Nhận định được ông Bùi Tấn Trà, Phó giám đốc kênh phân phối đối tác Dragon Capital nêu trong buổi hội thảo tập huấn nhà đầu tư do Đại diện Văn phòng Ủy Ban Chứng khoán Nhà nước tại TP HCM (SSC) phối hợp cùng công ty quản lý quỹ Dragon Capital tổ chức ngày 11/10. Vị chuyên gia nhấn mạnh sự quan trọng của việc hiểu đúng về đầu tư và tư duy dài hạn, đặc biệt với các nhà đầu tư cá nhân mới vào thị trường.

Ông cho biết đã có thống kê cho thấy 95% nhà đầu tư cá nhân thường thất bại do giao dịch quá thường xuyên và thiếu sự chuẩn bị kỹ lưỡng. Từ đó, chuyên gia cũng chia sẻ cách chẩn đoán sức khỏe tài chính và những bí quyết đầu tư hiệu quả.

Ở cuộc thảo luận, chuyên gia dành hơn nửa thời gian để phân tích bức tranh kinh tế toàn cầu và trong nước – những yếu tố tác động trực tiếp đến sự tăng trưởng thị trường chứng khoán.

Áp lực ngắn hạn, tiềm năng dài hạn

Trong quý III, nền kinh tế Việt Nam đã có những điểm sáng đáng chú ý. Cụ thể, GDP đã tăng trưởng ở mức 7.84%, một kết quả vượt kỳ vọng so với chỉ tiêu đề ra từ đầu năm, là 6.5%. Sự phục hồi mạnh mẽ từ các lĩnh vực như xuất khẩu, tiêu dùng và đầu tư nước ngoài đã góp phần quan trọng vào kết quả này. Các đơn hàng xuất khẩu đã dần phục hồi sau những biến động do địa chính trị và chuỗi cung ứng toàn cầu gặp khó khăn trong đại dịch COVID-19.

Bên cạnh đó, tiêu dùng nội địa và bán lẻ cũng ghi nhận những con số khả quan. Đặc biệt, Việt Nam đã đạt được thặng dư thương mại lên tới hơn 21 tỷ USD, đóng góp đáng kể vào việc duy trì sự ổn định của thị trường ngoại hối và hỗ trợ chính sách điều tiết tỷ giá cũng như các chính sách tiền tệ.

Tuy nhiên, một số thách thức vẫn hiện diện. Điển hình là cơn bão Yagi vào tháng 9 vừa qua đã gây ra những tác động nhất định đến nền kinh tế, đặc biệt là chuỗi cung ứng và các chỉ số kinh tế như PMI (Chỉ số nhà quản trị mua hàng).

Mặc dù vậy, với sự hồi phục dần đều của các ngành công nghiệp, Việt Nam vẫn đang trong quá trình phục hồi kinh tế lan rộng, bao gồm cả các ngành sản xuất, tiêu dùng và xuất khẩu. Xuất siêu và thặng dư thương mại tiếp tục là điểm sáng giúp củng cố vị thế kinh tế vĩ mô và tạo thêm công cụ cho chính sách tiền tệ nới lỏng, giúp các doanh nghiệp tiếp cận vốn với chi phí thấp hơn.

Trong ngắn hạn, áp lực từ việc Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (FED) tăng lãi suất đã ảnh hưởng không nhỏ đến tỷ giá và thị trường tài chính của Việt Nam. Tuy nhiên, với động thái cắt giảm lãi suất gần đây, áp lực này đã giảm đáng kể, tạo điều kiện thuận lợi hơn cho thị trường vốn trong nước. Đặc biệt, lãi suất cho vay của các ngân hàng đã giảm, dù tỷ lệ giải ngân và tăng trưởng tín dụng của các doanh nghiệp vẫn chưa đạt kỳ vọng.

Thị trường chứng khoán, mặc dù chịu ảnh hưởng từ các yếu tố vĩ mô, vẫn cho thấy những dấu hiệu tích cực. Trong năm nay, thị trường được dự báo sẽ đạt tăng trưởng doanh thu 9-12% và lợi nhuận 16-18%, phản ánh sự cải thiện về giá trị doanh nghiệp.

Đáng chú ý, Việt Nam hiện nay vẫn là thị trường cận biên, còn khá trẻ so với các thị trường lớn trên thế giới. Chỉ trong vòng 10 năm, tổng giá trị thị trường chứng khoán Việt Nam đã tăng từ 53 tỷ USD lên hơn 283 tỷ USD, một mức tăng trưởng đáng kể. Số lượng doanh nghiệp niêm yết cũng tăng mạnh từ 922 doanh nghiệp lên gần 1600 doanh nghiệp, thể hiện sự phát triển cả về số lượng lẫn chất lượng.

