Thặng dư thương mại của Việt Nam với Hoa Kỳ đạt 123,5 tỷ USD vào năm 2024, tăng gần 20% so với năm 2023 và thiết lập mức cao kỷ lục, theo dữ liệu của Hoa Kỳ công bố ngày 5/2.

Điều này đưa Việt Nam trở thành quốc gia có thặng dư thương mại lớn thứ ba với Hoa Kỳ, chỉ sau Trung Quốc và Mexico. Đó cũng là cơ sở để ngày 2/4, Tổng thống Mỹ Donald Trump công bố áp thuế đối ứng tỷ lệ 46% với Việt Nam.

Đến hiện tại, 2 quốc gia đã thống nhất khởi động đàm phán về một thoả thuận thương mại đối ứng, trong đó sẽ bao gồm các thoả thuận về thuế.

Trước đó, tại Diễn đàn Kinh tế Thế giới ở Davos vào tháng 1/2025, đáp lại quan ngại liên quan tới thặng dư thương mại của Việt Nam với Mỹ, Thủ tướng Chính phủ đã nhấn mạnh rằng Việt Nam mong muốn phát huy các lợi thế cạnh tranh, tăng cường nhập khẩu và hợp tác trong các lĩnh vực mà Mỹ có thế mạnh và Việt Nam có nhu cầu như hàng không, công nghệ cao…

Theo các chuyên gia, các đơn hàng lớn trong lĩnh vực hàng không, dầu khí sẽ tạo điều kiện để thu hẹp thặng dư thương mại Việt – Mỹ.

8 năm trước, vào ngày 12/11/2017, trong khuôn khổ chuyến thăm cấp nhà nước của Tổng thống Mỹ Donald Trump (nhiệm kỳ 1) tới Việt Nam, một loạt hợp đồng trị giá tỷ đô giữa các doanh nghiệp lớn của Việt Nam (bên mua) và các tập đoàn Mỹ đã được ký thỏa thuận MOU.

Thứ nhất là hợp đồng trị giá 1,5 tỷ USD cho việc mua, hỗ trợ 44 động cơ cho 20 máy bay Airbus A321neo mà Tổng công ty Hàng không Việt Nam (Vietnam Airlines, mã chứng khoán HVN) ký với hãng sản xuất động cơ máy bay Pratt & Whitney (PW).

Thứ hai là thoả thuận trị giá 600 triệu USD cũng với Pratt & Whitney (PW) của Vietjet Air, gồm mua và bảo dưỡng 20 động cơ thế hệ mới PW1000G để lắp đặt cho 10 tàu bay A321NEO của hãng. Thỏa thuận này cũng đồng thời bao gồm một chương trình quản lý động cơ EngineWise™ trong 12 năm.

Thứ ba, Tổng Công ty Khí Việt Nam (PV GAS, mã chứng khoán GAS) ký 2 biên bản thỏa thuận với 2 đối tác Mỹ là Tập đoàn AES và Tập đoàn Alaska Gasline Development Corporation.

Theo đó, PV GAS và AES đã ký thỏa thuận trị giá 1,3 tỷ USD cho Dự án Kho cảng LNG Sơn Mỹ.

Năm 2023, dự án Kho cảng LNG Sơn Mỹ được UBND tỉnh chấp thuận chủ trương đầu tư cho Công ty TNHH Kho cảng LNG Sơn Mỹ – liên doanh giữa PV GAS và Tập đoàn AES thực hiện tại xã Sơn Mỹ, huyện Hàm Tân.

Đây là một trong những dự án kho cảng LNG lớn nhất Việt Nam. Dự án có tổng vốn đầu tư hơn 1,3 tỷ USD, sẽ cung cấp 3,6 triệu tấn khí LNG/năm. Quy mô dự án là hơn 3.500 ha, trong đó diện tích đất sử dụng làm kho chứa LNG khoảng 50 ha.

PV Gas cũng đã ký Biên bản Ghi nhớ về khả năng hợp tác trong lĩnh vực cung cấp Khí thiên nhiên hóa lỏng (LNG) và đầu tư thượng nguồn với Tập đoàn Alaska Gasline Development Corporation (AGDC).

Biên bản thể hiện mong muốn hợp tác của AGDC trong việc tham gia cung cấp nguồn LNG cho các dự án nhập khẩu LNG tại Việt Nam cũng như xem xét đánh giá các cơ hội tham gia đầu tư phát triển của PV GAS tại các mỏ khí tại Bang Alaska – Mỹ.

