Hầu hết công trình thuộc 4 dự án thành phần của dự án cảng hàng không quốc tế Long Thành dự kiến sẽ hoàn thành trong quý I và quý II/2026. Chính phủ đã trình Quốc hội đề xuất điều chỉnh thời gian hoàn thành giai đoạn 1 của dự án, bao gồm việc bổ sung đường cất hạ cánh số 3 vào giai đoạn này.
Tại Tờ trình số 747/CP – TTr gửi Quốc hội, Chính phủ giải thích rằng dù dự án được Quốc hội phê duyệt chủ trương đầu tư từ trước, quá trình thực hiện đã gặp khó khăn do thời gian thi tuyển kiến trúc kéo dài và ảnh hưởng của đại dịch Covid-19, khiến việc huy động chuyên gia nước ngoài gặp trở ngại.
Thêm vào đó, Tổng công ty Cảng hàng không Việt Nam (ACV) phải tổ chức lại đấu thầu và mới tìm được nhà thầu có năng lực cho gói thầu thi công nhà ga hành khách sau hai lần mời thầu, ảnh hưởng đến tiến độ. Một số công trình dịch vụ hàng không trong dự án thành phần 4 cũng gặp chậm trễ do lần đầu thực hiện đấu thầu để chọn nhà đầu tư.
Để đảm bảo hoàn thành toàn bộ Giai đoạn 1, Chính phủ kiến nghị điều chỉnh thời hạn đến ngày 31/12/2024. Tổng mức đầu tư giai đoạn này ước tính hơn 109.000 tỷ đồng (khoảng 4,665 tỷ USD) và bao gồm 4 dự án thành phần.
Dự án thành phần 1: Bao gồm các công trình trụ sở cơ quan quản lý như Cảng vụ hàng không, hải quan, Cục Quản lý xuất nhập cảnh, trụ sở công an địa phương và kiểm dịch động/thực vật. Trong đó, trụ sở Cảng vụ hàng không dự kiến hoàn thành vào quý IV/2025; trụ sở hải quan sẽ khởi công tháng 12/2024 và hoàn thành quý II/2026; trụ sở Cục Quản lý xuất nhập cảnh dự kiến hoàn tất vào quý IV/2024. Riêng công trình kiểm dịch động/thực vật hiện vẫn trong giai đoạn lập hồ sơ đề xuất đầu tư.
Dự án thành phần 2: Gồm các công trình phục vụ quản lý bay với tổng vốn đầu tư khoảng 3.435 tỷ đồng, bao gồm Đài kiểm soát không lưu (đã đạt khoảng 94% tiến độ, dự kiến hoàn thành quý II/2025) và các thiết bị chuyên ngành quản lý bay (dự kiến hoàn thành quý II/2026).
Dự án thành phần 3: Là hạng mục chính của cảng hàng không với tổng mức đầu tư khoảng 99.019 tỷ đồng. Đến nay, các công trình như rà phá bom mìn, san nền và thoát nước đã hoàn thành. Hạ tầng như đường cất hạ cánh, đường lăn đạt 40% tiến độ và dự kiến hoàn thành vào quý II/2025. Công trình sân đỗ tàu bay khởi công vào tháng 9/2024 và dự kiến hoàn thành quý III/2026. Hạng mục nhà ga hành khách đã hoàn thiện phần khung, đang trong giai đoạn lắp đặt mái, dự kiến hoàn tất công tác xây dựng vào quý IV/2025 và vận hành thử vào quý IV/2026.
Dự án thành phần 4: Bao gồm 17 hạng mục công trình chính với mục tiêu chuyển phần lớn các chuyến bay quốc tế từ Tân Sơn Nhất sang Long Thành. Bộ GTVT đã chọn nhà đầu tư từ tháng 10/2024 và đặt mục tiêu hoàn thành vào quý III/2026 cho 7/17 hạng mục công trình ưu tiên.
Quá trình thực hiện dự án cảng hàng không quốc tế Long Thành giai đoạn 1 gặp nhiều thách thức cả khách quan và chủ quan. Trong khi dịch Covid-19 đã tác động lớn đến nguồn nhân lực chuyên gia, việc tổ chức đấu thầu, lựa chọn nhà thầu và quy trình pháp lý cũng là các yếu tố khiến tiến độ bị ảnh hưởng. Chính phủ và các bên liên quan đang nỗ lực đẩy nhanh tiến độ với mục tiêu hoàn tất dự án vào năm 2026, tạo bước phát triển mới cho hệ thống hàng không và giảm tải cho sân bay Tân Sơn Nhất.
