Việt Nam phải đi nhanh và khác biệt

Ngày 2/8, tại TPHCM, Thủ tướng Phạm Minh Chính dự Hội nghị triển khai nghị quyết của Quốc hội về Trung tâm tài chính quốc tế tại Việt Nam. Tại đây, Thủ tướng nhấn mạnh ngay sau khi Quốc hội ban hành Nghị quyết số 222, Chính phủ, các bộ, ngành và chính quyền TPHCM và Đà Nẵng đã tích cực triển khai nghị quyết, trong đó tập trung xây dựng, ban hành các văn bản hướng dẫn và chuẩn bị sẵn sàng về hạ tầng, nguồn lực để hình thành, xây dựng trung tâm tài chính quốc tế.

Người đứng đầu Chính phủ cho biết, các bộ, ngành Trung ương đã và đang phối hợp với hai thành phố để quyết tâm xây dựng các nghị định về thành lập và cơ chế chính sách đặc thù đối với các sản phẩm tài chính, ngoại hối, giải quyết tranh chấp… tại trung tâm tài chính quốc tế; thực hiện đồng bộ, lập tức cho phép Trung tâm đi vào hoạt động ngay sau khi Nghị quyết có hiệu lực từ ngày 1/9/2025.

Trao đổi với PV Tiền Phong , PGS, TS. Nguyễn Hữu Huân – Trưởng bộ môn Thị trường tài chính, Khoa Ngân hàng, Trường Đại học Kinh tế TPHCM (UEH) – nhận định, mục tiêu đưa Trung tâm tài chính quốc tế tại Việt Nam vào vận hành trong thời gian ngắn là bước khởi đầu quan trọng. Tuy nhiên, để trung tâm có thể hoạt động trơn tru và phát huy hiệu quả, cần thêm thời gian để ban điều hành chuẩn bị và xây dựng lộ trình triển khai.

“Hiện nay, chúng ta đã có nghị quyết, sắp tới sẽ có nghị định và sau đó là các thông tư hướng dẫn cụ thể. Đây là cơ sở pháp lý quan trọng để vận hành trung tâm. Cùng đó, việc hoàn thiện hạ tầng phần cứng, phần mềm và bộ máy tổ chức cũng cần được thực hiện đồng bộ”, ông Huân nói và kỳ vọng giai đoạn này sẽ xuất hiện những sàn giao dịch đầu tiên đi vào hoạt động, tạo điểm nhấn khởi đầu cho trung tâm.

Ông Huân cho rằng, việc hoàn chỉnh một trung tâm tài chính quốc tế đúng nghĩa cần nhiều năm. Việc xây dựng cơ sở hạ tầng tài chính không thể hoàn thành trong một sớm một chiều, nhất là khi Việt Nam đang đi sau nhiều quốc gia trong lĩnh vực này.

Đi sau các nước nên Việt Nam có cơ hội học hỏi kinh nghiệm từ các mô hình thành công , hay thách thức ở các nước khác để rút ngắn thời gian triển khai. Chẳng hạn, nếu các trung tâm tài chính quốc tế lớn mất 7-10 năm để thành hình, Việt Nam có thể kỳ vọng rút ngắn còn 3-5 năm, thậm chí nhanh hơn nếu áp dụng cách làm mới, đi tắt đón đầu. Ngoài việc học hỏi, Việt Nam cũng cần chọn hướng đi khác biệt.

“Nếu chỉ cung cấp các sản phẩm tài chính truyền thống như các trung tâm khác, Việt Nam sẽ khó thu hút nhà đầu tư. Mô hình của chúng ta phải sáng tạo, khác biệt về cách tổ chức trung tâm, cách vận hành sàn và các loại sản phẩm dịch vụ . Cạnh tranh bằng ưu đãi thuế là cần thiết, nhưng không đủ. Quan trọng hơn là tạo ra môi trường kinh doanh đột phá, cơ chế linh hoạt để phát triển các mô hình tài chính và công nghệ mới”, ông Huân nói và nhấn mạnh trung tâm tài chính phải là nơi hội tụ đổi mới sáng tạo…

Không thiếu người tài, chỉ cần cơ chế

Về phía doanh nghiệp trong nước, ông Mai Huy Tuần – Tổng Giám đốc Công ty CP Công nghệ số SSI (SSI Digital) – cho rằng, yếu tố đầu tiên và quan trọng nhất để hình thành một trung tâm tài chính quốc tế là chính sách mở. Khi hành lang pháp lý được mở ra, nhân lực chất lượng , những người hiểu biết và có kinh nghiệm vận hành lĩnh vực tài chính toàn cầu sẽ sẵn sàng về đây. Họ sẽ phát triển các mô hình kinh doanh, kết nối với hệ thống tài chính truyền thống và phi truyền thống, vận hành các dòng tiền đa dạng. Chính từ đó, một trung tâm tài chính thực sự sẽ hình thành.

Ngày nay, khái niệm trung tâm tài chính không còn bó hẹp trong một không gian cụ thể. Thế giới tài chính đã bước sang kỷ nguyên số, nơi các hoạt động xuyên biên giới diễn ra nhờ công nghệ blockchain, tiền mã hóa, các nền tảng phi tập trung…

Ông Tuần cho rằng, điều cốt lõi để phát triển trung tâm tài chính quốc tế không phải ở số lượng tòa nhà hay héc-ta đất, mà nằm ở khả năng thu hút và quy tụ cộng đồng chuyên gia tài chính toàn cầu, tạo điều kiện để họ phát triển ý tưởng, thử nghiệm mô hình mới. Cùng với đó là chủ trương và sự thấu hiểu từ lãnh đạo trung ương, thành phố và các bộ, ngành liên quan, những người sẵn sàng mở “cánh cửa thể chế” cho các mô hình mới.

Ông Thuật Nguyễn – nhà sáng lập kiêm Giám đốc Quỹ đầu tư mạo hiểm Kyros Ventures – bày tỏ kỳ vọng, việc vận hành trung tâm tài chính quốc tế sẽ góp phần khuyến khích đội ngũ người Việt tài năng trên thị trường Web3 (hệ thống Internet thế hệ thứ 3, nơi mà các ứng dụng và dịch vụ được xây dựng trên công nghệ blockchain) quay trở về Việt Nam.

Sau nhiều năm làm việc trong thị trường Web3 toàn cầu, ông Thuật khẳng định người Việt rất tài năng. “Nhiều dự án khi niêm yết trên sàn quốc tế đã đạt định giá vài tỷ USD, chỉ đến lúc đó tôi mới phát hiện đây là dự án do người Việt thực hiện. Đó là người Việt ở Mỹ, ở Canada, ở khắp nơi trên thế giới”, ông Thuật nói và mong muốn kết nối, kéo họ quay về để giao lưu, xây dựng cộng đồng tại Việt Nam. Cơ chế đặc thù cho các trung tâm tài chính sẽ tạo môi trường hấp dẫn, minh bạch và thân thiện, họ sẽ yên tâm trở về Việt Nam làm việc, kinh doanh một cách đàng hoàng, tự tin và tự hào.