Ngày 20/01/2025, ông Donald Trump sẽ chính thức tuyên thệ nhậm chức Tổng thống Mỹ nhiệm kỳ thứ hai. Sự kiện này không chỉ đánh dấu sự thay đổi trong bối cảnh chính trị tại Mỹ mà còn mang lại những tác động sâu rộng đến thị trường tài chính toàn cầu, trong đó tỷ giá USD/VND là một trong những yếu tố chịu ảnh hưởng rõ rệt nhất.

Ngay trong những ngày đầu năm 2025, tỷ giá USD/VND đã cho thấy sự thay đổi nhẹ nhưng quan trọng. Ngày 10/01/2025, Ngân hàng Nhà nước (NHNN) công bố tỷ giá trung tâm ở mức 24.341 VND/USD, mức tăng nhẹ 3 đồng so với phiên giao dịch trước đó. Động thái này diễn ra trong bối cảnh tỷ giá giao dịch trên thị trường liên ngân hàng giảm 9 đồng, xuống còn 25.371 VND/USD, trong khi tỷ giá trên thị trường tự do ghi nhận sự dao động trong biên độ từ 25.655 – 25.755 VND/USD.

Diễn biến tỷ giá trung tâm và liên ngân hàng từ đầu năm 2024 đến ngày 10/01/2024. Nguồn: VIRA, MSB Research. Thiết kế: Thanh Liêm.

So với cuối năm 2024, tỷ giá USD/VND đã cho thấy một xu hướng ổn định hơn. Trên thị trường liên ngân hàng, tỷ giá giảm 114 đồng, tương đương mức giảm 0,44% so với phiên giao dịch ngày 31/12/2024. Điểm đáng chú ý là mức giảm này đã xuống dưới ngưỡng can thiệp bán USD của NHNN, tạo ra một không gian tương đối an toàn hơn trong ngắn hạn. Tuy nhiên, sự ổn định này chỉ mang tính tương đối và vẫn đặt ra những thách thức lớn, bởi tỷ giá vẫn duy trì ở mức cao so với kỳ vọng chung của thị trường, phản ánh sức mạnh liên tục gia tăng của đồng USD trên thị trường quốc tế.

Áp lực tỷ giá từ yếu tố quốc tế và sức mạnh đồng USD

Tỷ giá USD/VND hiện nay chịu sự chi phối sâu sắc từ các yếu tố quốc tế, trong đó sức mạnh ngày càng gia tăng của đồng USD đóng vai trò then chốt. Theo ông Nguyễn Minh Tuấn, CEO của AFA Capital và đồng sáng lập Cộng đồng Cố vấn Tài chính Việt Nam (VWA), nền kinh tế Mỹ đang duy trì một trạng thái phát triển ổn định với nhiều chỉ số kinh tế khả quan. Ông chia sẻ: “Chỉ số Nhà Quản trị Mua hàng (PMI) ngành dịch vụ tháng 12/2024 đạt mức 54, đánh dấu tháng thứ sáu liên tiếp mở rộng, cho thấy sự bền vững và tăng trưởng vững chắc của kinh tế Mỹ. Đây chính là lý do khiến Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) tiếp tục duy trì chính sách lãi suất cao, qua đó củng cố giá trị của đồng USD và tạo áp lực lớn lên tỷ giá USD/VND”.

Ông Nguyễn Minh Tuấn, CEO của AFA Capital, Giám đốc điều hành kiêm đồng sáng lập của Cộng đồng Cố vấn tài chính Việt Nam (VWA).

Không chỉ vậy, thị trường lao động Mỹ cũng phát đi những tín hiệu tích cực, với số lượng việc làm tăng đều đặn và tỷ lệ nghỉ việc giảm mạnh. Những con số này không chỉ khẳng định nền kinh tế Mỹ đang trong trạng thái tăng trưởng ổn định, mà còn củng cố niềm tin của nhà đầu tư vào khả năng duy trì sự mạnh mẽ của đồng bạc xanh. Sức mạnh của đồng USD, vì thế, không chỉ đến từ chính sách lãi suất của Fed mà còn phản ánh sự hồi phục mạnh mẽ và bền vững của nền kinh tế Mỹ.

