Thị trường đạt đỉnh mới, đâu là yếu tố cần chú ý để tránh bị “say sóng”
Thị trường chứng khoán Việt Nam trải qua phiên 12/8 khá kịch tính khi VN-Index có thời điểm “bay sạch” thành quả tăng giá. Dù vậy, những nỗ lực về cuối phiên đã giúp chỉ số chính nhanh chóng lấy lại toàn bộ điểm số.
Đóng cửa, VN-Index tăng 11,36 điểm, lên 1.608,22 điểm, chính thức vượt đỉnh lịch sử. Kèm theo đó là thanh khoản tiếp tục duy trì ngưỡng cao, giá trị khớp lệnh trên HoSE đạt tới 43.760 tỷ đồng.
Chia sẻ tại chương trình “Việt Nam và các chỉ số: Tài chính Thịnh Vượng”, ông Trần Hoàng Sơn, Giám đốc Chiến lược thị trường, Công ty Cổ phần Chứng khoán VPBank (VPBankS) cho biết thị trường đã đi trong một con sóng mạnh mẽ kể từ đáy tháng 4, tuy nhiên, vẫn có những điểm cần lưu ý .
Nhìn lại giai đoạn sóng tăng 2016 – 2018, có 5 quãng tăng rất mạnh, từ khoảng 20 – 30% mỗi lần. Sau những quãng tăng này, thị trường thường có những chặng nghỉ, đi ngang từ hai tuần trở lên, trung bình điều chỉnh khoảng 10%.
Sang đến năm 2020 – 2022, có khoảng 4 quãng tăng rất mạnh từ đáy, mỗi quãng tăng đều mạnh hơn giai đoạn trước, với mức tăng trung bình từ 37 – 52%. Sau những con sóng này, thị trường thường có chặng điều chỉnh từ 13 – 16%.
NĐT có thể nhìn lại những sóng tăng và điều chỉnh sau đó nhằm dự đoán khoảng thời gian thị trường có thể điều chỉnh để mua vào, nhịp tăng để chốt lời. Cách đây hơn một tuần, thị trường trải qua nhịp giảm tới 60 – 70 điểm, nhiều cổ phiếu nóng rơi về giá sàn, bị dư bán sàn vào cuối phiên. ” Những tín hiệu gần đây cho thấy chúng ta đang tiệm cận đến vùng điều chỉnh, không diễn ra nhanh, từng phiên như tuần trước mà duy trì trong một đến hai tuần “, chuyên gia chỉ rõ.
Từ tháng 4 đến nay, thị trường đã trải qua 2 hai quãng sóng. Thứ nhất là từ đáy tháng 4 lên đến 1.350 điểm, tương đương mức tăng 25,48%. Quãng thứ hai là giai đoạn tăng từ 1.310 điểm lên 1.600 điểm, tương ứng gần 23%. Từ đáy tháng 4 đến nay, thị trường đã tăng hơn 50%. Vì vậy, mốc tăng điểm này, kết hợp với yếu tố vùng điểm tròn (kháng cự mạnh), là những điểm mà nhà đầu tư nên chú ý.
Theo ông Sơn, hiện có hai vùng điểm tròn là 1.600 điểm và 1.650 điểm. Đặc biệt, 1.650 điểm cũng tiệm cận đường nối dài các đỉnh từ 2022 – 2023 đến nay. Đây là những yếu tố mà NĐT cần lưu ý trong quãng tăng tới đây để tránh giai đoạn điều chỉnh bất ngờ.
Về mặt định giá, chỉ số RSI đã vượt trên 70 và có quãng lên 78 trong nhịp trước. NĐT cũng có thể chú ý đến chỉ số RSI của rổ VN-Index (toàn bộ các mã cổ phiếu thuộc VN-Index). Khi RSI của rổ VN-Index chạm mốc từ 20 đến 30%, thường thị trường sẽ có những phiên biến động mạnh, điều chỉnh. Cách đây hơn một tuần, khi thị trường giảm 60 – 70 điểm, RSI của rổ VN-Index cũng lên gần chạm ngưỡng 40% – tức 40% cổ phiếu thuộc rổ VN-Index có RSI chạm ngưỡng 70.
Nhìn lại lịch sử, khi RSI của rổ VN-Index vượt ngưỡng 30 – 40%, thị trường đã có những sóng chỉnh khá mạnh như năm 2020, 2022 hay gần đây nhất là sóng năm 2023 và 2024. Đây là một tín hiệu có tác dụng cánh báo rất rõ.
