Nhân dịp Xuân Ất Tỵ 2025, MarketTimes có cuộc trao đổi với TS. Nguyễn Trí Hiếu, chuyên gia tài chính – ngân hàng về thị trường chứng khoán Việt Nam năm 2024 và triển vọng năm 2025.
MarketTimes: Thưa ông, có thể nói kinh tế vĩ mô năm 2024 tương đối ổn định, đây là một trong những chất “xúc tác” cho thị trường chứng khoán Việt Nam. Nhìn lại thời gian qua, ông có đánh giá tổng quát như thế nào?
TS. Nguyễn Trí Hiếu: Với góc nhìn của tôi, tôi thấy thị trường chứng khoán không có sự ổn định bền vững, độ tăng giảm giá dao động mạnh. Còn nếu so với năm trước thì không có sự bứt phá, chỉ số Vn-Index vẫn loanh quanh dưới 1.300 điểm.
Nguyên nhân khiến thị trường không bứt phá được bao gồm cả yếu tố bên trong và bên ngoài. Bên ngoài đó là tác động bởi các cuộc xung đột vũ trang, là cuộc bầu cử Tổng thống Mỹ. Còn bên trong đó là do tâm lý của nhà đầu tư, bị dẫn dắt bởi khối ngoại. Nhìn một cách tổng quát, thị trường chứng khoán vẫn chưa đủ điều kiện để các tổ chức nước ngoài đưa vào danh sách từ thị trường cận biên lên mới nổi.
MarketTimes: Vậy theo ông, đâu là điểm sáng của thị trường chứng khoán và những hạn chế của thị trường là gì?
TS. Nguyễn Trí Hiếu: Điểm sáng đầu tiên tôi thấy đó là Chính phủ, Bộ Tài chính và Uỷ ban Chứng khoán Nhà nước đã tích cực triển khai nhiều giải pháp nhằm tạo thuận lợi cũng như gỡ bỏ những rào cản cho nhà đầu tư nước ngoài tiếp cận thị trường chứng khoán.
Tiếp theo, số tài khoản đăng ký mới tham gia thị trường tăng gần 3 triệu tài khoản. Tính đến 31/10/2024, toàn thị trường có hơn 9 triệu tài khoản đăng ký, tăng 23,71% so với năm 2023 (bao gồm của cả nhà đầu tư cá nhân, nhà đầu tư tổ chức trong nước và nước ngoài; trong đó nhà đầu tư cá nhân trong nước nắm giữ gần 9 triệu tài khoản).
Về quy mô thị trường, tính đến hết ngày 30/11/2024, HOSE có 489 mã chứng khoán đang niêm yết và giao dịch, gồm 392 mã cổ phiếu, 04 mã chứng chỉ quỹ đóng, 16 mã chứng chỉ quỹ ETF và 77 mã chứng quyền có bảo đảm với tổng khối lượng chứng khoán niêm yết đạt hơn 167,97 tỷ chứng khoán. Giá trị vốn hóa cổ phiếu trên HOSE đạt hơn 5,13 triệu tỷ đồng, tương đương 50,25% GDP năm 2023 (GDP theo giá hiện hành), chiếm hơn 94,08% tổng giá trị vốn hóa cổ phiếu niêm yết toàn thị trường.
Bên cạnh đó, báo cáo tài chính của các tổ chức phát hành (kể cả cổ phiếu cũng như trái phiếu) đã được tăng cường và cải thiện đáng kể, nhưng đâu đó thông tin minh bạch vẫn là vấn đề đối với thị trường chứng khoán Việt Nam.
Điểm hạn chế của thị trường đó là bị lệ thuộc vào khối ngoại, do khối này bán ròng liên tục trong năm qua. Tâm lý bị ảnh hưởng bởi khối ngoại đã khiến thị trường trồi sụt, nhiều nhà đầu tư cá nhân trong nước thua lỗ kéo dài.
Theo thống kê của UBCKNN, tổng giá trị giao dịch của nhà đầu tư nước ngoài trong tháng 11/2024 đạt trên 69.539 tỷ đồng, chiếm hơn 11,69% tổng giá trị giao dịch của toàn thị trường. Nhà đầu tư nước ngoài đã thực hiện bán ròng trong tháng với giá trị hơn 11.882 tỷ đồng.