Các tín hiệu khả quan từ kinh tế Mỹ đang tạo ra một vòng xoáy áp lực lên các thị trường tài chính toàn cầu, trong đó có Việt Nam. Ông Nguyễn Minh Tuấn nhấn mạnh: “Trong bối cảnh này, các kỳ vọng của thị trường về việc Fed hạ lãi suất đã bị chậm lại. Điều này làm giá trị đồng USD duy trì sức mạnh vượt trội, tiếp tục gây áp lực lớn lên tỷ giá tại Việt Nam. Những biến động này không chỉ ảnh hưởng đến tâm lý thị trường mà còn đặt ra nhiều thách thức đối với chính sách điều hành của NHNN”.

Diễn biến lãi suất quỹ liên bang của Fed và dự báo đến năm 2026. Nguồn: Bloomberg, MBS Research. Thiết kế: Thanh Liêm.

Kinh tế nội tại: Lực đẩy và rào cản trong cuộc chiến ổn định tỷ giá USD/VND

Trong bối cảnh chịu áp lực lớn từ thị trường quốc tế, các yếu tố nội tại của nền kinh tế Việt Nam đã đóng vai trò quan trọng trong việc giảm thiểu một phần sức ép lên tỷ giá USD/VND. Một trong những điểm sáng là thặng dư thương mại, khi Việt Nam ghi nhận mức 24,77 tỷ USD vào cuối năm 2024. Kết quả này cho thấy nền kinh tế vẫn duy trì được sự cân bằng giữa xuất và nhập khẩu, tạo nguồn cung ngoại tệ ổn định trên thị trường.

Thêm vào đó, dòng vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) tăng trưởng mạnh mẽ với mức tăng 9,4%, đạt tổng giá trị 25,35 tỷ USD trong năm 2024. Đây không chỉ là nguồn ngoại tệ quan trọng mà còn phản ánh niềm tin của các nhà đầu tư vào triển vọng dài hạn của Việt Nam.

Tuy nhiên, dòng vốn đầu tư gián tiếp nước ngoài (FII) đã chứng kiến sự rút ròng mạnh mẽ khỏi thị trường Việt Nam trong năm 2024, với tổng giá trị lên đến 3,6 tỷ USD. Việc nhà đầu tư quốc tế dịch chuyển dòng vốn sang Mỹ, nơi lãi suất USD cao hơn và môi trường đầu tư hấp dẫn hơn, đã làm suy giảm thanh khoản ngoại tệ tại Việt Nam. Điều này khiến cán cân cung cầu ngoại tệ trở nên mất cân đối, tạo ra áp lực đáng kể lên tỷ giá USD/VND. Mặc dù NHNN đã có những động thái kịp thời, nhưng sự gia tăng của các yếu tố quốc tế vẫn là rào cản lớn đối với nỗ lực ổn định tỷ giá.

Chiến lược bán USD kỳ hạn ngay từ đầu năm: Tín hiệu đầy tự tin từ NHNN

NHNN đã thể hiện sự linh hoạt và quyết đoán trong việc điều hành tỷ giá USD/VND trong bối cảnh áp lực từ thị trường quốc tế gia tăng mạnh mẽ. Một trong những biện pháp quan trọng được NHNN triển khai đầu năm 2025 là chính sách bán ngoại tệ kỳ hạn với quyền hủy ngang ở mức giá 25.450 VND/USD, áp dụng từ ngày 03/01/2025.

Theo thông báo từ NHNN, các giao dịch bán ngoại tệ kỳ hạn có quyền hủy ngang được thực hiện theo lịch trình cụ thể. Từ ngày 03/01/2025 đến ngày 06/01/2025, NHNN tạm ngừng bán ngoại tệ giao ngay, thay vào đó là bán ngoại tệ kỳ hạn với ngày hủy ngang được ấn định vào ngày 23/01/2025. Từ ngày 08/01/2025, NHNN tiếp tục triển khai bán ngoại tệ kỳ hạn vào các ngày thứ Hai, thứ Tư và thứ Sáu hàng tuần, với hạn mức giao dịch tối đa 100 triệu USD mỗi ngày cho mỗi tổ chức tín dụng, nhằm đảm bảo sự linh hoạt trong quản lý thanh khoản.