Tiếp theo, NĐT cũng cần chú ý đến khoảng cách của chỉ số VN-Index với đường MA50. Thống kê cho thấy khoảng cách càng xa, khả năng điều chỉnh lại càng lớn. Dữ liệu từ sóng tăng 2017 đến nay cho thấy, khoảng cách ở mức 1,06 lần cho đến 1,14 lần, thị trường thường có pha điều chỉnh.
Khi thị trường nóng, khoảng cách giữa VN-Index và đường MA50 sẽ giãn ra, báo hiệu thị trường đi quá đà. Và khi quá đà, thị trường thường sẽ có nhịp điều chỉnh để làm mượt đường giá. Đến nay, chỉ số VN-Index cũng đã cách MA50 khoảng 1,11 lần – đây là tín hiệu ngắn hạn mà NĐT nên tham khảo. Vị chuyên gia VPBankS cho rằng: “Chúng ta đang bước vào một đợt tăng nóng và NĐT không nên vội vàng mà nên chờ những tín hiệu rõ ràng hơn”.
Về mặt định giá, sau giai đoạn tăng 50% từ đáy, định giá của VN-Index theo P/E và P/B đã về gần sát trung bình 10 năm. VN-Index đã chuyển từ giai đoạn định giá rẻ sang định giá dần hợp lý. Khi thị trường về định giá hợp lý, thường sẽ có nhịp chững lại.
Giai đoạn điều chỉnh thường kéo dài bao lâu?
Theo ông Trần Hoàng Sơn, khi thị trường tăng hoặc giảm thường ở trạng thái quá đà, giảm quá mức rồi mới hồi, tăng thì tăng rất nóng. Kể cả những nhà đầu tư chuyên nghiệp cũng không thể đoán đâu là vùng đỉnh của VN-Index bởi thị trường thường có xu hướng quá đà. Khi có sự quá đà này, giai đoạn điều chỉnh mới xuất hiện.
Sự quá đà sẽ phản ánh trong chỉ số RSI – lên vùng 70 hoặc 80. Ngoài ra, việc tăng mạnh từ nền giá/vùng đáy gần nhất lên quá cao so với một con sóng bình quân cũng là một tín hiệu quá đà.
Đến thời điểm hiện tại, tín hiệu rõ ràng nhất mà NĐT nên theo dõi là thanh khoản. Trong giai đoạn vừa rồi, thanh khoản đã lên mức kỷ lục trung bình là 56.000 tỷ đồng, thậm chí có phiên hơn 80.000 tỷ đồng. Đây là những tín hiệu cho thấy thị trường vào pha thanh khoản rất cao.
Để có một nhịp điều chỉnh rõ ràng, mức tính lũy của thanh khoản kéo dài từ 2 – 3 tuần hoặc hơn. Trong giai đoạn tích lũy thanh khoản, sẽ xuất hiện những phiên phân phối – thanh khoản cao, chỉ số đang tăng mạnh bỗng quay đầu giảm.
Nếu những dấu hiệu này duy trì trong một khoảng thời gian dài, kết hợp với việc thanh khoản tạo đỉnh và chậm dần đều có thể là dấu hiệu cho thấy dòng tiền tham gia thị trường trở nên thận trọng. “Điều này giống với hình ảnh một cú tuyết lăn cần có động năng đủ lớn. Khi có sự tích lũy đủ năng lượng, giá đủ lớn, khối lượng đủ cao, chỉ cần có tín hiệu kích hoạt sẽ có phiên điều chỉnh rất nhanh“, ông Sơn đánh giá.
Nhìn lại sóng COVID, thị trường đã trải qua những phiên như vậy. Chỉ số VN-30 bị bán sàn, gần như mọi cổ phiếu trong VN-30 đều sàn đồng loạt. Nhưng xu hướng này chỉ diễn ra trong 1,5 đến 2 phiên và thị trường lại phục hồi rất nhanh sau đó.
Những nhà đầu tư mới tham gia thị trường thường không có kinh nghiệm cho trường hợp này, liên tục bám sóng, giao dịch say sưa nhưng bỏ qua các tín hiệu cảnh báo. Bởi vậy, các nhà đầu tư mới có thể đua mua ở mức rất cao, đến khi thị trường điều chỉnh bất ngờ buộc phải bán ra theo kỷ luật, đúng vào lúc cổ phiếu xuống đáy.
