Ngân hàng TMCP Sài Gòn (SCB) đã nhận khoản cứu trợ từ Ngân hàng Nhà nước (NHNN) trị giá gần 26 tỷ USD, tương đương 5% GDP Việt Nam năm 2024. Sun Group dự kiến hoàn trả trong 15 năm, theo tài liệu mà Reuters thu thập được.

Theo kế hoạch, SCB vẫn phụ thuộc hoàn toàn vào nguồn vay đặc biệt từ NHNN để đáp ứng nhu cầu thanh khoản. NHNN sẽ bơm tổng cộng 657.000 tỷ đồng (25,8 tỷ USD) trong năm đầu tiên. SCB dự kiến bắt đầu trả nợ vào năm thứ 14, tùy điều kiện thị trường và hoàn tất trong 15 năm kể từ khi đề án được phê duyệt, dự kiến sớm nhất vào đầu tháng tới.

Reuters cho biết chưa rõ kế hoạch này có được chấp thuận hay không. SCB, Sun Group, NHNN và Bộ Tài chính đều từ chối bình luận.

Người dân ồ ạt rút tiền khỏi SCB khi Trương Mỹ Lan bị bắt khiến NHNN phải bơm tiền “giải cứu”

Khủng hoảng SCB bắt nguồn từ vụ bắt giữ bà Trương Mỹ Lan vào tháng 10/2022. Doanh nhân này đã xây dựng một đế chế bất động sản bằng nguồn vốn vay 44 tỷ USD từ SCB. Vụ bắt giữ gây hoảng loạn, dẫn đến làn sóng rút tiền quy mô lớn, buộc NHNN bơm 4 tỷ USD trong 3 tuần đầu và tiếp tục hỗ trợ hàng tỷ USD sau đó để ngăn SCB sụp đổ. Trương Mỹ Lan đã bị tuyên án tử hình.

Báo cáo của Sun Group cho thấy SCB rơi vào tình trạng tồi tệ hơn sau đợt rút tiền ồ ạt, buộc phải tái cấu trúc kéo dài nhiều năm. Tiền gửi tại SCB giảm từ 669.000 tỷ đồng vào tháng 10/2022 xuống còn 19.200 tỷ đồng cuối năm 2024.

Việt Nam yêu cầu các ngân hàng có công ty con như SCB duy trì tỷ lệ vốn tối thiểu 9% trên tài sản rủi ro. Tuy nhiên, tỷ lệ an toàn vốn của SCB đã âm 100% trước khi bị rút tiền, và xuống âm 176% vào cuối năm 2024 khi lỗ lũy kế gia tăng, theo dữ liệu kiểm toán mới chưa từng công bố.

Con đường đi đến lớn nhuận?

Số liệu mới nhất về vốn điều lệ của SCB được tiết lộ vào năm 2017, khi các nhà điều tra phát hiện tỷ lệ an toàn vốn của ngân hàng này là âm 4,2%. Trong khi đó, SCB báo cáo tỷ lệ dương khoảng 10% và đơn vị kiểm toán Deloitte không đưa ra cảnh báo nào trong báo cáo thường niên. Deloitte đã không phản hồi yêu cầu bình luận.

Sun Group của ông Lê Viết Lam lên kế hoạch trả 657.000 tỷ đồng cho NHNN trong 15 năm

Theo một tài liệu nội bộ của SCB mà Reuters xem xét, tính đến ngày 18/2, NHNN đã cho SCB vay 652.700 tỷ đồng (25,6 tỷ USD) để duy trì thanh khoản.

Kế hoạch của Sun Group nhằm đưa SCB trở lại trạng thái có lãi. Sun Group có kinh nghiệm trong lĩnh vực ngân hàng khi là cổ đông chủ chốt của Ngân hàng TMCP Quốc Dân từ năm 2021.

Dự thảo đề xuất đầu tư ít nhất 3.000 tỷ đồng (120 triệu USD) vào vốn điều lệ của SCB, số tiền này sẽ do chủ sở hữu bơm vào để bổ sung quỹ dự phòng vốn cốt lõi.

Tài liệu dự báo SCB sẽ tạo thu nhập từ nhiều nguồn, bao gồm đầu tư vào trái phiếu Chính phủ và các dự án cơ sở hạ tầng, được tài trợ bằng nguồn thu hồi từ các khoản vay.

Lộ trình cho thấy SCB sẽ trả khoảng một nửa khoản vay từ NHNN bằng cách bán tài sản có thể thu hồi, quyền sử dụng đất và bất động sản thế chấp. Phần còn lại sẽ đến từ lợi nhuận của các khoản đầu tư mới.

Tuy nhiên, theo kế hoạch của Sun Group, tài sản có thể thu hồi chỉ chiếm một phần nhỏ trong danh mục tài sản của SCB. Phần lớn tín dụng SCB cấp trước đây được đảm bảo bằng tài sản thế chấp từ các công ty do Trương Mỹ Lan sở hữu, với giá trị đã bị đẩy lên cao.