Một điểm sáng nữa là số lượng các doanh nghiệp lớn, đặc biệt là những doanh nghiệp có giá trị trên 1 tỷ USD, đã tăng từ 9 doanh nghiệp lên 46 doanh nghiệp trong vòng 10 năm qua. Đáng chú ý, Việt Nam hiện có 2 doanh nghiệp đạt giá trị trên 10 tỷ USD, thể hiện sự phát triển bền vững và quy mô lớn của một số doanh nghiệp trọng yếu. Thanh khoản trên thị trường cũng ngày càng tăng, cho thấy sự quan tâm lớn từ các nhà đầu tư, không chỉ là các tổ chức mà còn từ các nhà đầu tư cá nhân.

Trong tương lai gần, hệ thống giao dịch trên thị trường chứng khoán Việt Nam sẽ được nâng cấp với các giải pháp công nghệ tiên tiến, giúp cải thiện trải nghiệm của nhà đầu tư và đảm bảo an toàn tài sản. Điều này sẽ tạo ra môi trường thuận lợi hơn cho các định chế tài chính, các công ty quản lý quỹ chuyên nghiệp và giúp thị trường đáp ứng được nhu cầu đa dạng của nhà đầu tư.

Một trong những yếu tố quan trọng đối với sự phát triển của thị trường chứng khoán là việc định giá cổ phiếu. Hiện tại, chỉ số định giá P/E (tỷ lệ giá/lợi nhuận) của thị trường chứng khoán Việt Nam đang ở mức khoảng 1,6, khá thấp so với các thị trường khác trong khu vực. Điều này cho thấy thị trường vẫn còn rất hấp dẫn với các nhà đầu tư. Thêm vào đó, tăng trưởng lợi nhuận của các doanh nghiệp niêm yết trên sàn vẫn duy trì ở mức cao, khoảng 16 – 18% trong năm nay và dự kiến tiếp tục tích cực trong năm 2025.

Ngoài ra, tỷ suất sinh lời trên vốn chủ sở hữu (ROE) của các doanh nghiệp Việt Nam đã tăng lên mức 15,4%, phản ánh hiệu quả kinh doanh của các doanh nghiệp ngày càng được cải thiện. Đây là tín hiệu tích cực cho các nhà đầu tư khi tỷ suất sinh lời của doanh nghiệp tăng, đồng nghĩa với việc giá trị cổ phiếu của các doanh nghiệp này cũng tăng theo.

Một điểm nhấn đáng chú ý nữa là sự gia tăng về số lượng các doanh nghiệp kỳ lân và siêu kỳ lân tại Việt Nam. Các doanh nghiệp này không chỉ lớn mạnh về quy mô mà còn góp phần thúc đẩy sự phát triển của toàn bộ thị trường. Sự xuất hiện ngày càng nhiều của các doanh nghiệp có giá trị từ 1 tỷ USD trở lên chứng tỏ thị trường chứng khoán Việt Nam đang ngày càng trở nên năng động và tiềm năng hơn.

Chuyên gia Dragon Capital nhấn mạnh dù có những thách thức ngắn hạn, nhưng trong dài hạn, thị trường chứng khoán Việt Nam vẫn có tiềm năng lớn để tăng trưởng. Chính phủ đã và đang triển khai nhiều chính sách hỗ trợ thị trường, bao gồm việc nâng cấp hệ thống giao dịch và tạo điều kiện thuận lợi cho các doanh nghiệp niêm yết. Thị trường cũng đang dần thu hút sự quan tâm từ các nhà đầu tư quốc tế, đặc biệt khi Việt Nam hướng đến mục tiêu nâng hạng thị trường từ cận biên lên mới nổi.

Nhìn chung, với những diễn biến tích cực về kinh tế vĩ mô, sự phục hồi của các ngành công nghiệp và sự hỗ trợ từ các chính sách tài chính, thị trường chứng khoán Việt Nam được kỳ vọng sẽ tiếp tục phát triển mạnh mẽ trong thời gian tới. Nhà đầu tư, đặc biệt là các nhà đầu tư cá nhân, nên chú trọng đến các yếu tố vĩ mô, tình hình kinh doanh của doanh nghiệp và các yếu tố định giá để nâng cao hiệu quả đầu tư.

Chiến lược cho nhà đầu tư mới

Theo chuyên gia Dragon Capital, để đầu tư hiệu quả, việc đa dạng hóa tài sản là vô cùng quan trọng, phân bố hợp lý các mã ngành, nhằm giảm thiểu rủi ro. Bên cạnh đó, tư duy dài hạn là yếu tố cần thiết, mong chờ lợi nhuận lớn trong ngắn hạn có thể không phải là hướng đi bền vững. Ngoài ra, nhà đầu tư cần hiểu rõ về cách điều chỉnh nguồn tiền, chuẩn bị kỹ lưỡng và tránh giao dịch quá thường xuyên mà không có chiến lược rõ ràng.

