Vụ kiện do Liberty Justice Home – một tổ chức phi đảng phái – đệ đơn thay mặt 5 doanh nghiệp nhỏ tại Mỹ, trong đó có một hãng nhập khẩu rượu vang và đồ uống có cồn ở New York, một nhà sản xuất bộ dụng cụ giáo dục và nhạc cụ tại Virginia. Họ cho biết thuế đối ứng của Tổng thống sẽ gây thiệt hại nghiêm trọng cho hoạt động kinh doanh của mình.

Ngày 28/5, Tòa án Thương mại Quốc tế tại Manhattan đã ra phán quyết chặn thuế này. Họ khẳng định theo Hiến pháp Mỹ, Quốc hội có quyền điều tiết thương mại của Mỹ với nước ngoài. Quyền này sẽ không bị lấn át bởi quyền lực của Tổng thống, nhằm bảo vệ kinh tế quốc gia.

Các thẩm phán cho biết trên thực tế, Đạo luật Quyền Kinh tế Khẩn cấp (IEEPA) năm 1977 mà ông Trump viện dẫn không giúp ông có quyền áp thuế đối ứng. “Các sắc lệnh đã vượt quá thẩm quyền nào mà IEEPA trao cho Tổng thống trong việc điều tiết nhập khẩu thông qua thuế”, họ viết.

Luật sư của Nhà Trắng có thể kháng cáo. Tuy nhiên, vụ kiện và phán quyết này cũng khiến chính sách kinh tế của ông Trump chịu sức ép.

Vụ kiện nói trên là một trong 7 thách thức pháp lý đối với chính sách thuế của Trump, bên cạnh các đơn kiện từ 13 bang của Mỹ và nhiều nhóm doanh nghiệp nhỏ khác.

Ngày 2/4, Tổng ký sắc lệnh áp dụng thuế 10% với toàn bộ hàng nhập khẩu vào Mỹ, từ ngày 5/4. Sau đó, kể từ ngày 9/4, các đối tác thương mại lớn nhất của nước này sẽ chịu thuế đối ứng ở mức cao hơn, lên tới 50%. Việc này khiến thị trường tài chính thế giới chao đảo suốt nhiều ngày. Đến 9/4, ông quyết định hoãn áp thuế ở mức cao trong 90 ngày, để các nước có thời gian đàm phán thỏa thuận thương mại với Mỹ. Hiện tại, nước này đã công bố thỏa thuận với Anh, Trung Quốc.

Ngoài thuế đối ứng, Tổng thống Mỹ đến nay đã áp thuế riêng với Trung Quốc, Canada, Mexico, đồng thời thu thuế nhập khẩu 25% với các sản phẩm như nhôm, thép, xe hơi, linh kiện ôtô.

Ngay sau thông tin này, các chỉ số tương lai của thị trường chứng khoán Mỹ tăng vọt. S&P 500 tương lai lên thêm 1,4%. Nasdaq 100 tương lai tăng 1,7% và DJIA tương lai có thêm 1%, tương đương 438 điểm.

Giá vàng thế giới cũng ngay lập tức giảm mạnh. Mở cửa phiên sáng nay ở 3.286 USD, hiện mỗi ounce còn 3.262 USD.

Hà Thu (theo Reuters)