Dưới áp lực chính sách thuế đối ứng lên tới 46% từ Chính quyền Tổng thống Donald Trump dự kiến có hiệu lực từ ngày 09/04/2025, Hiệp hội Thương mại Mỹ tại Việt Nam (AmCham) đã nhanh chóng lên tiếng trấn an cộng đồng doanh nghiệp. Theo ông Adam Sitkoff – Giám đốc điều hành AmCham Hà Nội, Việt Nam vẫn còn “khoảng một tuần” quý giá để hai chính phủ tận dụng cơ hội đàm phán và tháo gỡ khó khăn. Đây không chỉ là khoảng lặng kỹ thuật mà còn là cơ hội chiến lược để gìn giữ những giá trị cốt lõi trong quan hệ thương mại Việt – Mỹ, vốn đã tích lũy và phát triển trong hơn ba thập kỷ qua.
Ông Adam Sitkoff, Giám đốc điều hành AmCham thông tin về tác động của mức thuế 46% mà Chính quyền Mỹ áp lên hàng hóa Việt Nam, chiều ngày 03/04/2025. |
Trong khi đó, Chủ tịch AmCham Vietnam – ông Mark Gillin – nhấn mạnh rằng việc áp dụng mức thuế mới ngay lập tức là “không hợp lý”, gây ra gián đoạn nghiêm trọng cho các doanh nghiệp Mỹ đang hoạt động tại Việt Nam. Ông kêu gọi Chính phủ Hoa Kỳ cần thiết lập một giai đoạn chuyển tiếp hợp lý để các doanh nghiệp hai bên có thời gian điều chỉnh kế hoạch kinh doanh, tránh thiệt hại không đáng có. Mục tiêu là bảo vệ dòng chảy thương mại song phương, duy trì chuỗi cung ứng toàn cầu và giữ vững sự ổn định trong môi trường đầu tư.
Theo đại diện AmCham, một số giải pháp đã được phía Việt Nam chủ động triển khai như giảm thuế nhập khẩu với hàng hóa Mỹ, đẩy mạnh mua sắm sản phẩm công nghiệp công nghệ cao từ Hoa Kỳ. Ông Sitkoff nhấn mạnh rằng “Chính quyền Tổng thống Trump ưa thích những thỏa thuận mang tính giao dịch cụ thể hơn là các bản ghi nhớ biểu tượng”, hàm ý rằng các động thái cụ thể như mua máy bay Boeing hay hợp tác với Starlink sẽ giúp thúc đẩy tiến trình đàm phán thuế quan theo hướng có lợi cho cả hai bên.
Không dễ “rời đi”: Việt Nam vẫn là trụ cột chuỗi cung ứng của Mỹ
Trước câu hỏi liệu mức thuế cao có khiến dòng vốn FDI Mỹ rút khỏi Việt Nam, ông Adam Sitkoff khẳng định dứt khoát: “Không, không phải vậy”. Ông nhấn mạnh rằng việc dịch chuyển chuỗi cung ứng khỏi Việt Nam là “tốn kém, phức tạp và không hiệu quả”. Trong nhiều năm qua, các tập đoàn lớn của Mỹ như Apple, Nike, Intel, Boeing, GE… đã rót hàng chục tỷ USD vốn đầu tư vào Việt Nam, xây dựng các trung tâm sản xuất, lắp ráp, R&D với quy mô lớn và mạng lưới hậu cần sâu rộng. Đây không phải là những quyết định ngắn hạn có thể thay đổi trong vài tháng.
Bên cạnh đó, Việt Nam tiếp tục được đánh giá là điểm đến lý tưởng nhờ chi phí lao động hợp lý, vị trí địa lý chiến lược tại khu vực châu Á – Thái Bình Dương và lực lượng lao động ngày càng có tay nghề. Ông Sitkoff cho biết: “Doanh nghiệp Mỹ luôn tìm kiếm sự kết hợp giữa chất lượng, chi phí và độ tin cậy. Việt Nam đáp ứng được cả ba yếu tố đó”.
