bất chấp thương mại toàn cầu vẫn đang có nhiều sóng gió.

Ngoài ra, dòng vốn FDI thực hiện và đăng ký mới trong năm 2024 đã lên 25 tỷ USD, cao nhất trong nhiều năm trở lại đây. Xu hướng này dự kiến tiếp diễn khi Mỹ áp thuế vào các quốc gia như Trung Quốc, Canada hay Mexico, khiến dòng hàng hóa quay sang nhập khẩu từ những quốc gia như Brazil, Việt Nam, Indonesia hay Malaysia, Thái Lan…

Dòng hàng hóa này sẽ chuyển dịch và Việt Nam sẽ tiếp tục hưởng lợi, tương tự như trong cuộc chiến thương mại 1.0. Khi dòng hàng hóa hưởng lợi, các nhà đầu tư nước ngoài sẽ chuyển dịch vốn FDI vào Việt Nam để đầu tư, hưởng lợi từ các hiệp định FTA và quan hệ thương mại với Mỹ.