Ngày 29/5, Tập đoàn Hòa Phát và Tập đoàn SMS group (Đức) ký hợp đồng cung cấp công nghệ và dây chuyền sản xuất thép ray, thép hình với công suất 700.000 tấn một năm. Dây chuyền là một cấu phần quan trọng, nằm trong dự án nhà máy sản xuất thép ray và thép hình của Hòa Phát tại Dung Quất (Quảng Ngãi), với tổng vốn đầu tư 14.000 tỷ đồng.

Dự kiến, dây chuyền sẽ hoàn thành trong 20 tháng, cho ra sản phẩm đầu tiên vào quý I/2027. Sản phẩm đầu ra là các loại thép đặc biệt như thép ray cho đường sắt nội đô, cầu trục, đường sắt cao tốc, hoặc các loại thép hình (U, I, H, V) và thép đặc biệt. Các sản phẩm này phục vụ cho các dự án đường sắt trọng điểm quốc gia và xuất khẩu ra thị trường quốc tế.

Chủ tịch Tập đoàn Hòa Phát Trần Đình Long cho biết, tập đoàn đầu tư nhà máy này nhằm tối ưu hóa chuỗi sản xuất, đồng thời thực hiện cam kết với Chính phủ về sản xuất, cung cấp sản phẩm thép phục vụ cho các dự án đường sắt tốc độ cao và các dự án trọng điểm quốc gia.

Tại một cuộc làm việc trước đó vào tháng 2, Thủ tướng Phạm Minh Chính đề nghị Hòa Phát nghiên cứu sản xuất thép chất lượng cao, đặc biệt sản xuất ray thép phục vụ đường sắt cao tốc Bắc – Nam, các tuyến kết nối với Trung Quốc, đường sắt đô thị trong thời gian tới.

“Dự án đường sắt cao tốc Bắc – Nam là dự án trọng điểm, chúng tôi hưởng ứng lời kêu gọi của Chính phủ, tham gia sản xuất một cấu phần của dự án này”, ông Long nói. Theo Chủ tịch Tập đoàn Hòa Phát, họ chọn SMS để đảm bảo thành công cho dự án này bởi đây là nhà cung cấp thiết bị cho khoảng 90% nhà sản xuất đường ray tốc độ cao trên thế giới.

Ray thép cho đường sắt tốc độ cao đòi hỏi chất lượng cao. Do đó, thép phải luyện từ quặng sắt ít tạp chất, đạt chiều dài lên đến 100 m, độ thẳng, phẳng cao, độ cứng vượt trội. Hòa Phát cho biết sản phẩm sẽ được kiểm soát bằng thiết bị laser, siêu âm khuyết tật bên trong đảm bảo chất lượng trước khi ra thị trường. Sản phẩm của dự án sẽ đáp ứng tiêu chuẩn cao nhất của các nước như châu Âu, Nhật Bản, Trung Quốc…

SMS group là tập đoàn chuyên cung cấp thiết bị luyện kim hàng đầu thế giới với trên 150 năm cung cấp công nghệ và thiết bị ngành thép, kim loại màu. Tập đoàn này cung cấp thiết bị nhà máy ray đầu tiên từ 1990 và đến nay đã cung cấp 14 dây chuyền trên toàn cầu. SMS cũng là đối tác lâu năm của Hòa Phát. Trước đó, họ đã cung cấp nhiều hạng mục thiết bị cho dự án Khu liên hợp sản xuất gang thép Hòa Phát Dung Quất, Hòa Phát Hải Dương.

Theo thỏa thuận, SMS group sẽ thiết kế, cung cấp, lắp đặt dây chuyền sản xuất thép ray và thép đặc biệt cho Hòa Phát. Toàn bộ thiết bị chính được gia công sản xuất tại Đức, là hệ thống dây chuyền hiện đại nhất của châu Âu nhằm đảm bảo chất lượng đồng nhất cho sản phẩm theo tiêu chuẩn về đường sắt cao tốc quốc tế.