Tuy nhiên, đến nay, dự án Alaska LNG vẫn chưa được xây dựng.

Đến ngày 27/2/2029, tại Hội nghị thượng đỉnh Mỹ – Triều lần 2 được tổ chức ở Việt Nam, các thỏa thuận lớn tiếp tục được ký kết.

Vietnam Airlines cùng Tập đoàn Sabre đã ký kết mở rộng hợp tác chiến lược trong lĩnh vực công nghệ thông tin hàng không với trị giá 300 triệu USD.

Giữa năm 2018, hãng hàng không quốc gia cũng đã ký hợp đồng dài hạn với Sabre để duy trì, nâng cấp và bổ sung các chức năng mới cho hệ thống SabreSonic trị giá 400 triệu USD.

Ngày 8/11/2019 , Vietnam Airlines đã ký kết hai hợp đồng trị giá hơn 1 tỷ USD về bảo dưỡng động cơ máy bay Airbus A321neo với nhà sản xuất động cơ máy bay Pratt & Whitney và triển khai hệ thống quản trị, tối ưu hóa doanh thu thế hệ mới với Tập đoàn công nghệ Sabre.

Mới đây, ngày 9/4, Vietnam Airlines và Ngân hàng Citi – một trong những tổ chức tài chính hàng đầu của Mỹ – vừa ký kết Biên bản ghi nhớ (MOU) về cam kết tài trợ vốn trị giá từ 560 triệu USD trở lên cho các dự án đầu tư chiến lược của Vietnam Airlines.

Ngoài ra, Vietnam Airlines đang đặt mục tiêu khẩn trương hoàn thành thủ tục đầu tư, lựa chọn nhà cung cấp máy bay, đàm phán ký kết hợp đồng mua máy bay trong nửa đầu năm 2025 để có thể lấy được lịch giao máy bay theo yêu cầu phát triển đội bay của hãng.

Ước tính, tổng mức đầu tư 50 máy bay thân hẹp Airbus A320NEO hoặc Boeing B737 MAX và 10 động cơ dự phòng là khoảng 3,7 tỷ USD, tương đương 92.800 tỷ đồng.

Về phía Vietjet, tại Hội nghị thượng đỉnh Mỹ – Triều lần 2, hãng đã ký kết hợp đồng mua 100 tàu bay 737 MAX trị giá 12,7 tỷ USD với Tập đoàn chế tạo máy bay Boeing, nâng tổng đơn hàng cho loại máy bay này lên 200 chiếc.

Vietjet cũng đã ký kết thoả thuận với tập đoàn General Electric (Hoa kỳ) về dịch vụ dài hạn bảo dưỡng động cơ LEAP-1B trị giá 5,3 tỷ USD theo giá công bố của nhà sản xuất. Thoả thuận bao gồm cung cấp động cơ dự phòng và gói dịch vụ nhằm trang bị cho các đơn hàng máy bay mới và hiện đại mà hãng đã đặt hàng. 

Ngày 9/4, Vietjet và AV AirFinance vừa ký kết thỏa thuận hợp tác tổng trị giá 300 triệu USD. Thoả thuận từ AV AirFinance là một phần trong loạt thỏa thuận tài chính trị giá 4 tỷ USD mà Vietjet đã thực hiện cùng các đối tác hàng đầu Hoa Kỳ. Các thỏa thuận phục vụ kế hoạch phát triển đội tàu bay mới, bao gồm gần 300 tàu bay dự kiến được bàn giao trong giai đoạn 2025–2027.

Vietjet đang hợp tác chiến lược với nhiều tập đoàn hàng đầu Hoa Kỳ tổng giá trị hợp đồng gần 50 tỷ USD, cùng các dự án đang đàm phán sâu trị giá khoảng 14 tỷ USD. Riêng lĩnh vực động cơ và dịch vụ kỹ thuật với GE và Pratt & Whitney đã đạt quy mô hơn 10 tỷ USD. 

CTCP Hàng không Tre Việt (Bamboo Airways) năm 2019 cũng ký thỏa thuận mua 10 máy bay thân rộng Boeing 787-9 Dreamliner trị giá gần 3 tỷ USD với Tập đoàn Boeing (Mỹ).

Bamboo Airways đã nhận chiếc Boeing 787-9 Dreamliner đầu tiên vào tháng 12/2019, tuy nhiên, hãng đã ngừng khai thác loại máy bay Boeing B787-9 từ tháng 11/2023.