Theo báo Chính phủ, Thủ tướng Phạm Minh Chính vừa ký Công điện số 113 ngày 19/7 về thực hiện các giải pháp phát triển hiệu quả vận tải đường thủy thúc đẩy phát triển logistics trong lĩnh vực vận tải.

Công điện nêu rõ Việt Nam có hệ thống sông ngòi, với tổng chiều dài có khả năng khai thác vận tải khoảng 42.000km, đường bờ biển dài hơn 3.260km và nhiều cửa sông, vịnh tự nhiên thuận lợi. Đây là lợi thế để phát triển vận tải thủy nội địa và vận tải ven biển – phương thức vận tải có chi phí thấp, khả năng chuyên chở hàng hoá khối lượng lớn, góp phần giảm áp lực cho đường bộ, đường sắt và thúc đẩy phát triển kinh tế bền vững, đồng thời giảm phát thải khí nhà kính.

Hiện nay, tỷ trọng vận tải hàng hoá bằng đường thủy nội địa và ven biển có xu hướng ngày càng tăng, đóng góp tích cực vào hoạt động logistics và chuỗi cung ứng hàng hoá trong nước và quốc tế. Tuy nhiên, do chưa được thực sự quan tâm đầu tư, các chính sách cho phát triển kết cấu hạ tầng vận tải thủy chưa tương xứng nên kết cấu hạ tầng phục vụ phát triển vận tải thủy vẫn còn một số bất cập, hạn chế.

Khu bến cảng Lạch Huyện, TP. Hải Phòng (Ảnh: Liên minh HTX TP. Hải Phòng)

Để khắc phục những tồn tại, tạo động lực mới cho ngành vận tải thủy phát triển, thúc đẩy phát triển kinh tế vùng và cả nước, góp phần thực hiện thành công cam kết đạt chỉ tiêu phát thải ròng bằng 0 vào năm 2050, Thủ tướng yêu cầu lãnh đạo các bộ, ngành thực hiện một số nhiệm vụ, giải pháp cụ thể.

Trong đó, Thủ tướng giao Bộ trưởng Bộ Tài chính chỉ đạo chủ trì cân đối, bố trí nguồn vốn đầu tư công trung hạn giai đoạn 2026 – 2030 cho các dự án trọng điểm phát triển hạ tầng đường thủy, hàng hải (bao gồm luồng tuyến; cảng, bến cảng).

Song song đó, cần ưu tiên hỗ trợ nghiên cứu cơ chế chính sách thu hút đầu tư tư nhân vào phát triển kết cấu hạ tầng đường thủy, cảng, bến thủy nội địa và cảng biển.

Bộ Tài chính cần chủ trì, nghiên cứu đề xuất chính sách ưu đãi thuế, phí cho doanh nghiệp hoạt động trong lĩnh vực vận tải thủy. Đồng thời, xem xét cơ chế hỗ trợ vốn vay, tín dụng ưu đãi cho đầu tư đóng mới, cải hoán phương tiện vận tải thủy phù hợp với tiêu chuẩn kỹ thuật và môi trường.

Tổng Công ty hàng hải Việt Nam (VIMC) và Tổng Công ty Tân Cảng Sài Gòn (SNP) được giao nghiên cứu đầu tư một số cảng thủy nội địa, bến cảng biển trên các tuyến sông chính như sông Hồng, sông Cầu, sông Đuống, sông Sài Gòn, sông Tiền, sông Hậu, Cái Mép – Thị Vải và vùng ven biển.

Tại Công điện, Thủ tướng yêu cầu Bộ trưởng Bộ Xây dựng chỉ đạo khẩn trương rà soát, sửa đổi các quy định pháp luật liên quan nhằm khuyến khích, thu hút đầu tư xã hội hoá vào hạ tầng, phương tiện, công nghệ và nhân lực cho vận tải thủy, hoàn thành trong tháng 9/2025.

Bộ Xây dựng cần rà soát, cập nhật, hoàn thiện quy hoạch kết cấu hạ tầng đường thủy nội địa, cảng biển theo hướng đồng bộ, liên thông với các phương thức vận tải khác. Trọng tâm là cải tạo, nâng cấp các luồng tuyến chính, cảng bến nội địa và cảng biển trọng điểm tại Bắc Bộ, Đông Nam Bộ và Đồng bằng sông Cửu Long.

Với danh mục cảng, bến cần ưu tiên đầu tư gồm các tuyến trên sông Hồng, sông Cầu, sông Đuống, sông Sài Gòn, sông Tiền, sông Hậu, Cái Mép – Thị Vải và vùng ven biển, Bộ Xây dựng chủ trì phối hợp với địa phương lập danh mục, kêu gọi đầu tư theo hình thức phù hợp hoặc đề xuất bố trí vốn đầu tư công, hoàn thành trong tháng 9.

Đồng thời, Thủ tướng yêu cầu xây dựng Đề án tổng thể phát triển hạ tầng và dịch vụ vận tải đường thủy nội địa giai đoạn 2026 – 2035, báo cáo Thủ tướng trong tháng 10. Trong đó, cần đề xuất các cơ chế, chính sách đặc thù phù hợp để kịp thời đầu tư, phát triển hạ tầng và dịch vụ vận tải đường thủy nội địa.

Ngoài ra, Thủ tướng yêu cầu UBND các tỉnh, thành phố cập nhật quy hoạch, bố trí quỹ đất để phát triển cảng thủy nội địa, cảng biển; tích hợp quy hoạch trung tâm logistics, kho bãi, trung tâm phân phối hàng hoá gắn với vận tải thủy. Nhiệm vụ này cần hoàn thành trong tháng 9.

Các bộ, ngành liên quan phải chủ động phối hợp với Bộ Xây dựng và địa phương triển khai đồng bộ các nhiệm vụ được giao, gửi báo cáo kết quả về Bộ Xây dựng định kỳ hằng quý vào trước ngày 25 của tháng cuối quý để tổng hợp báo cáo Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà.

Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà có nhiệm vụ trực tiếp chỉ đạo thực hiện công điện. Văn phòng Chính phủ chủ trì, phối hợp Bộ Xây dựng đôn đốc các bộ, ngành, địa phương thực hiện nhiệm vụ và báo cáo Thủ tướng để chỉ đạo kịp thời.