Ông Nguyễn Minh Tuấn nhận định: “Động thái bán USD kỳ hạn của NHNN với mức giá ngang bằng giá giao ngay là một tín hiệu rõ ràng về sự tự tin của NHNN trong việc duy trì ổn định tỷ giá. Đây là một dạng forward guidance, tức là tín hiệu định hướng trước nhằm xây dựng kỳ vọng tích cực cho thị trường”. Việc NHNN kết hợp quyền hủy ngang trong các giao dịch này còn cho thấy sự chuẩn bị kỹ lưỡng để đối phó với các biến động bất thường trên thị trường ngoại hối.

Nhìn lại lịch sử, việc sử dụng công cụ bán USD kỳ hạn đã từng được NHNN áp dụng trong năm 2022, khi Fed bắt đầu chu kỳ tăng lãi suất. Khi đó, NHNN không chỉ bán kỳ hạn mà còn bán giao ngay để đối phó với áp lực tỷ giá từ sự chênh lệch giữa lãi suất USD và VND. Hiện nay, NHNN tiếp tục duy trì chiến lược tương tự, cho thấy sự nhất quán và kinh nghiệm trong điều hành chính sách ngoại hối.

Điểm swap dương: Chìa khóa ổn định của thị trường ngoại hối

Ngoài việc bán kỳ hạn USD, NHNN còn tập trung điều chỉnh lãi suất trên thị trường liên ngân hàng nhằm tác động đến điểm swap – chênh lệch giữa lãi suất USD và VND. Theo dữ liệu từ Hội Nghiên cứu Thị trường Liên Ngân hàng (VIRA) ngày 10/01/2025, lãi suất qua đêm VND đạt 4,76%, cao hơn mức lãi suất 4,4% của USD. Điều này giúp duy trì điểm swap dương, tạo lợi thế cho VND và giảm động lực đầu cơ vào USD.

Ông Nguyễn Minh Tuấn chia sẻ: “Điểm swap dương có vai trò rất quan trọng trong việc duy trì sự ổn định của tỷ giá. Khi lãi suất VND cao hơn USD, các tổ chức tín dụng có xu hướng giữ VND thay vì chuyển đổi sang USD, qua đó làm giảm áp lực đầu cơ và ổn định thị trường”.

Diễn biến lãi suất liên ngân hàng qua đêm (ON) của VND và USD từ đầu năm 2024 đến ngày 10/01/2024. Nguồn: VIRA, MSB Research. Thiết kế: Thanh Liêm.

Kể từ cuối tháng 12/2024, NHNN đã thực hiện hút ròng thanh khoản hệ thống qua các công cụ nghiệp vụ thị trường mở (OMO), nhằm duy trì điểm swap dương hoặc swap bằng không, thu hẹp chênh lệch lãi suất USD và VND trên thị trường liên ngân hàng.

Trong ngày 09/01/2025, NHNN triển khai nghiệp vụ Reverse Repo (mua kỳ hạn) với khối lượng chào thầu 13.000 tỷ đồng, trong đó 12.999,98 tỷ đồng đã được trúng thầu với lãi suất 4%/năm và kỳ hạn 7 ngày. Khối lượng lưu hành của nghiệp vụ này đạt 30.999,98 tỷ đồng, trong khi khối lượng đáo hạn là 15.997,13 tỷ đồng, dẫn đến trạng thái hút ròng 2.997,15 tỷ đồng.

Bên cạnh đó, ở nghiệp vụ Sell Outright (bán hẳn), NHNN đã trúng thầu tổng cộng 7.650 tỷ đồng, bao gồm 500 tỷ đồng ở kỳ hạn 7 ngày và 7.150 tỷ đồng ở kỳ hạn 14 ngày, với cùng mức lãi suất 4%/năm. Khối lượng lưu hành từ nghiệp vụ bán hẳn đạt 88.380 tỷ đồng, bơm ròng 4.800 tỷ đồng vào thị trường. Vì vậy, tổng hợp cả hai nghiệp vụ, NHNN đã hút ròng 1.802,85 tỷ đồng từ hệ thống trong ngày 09/01/2025.