Điểm hạn chế tiếp theo đó là thông tin của nhiều tổ chức phát hành chưa thực sự minh bạch, thậm chí cả các công ty kiểm toán nước ngoài kiểm toán các tổ chức phát hành cũng bị điều tra. Điều này đã làm chậm sự phát triển của thị trường chứng khoán Việt Nam.
Một vấn đề đáng lưu tâm cũng có thể nói là hạn chế, đó là nhà đầu tư cá nhân trong nước nắm giữ gần 9 triệu tài khoản, đặc biệt là thị trường trái phiếu. Cá nhân đầu tư thị trường chứng khoán là những nhà đầu tư ít hiểu biết về tài chính, những quyết định đầu tư nhiều cảm tính, đám đông chứ không dựa trên chỉ số tài chính khoa học, nên sẽ rất hạn chế phát triển quy mô cũng như sự chuyên nghiệp của thị trường.
MarketTimes: Thị trường chứng khoán được kỳ vọng là kênh thu hút vốn cho nền kinh tế, vậy trong năm qua, thị trường này đã thực sự đạt được kỳ vọng chưa, thưa ông?
TS. Nguyễn Trí Hiếu: Thời gian qua, thị trường chứng khoán được kỳ vọng thu hút vốn cho nền kinh tế, các doanh nghiệp cũng đã huy động vốn qua thị trường, nhưng cho đến hiện tại chưa thể thay thế cho nguồn vốn của các ngân hàng.
Hiện dư nợ của hệ thống ngân hàng vẫn chiếm 130% trong nền kinh tế, đây là tỷ lệ lớn. Thị trường chứng khoán chưa đủ tầm vóc thay thế cung cấp vốn cho nền kinh tế. Bởi, các nhà quản lý cho rằng, đây sẽ là nơi cung cấp vốn trung và dài hạn cho ngân hàng, nhưng gánh nặng vẫn đè lên vai ngân hàng. Ngân hàng đang huy động vốn ngắn hạn từ người gửi, nhưng cho vay trung và dài hạn rất nhiều. Điều này rủi ro cho cả hệ thống tài chính.
MarketTimes: Việc nâng hạng thị trường chứng khoán từ cận biên lên mới nổi rất quan trọng đối với nền kinh tế. Theo ông, chúng ta còn thiếu và yếu vấn đề gì và ông kỳ vọng gì ở năm 2025?
TS. Nguyễn Trí Hiếu: Việc được nâng hạng thị trường chứng khoán từ cận biên lên mới nổi rất quan trọng đối với nền kinh tế Việt Nam. Thời gian vừa qua chúng ta thấy còn những hạn chế nhất định như vấn đề bán khống, nâng giá, giao dịch nội gián… dẫn đến thị trường chưa được minh bạch và ổn định. Để giải quyết vấn đề này, chúng ta cần có những quy định chặt chẽ về xử lý sai phạm, áp dụng hình thức xử phạt nghiêm minh để thị trường trở nên minh bạch hơn.
Năm 2025 mặc dù có nhiều cơ sở để lạc quan về sự phát triển và cơ hội nâng hạng của thị trường chứng khoán Việt Nam, nhưng chúng ta cũng luôn phải lưu tâm rằng, kinh tế Việt Nam vẫn còn nhiều rủi ro, thách thức như kinh tế toàn cầu còn chứa đựng nhiều yếu tố khó lường. Bên cạnh đó, căng thẳng địa chính trị kéo dài, các vấn đề về biến đổi khí hậu, chuyển đổi xanh, rủi ro an ninh năng lượng, lương thực và thiên tai, dịch bệnh… là những thách thức Việt Nam phải đối mặt. Như vậy, chúng ta cần tranh thủ, năm 2025 chúng ta có nhiều cơ hội được công nhận từ thị trường cận biên sang thị trường mới nổi.
Tuy nhiên, dưới sự lãnh đạo, chỉ đạo của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ, Bộ Tài chính và với nền tảng kinh tế vĩ mô ổn định, thị trường chứng khoán Việt Nam sẽ tiếp tục phát triển bền vững, đóng góp ngày càng hiệu quả vào sự phát triển của kinh tế nước nhà.
MarketTimes: Xin cảm ơn ông!