“Chỉ có 5% nhà đầu tư nhỏ lẻ có thể thành công”, ông Trà nói.

Để làm rõ hơn, diễn giả ví von việc đầu tư được các chuyên gia so sánh như tham gia giao thông. Nhà đầu tư nhỏ lẻ giống như người điều khiển xe máy, phải tự chủ tìm đường đi, tiêu tốn năng lượng cho việc điều khiển và định hướng hành trình, đồng thời đối mặt với nhiều rủi ro bất ngờ trên đường. Trong khi đó, đầu tư vào các quỹ lại được ví như việc đi trên một chuyến xe buýt công cộng. Hành trình được vạch sẵn với tài xế có kinh nghiệm, và chuyến đi được giám sát bởi các cơ quan có thẩm quyền, đảm bảo sự an toàn, hạn chế rủi ro cho người tham gia. Điều này giúp nhà đầu tư giảm bớt lo lắng và có thể tập trung vào mục tiêu dài hạn hơn.

Kết quả này được chứng minh qua hiệu suất sinh lời từ các quỹ đầu tư. Theo thống kê, VN-Index tích lũy trên 10% nửa đầu năm, trong khi thị trường có khoảng 17 quỹ mở tăng trưởng mạnh hơn với mức cao nhất gấp 3 lần.

Cả 4 chứng chỉ quỹ là: Quỹ đầu tư Chứng khoán năng động (DCDS), Quỹ đầu tư Cổ phiếu Cổ tức (DCDE), Quỹ đầu tư Trái phiếu (DCBF) và Quỹ đầu tư Trái phiếu gia tăng thu nhập cố định (DCIP) đều có hiệu suất sinh lời vượt trội so với chỉ số tham chiếu.

Diễn giả đặc biệt nhấn mạnh tầm quan trọng của việc hiểu đúng về đầu tư và tư duy cần thiết khi tham gia vào các hoạt động đầu tư. Người nói bắt đầu bằng việc giải thích rằng có nhiều quan niệm sai lầm phổ biến về đầu tư, bao gồm việc kỳ vọng đầu tư sẽ mang lại lợi nhuận ngay lập tức hoặc hy vọng thu được lợi nhuận lớn trong thời gian ngắn. Những quan niệm này thường không đúng và có thể dẫn đến thất bại trong đầu tư.

Bên cạnh đó, nhà đầu tư mới cần hiểu rõ mối liên hệ giữa lợi nhuận và rủi ro. Càng kỳ vọng lợi nhuận cao, nhà đầu tư càng phải chấp nhận rủi ro. Tuy nhiên, điều quan trọng là phải đảm bảo rằng mức rủi ro này phù hợp với khả năng và tài sản của mình.

“Không phải mọi chiến lược đều phù hợp với mọi người và mọi hoàn cảnh”, ông Trà nêu.

Theo chuyên gia, để thành công, nhà đầu tư cần tích lũy đủ các yếu tố bao gồm: kiến thức, kinh nghiệm, quy mô vốn, thông tin và các nguồn lực.

Do đó, những người mới cần phải hiểu rõ rằng việc đầu tư đòi hỏi sự chuẩn bị kỹ lưỡng và kỳ vọng phải thực tế. Để đạt được thành công, họ cần không chỉ nội lực (kiến thức và kỹ năng cá nhân) mà còn phải biết cách tối ưu các nguồn lực ngoại lực từ môi trường bên ngoài. Điều này là không hề dễ.

Tại hội thảo, ông Bùi Đình Hòa đến từ SSC có phần chia sẻ giúp các nhà đầu tư nhận diện được rủi ro, các phương pháp quản trị rủi ro và các quy định pháp luật quan trọng nhà đầu tư cần biết liên quan đến hoạt động đầu tư chứng khoán.

Theo thông tin từ đại diện SSC, số lượng tài khoản đầu tư chứng khoán tại Việt Nam tiếp tục tăng trưởng mạnh mẽ, đạt 8,7 triệu tài khoản vào cuối tháng 8, tăng 19,39% so với cuối năm 2023.

Mức vốn hóa thị trường đạt hơn 7 triệu tỷ đồng, tăng 19,1% so với cuối 2023, tương đương 69,2% GDP ước tính năm 2023. Điều này phản ánh sự quan tâm và tham gia ngày càng cao của nhà đầu tư vào thị trường và do đó công tác phổ cập kiến thức cho nhà đầu tư là rất cần thiết.

Ông Trần Tuấn Anh, Đại diện Văn phòng Uỷ ban Chứng khoán nhà nước tại TP HCM cho biết, thông qua hội thảo, đoan vị sẽ nắm bắt được tình hình và nguyện vọng của các nhà đầu tư để có những hướng dẫn cũng như biện pháp quản lý phù hợp, giúp cho thị trường chứng khoán hoạt động ổn định, minh bạch và bền vững hơn.

Thái Anh