Ngoài ra, ông cũng nhấn mạnh tầm quan trọng của môi trường chính sách thân thiện với nhà đầu tư: “Chính phủ Việt Nam cần đảm bảo rằng các quy định mới không làm nặng gánh thêm cho doanh nghiệp. Môi trường đầu tư phải tiếp tục tạo cảm giác được chào đón, không bị gây khó dễ”.
Đối tác chiến lược toàn diện – Lá chắn bảo vệ dòng vốn đầu tư
Quan hệ Đối tác Chiến lược Toàn diện giữa Việt Nam và Hoa Kỳ được thiết lập từ tháng 9/2023 đang phát huy vai trò quan trọng trong việc duy trì đối thoại hiệu quả giữa hai nước. Ông Adam Sitkoff cho biết: “Kim ngạch thương mại song phương đã tăng từ 451 triệu USD năm 1993 lên hơn 150 tỷ USD năm 2023. Đây là một nền tảng vững chắc, thể hiện mức độ phụ thuộc lẫn nhau và lợi ích song phương chặt chẽ”.
Các con số FDI gần đây càng củng cố niềm tin này. Theo Cục Đầu tư nước ngoài, trong quý I/2025, tổng vốn FDI đăng ký vào Việt Nam đạt gần 10,98 tỷ USD, tăng 34,7% so với cùng kỳ năm trước. Đặc biệt, vốn tăng thêm đạt gần 5,16 tỷ USD, gấp 5,1 lần so với cùng kỳ. Ngành chế biến – chế tạo tiếp tục dẫn đầu, chiếm gần 62% tổng vốn đầu tư đăng ký.
Đại diện AmCham nhận định rằng các doanh nghiệp Mỹ đang chuyển dần trọng tâm sang các lĩnh vực giá trị gia tăng cao như công nghệ cao, bán dẫn, trí tuệ nhân tạo, năng lượng sạch. Đây là cơ hội để Việt Nam thu hút FDI chiến lược, nâng cao chất lượng chuỗi cung ứng và dịch chuyển lên nấc thang cao hơn trong chuỗi giá trị toàn cầu.
Đàm phán thuế: Vẫn còn cửa sáng nếu hành động thực chất
Mặc dù chính sách thuế đối ứng có thể tác động ngắn hạn đến tâm lý nhà đầu tư, nhưng đại diện AmCham khẳng định vẫn còn nhiều dư địa cho đối thoại. Một vấn đề kỹ thuật then chốt được nêu ra là sự khác biệt trong cách tính thuế giữa hai nước. Trong khi phía Mỹ cho rằng hàng hóa xuất khẩu của Mỹ sang Việt Nam chịu thuế đến 90%, thì theo Bộ Tài chính Việt Nam, con số thực tế chỉ khoảng 15%.
Ông Mark Gillin kiến nghị: “Chúng tôi đề xuất thuế suất nhập khẩu với hàng hóa Mỹ nên được điều chỉnh tương đương với mức Việt Nam áp dụng cho các đối tác lớn khác, thay vì ở mức cao bất thường như hiện nay”. Điều này không chỉ thể hiện thiện chí mà còn là cách tiếp cận hợp lý để tránh căng thẳng leo thang.
Bên cạnh đó, AmCham cũng kỳ vọng Việt Nam cần ưu tiên các hợp đồng thực chất thay vì chỉ ký kết các biên bản ghi nhớ. “Việc ký mua máy bay Boeing, hợp tác năng lượng, công nghệ – những lĩnh vực Tổng thống Trump rất quan tâm – sẽ góp phần cân bằng thương mại và mở ra dư địa đối thoại rộng hơn”, ông Sitkoff gợi mở.
Cuối cùng, đại diện AmCham khẳng định rằng thuế đối ứng không đồng nghĩa với kết thúc FDI. “Chúng tôi tin tưởng rằng Tổng thống Trump yêu quý Việt Nam và người dân nơi đây. Ông ấy đã đến Việt Nam hai lần, và rất có thể sẽ quay lại. Đây là một cơ hội tâm lý, chính trị quan trọng để hai bên duy trì thương lượng và đạt thỏa thuận cùng có lợi”.