Ông Steenken, Giám đốc Kinh doanh khu vực APAC-MEA của SMS, cho biết tập đoàn đã cung cấp hệ thống dây chuyền tương tự cho các đối tác trên toàn cầu, phục vụ đường sắt cao tốc ở Mỹ, Trung Quốc, Ấn Độ, châu Âu và Trung Đông. Họ cam kết sẽ cung cấp cho Hòa Phát thiết bị chất lượng tốt nhất, đảm bảo tiến độ đề ra.

Hiện, Việt Nam chưa có doanh nghiệp nào sản xuất được các sản phẩm thép ray đường sắt cao tốc. Trên thế giới chỉ có một số tập đoàn thép lớn sản xuất được loại thép này như Voestalpine (Áo), JFE (Nhật Bản), Baosteel (Trung Quốc), JWS Steel (Italy). Tại Đông Nam Á, Hòa Phát cũng sẽ là doanh nghiệp duy nhất trong khu vực sản xuất sản phẩm này.

Dự án đường sắt cao tốc Bắc – Nam đã được Quốc hội thông qua chủ trương đầu tư tại Nghị quyết 172/2024 với tổng mức đầu tư 67 tỷ USD. Dự án chưa có quyết định giao chủ đầu tư nhưng theo phương án ban đầu, Nhà nước dự kiến thực hiện dự án theo phương thức đầu tư công. Ngoài ra, hiện có 2 nhà đầu tư tư nhân là VinSpeed và Thaco đều đang đăng ký thực hiện dự án này.

Theo ông Long, dù dự án chưa có chủ đầu tư, phương án sử dụng thiết bị nhưng Hòa Phát tự tin sản phẩm thép ray đường sắt cao tốc của tập đoàn sẽ có chất lượng tốt, giá thành hợp lý, cạnh tranh được với nhà cung cấp nước ngoài. Cùng với đó, Hòa Phát là doanh nghiệp địa phương nên họ còn có lợi thế về tiến độ, vận chuyển – yếu tố quan trọng để dự án đường sắt tốc độ cao Bắc – Nam thành công.

“Chúng tôi tự tin để thực hiện dự án này ngay cả khi chưa được đặt hàng”, ông Long nói.

Theo ông Long, dự án đường sắt tốc độ cao sẽ là “cơ hội nghìn năm có một để Việt Nam phát triển ngành công nghiệp đường sắt”. Song Hòa Phát sẽ không lựa chọn tham gia ở vai trò chủ đầu tư, mà chỉ cung cấp sắt thép cho dự án bởi “chúng tôi mạnh về gì sẽ làm cái đó”.

Ray đường sắt cao tốc là một sản phẩm đặc thù, gần như độc quyền mua – bán, không giống các dự án thương mại khác. Phản hồi lo ngại “bỏ trứng vào một giỏ”, Chủ tịch Tập đoàn Hòa Phát cho biết họ không làm điều gì “phi logic” khi quyết định đầu tư 14.000 tỷ đồng cho dự án này.

Ngoài đường sắt tốc độ cao Bắc – Nam, các sản phẩm của họ còn hướng tới cung cấp ray cho các dự án đường sắt đô thị, kết nối các địa phương (vài nghìn km). Ngoài ra, Hòa Phát tập trung đẩy mạnh sản xuất thép chất lượng cao phục vụ cho các ngành đường sắt, công nghiệp dầu khí, chế tạo cơ khí và quốc phòng – vốn đang phải nhập khẩu. Họ cũng có kênh tiêu thụ sản phẩm là xuất khẩu đi các nước, chiếm khoảng 30%.

Hòa Phát là nhà sản xuất thép lớn nhất Việt Nam và khu vực Đông Nam Á. Từ cuối 2025, công suất thiết kế thép của tập đoàn này đạt 15 triệu tấn một năm, tập trung chủ yếu vào thép cán nóng, thép chất lượng cao phục vụ công nghiệp cơ khí chế tạo. Hòa Phát hiện có thị phần lớn nhất ở thị trường trong nước và đã xuất khẩu nhiều loại thép khác nhau tới 40 quốc gia, vùng lãnh thổ.

Phương Dung