Tổng hợp giao dịch cầm cố và mua bán trái phiếu Ngân hàng Nhà nước ngày 09/01/2025. Nguồn: VIRA, MSB Research.

Đánh giá về các biện pháp trên, ông Nguyễn Minh Tuấn nhấn mạnh: “Hút thanh khoản là một biện pháp quan trọng để kiểm soát cung cầu tiền tệ, đặc biệt là trong bối cảnh thị trường biến động. Thêm vào đó, việc NHNN giữ lãi suất VND ổn định quanh mức 4%/năm không chỉ giúp duy trì điểm swap dương mà còn góp phần giảm áp lực lạm phát và hỗ trợ ổn định tỷ giá VNĐ/USD. Do đó, tôi kỳ vọng NHNN sẽ tiếp tục duy trì các biện pháp này, từ đó đảm bảo sự cân bằng trong thị trường tiền tệ và ổn định kinh tế vĩ mô trong trung và dài hạn”.

Điều gì chờ đợi tỷ giá USD/VND trong quý đầu của năm 2025?

Bối cảnh năm 2025 đặt ra nhiều thách thức lẫn cơ hội cho tỷ giá USD/VND khi thị trường tài chính toàn cầu và nội địa tiếp tục chịu ảnh hưởng từ các yếu tố kinh tế và chính trị quốc tế. Sự kiện ông Donald Trump nhậm chức Tổng thống Mỹ lần thứ hai vào ngày 20/01/2025 được dự đoán sẽ tạo nên những biến động lớn trong chính sách thương mại và tài khóa của Mỹ.

Theo phân tích từ Khối Nghiên cứu – CTCP Chứng khoán MB (MBS Research), chính sách bảo hộ thương mại, tăng thuế quan và mở rộng chi tiêu tài khóa của chính quyền Trump có khả năng củng cố sức mạnh của đồng USD, đẩy tỷ giá USD/VND vào một quỹ đạo tăng cao hơn. Dự báo cho thấy tỷ giá USD/VND trong quý I/2025 có thể dao động trong khoảng 25.500 – 25.800 VND/USD.

Các yếu tố kinh tế Mỹ cũng đang gửi đi những tín hiệu không kém phần quan trọng. Ông Nguyễn Minh Tuấn cho biết: “Thị trường đang theo dõi sát sao các chỉ số lao động như bảng lương phi nông nghiệp (Non-Farm Payrolls) và tỷ lệ thất nghiệp của Mỹ trong tuần này. Nếu dữ liệu này được công bố vào ngày 10/01/2025 (theo giờ Mỹ) tiếp tục cho thấy sự ổn định và tăng trưởng của thị trường lao động, kỳ vọng cắt giảm lãi suất của Fed sẽ bị trì hoãn. Điều này sẽ duy trì sức mạnh của đồng USD và tạo thêm áp lực lớn lên tỷ giá USD/VND”.

Bên cạnh đó, ông Tuấn cũng nhấn mạnh rằng thị trường lao động Mỹ mạnh mẽ là một dấu hiệu cho thấy nền kinh tế này vẫn đủ sức hấp dẫn các nhà đầu tư quốc tế, làm tăng dòng vốn quay trở lại Mỹ và giảm thanh khoản ngoại tệ trên thị trường Việt Nam.

Tỷ giá USD/VND trong năm 2025 sẽ tiếp tục đối mặt với nhiều biến động từ sự mạnh lên của đồng USD và các thay đổi trong dòng vốn quốc tế. Tuy nhiên, bằng sự kết hợp giữa các biện pháp điều hành tiền tệ và tài khóa, cùng việc thúc đẩy thu hút vốn FDI, Việt Nam hoàn toàn có cơ hội duy trì ổn định kinh tế và kiểm soát rủi ro tỷ giá trong trung và dài hạn.

>> VND mất giá 5% trong năm 2024: Việt Nam đang đối mặt áp lực ngoại tệ ra sao?